مشخصه و ویژگی اصلی فاینانس خودگردان واقعی، ماهیت عدم اتکا و یا اتکا محدود آن به حامیان متولیان، صاحبان سرمایه^[۳۲] پروژه است.به عبارت دیگر اصل زیربنایی و مشخصه فاینانس خودگردان آن است که تامین اعتبار صرفاً به اتکا دارایی و اموال پروژه و نقدینگی و عواید حاصل (فروش محصولات و یا عرضه خدمات) از پروژه و بدون اتکا به سرمایه‌گذاران پروژه انجام می‌گیرد معذلک باید توجه داشت که در عمل موارد بسیار محدودی فاینانس خودگردان بدون هیچ «اتکا» به سرمایه‌گذاران انجام می‌گیرد و میزان اتکا بستگی به شرایط و عوامل گوناگون نظیر توجیه‌پذیری اقتصادی و مالی پروژه اعتبار و تجزیه صاحبان پروژه، اعتبار و صلاحیت پیمانکاران، شرایط و نوع قرارداد، پیمانکاری، خریداران محصول پروژه داشته و به ویژه نوع و ماهیت محصولات، چشم‌انداز عرضه و تقاضای کالای مذکور و این که خریداران آن چه کسانی هستند و تحت چه شرایطی این محصول خریداری خواهد شد (طول دوره و شرایط قرارداد، مبانی قیمت و…) از اهمیت بالایی برخوردار است.‌به این ترتیب ملاحظه می‌شود که در حقیقت هر فاینانس خودگردان مشخصات خاص خود را داشته ساختارهای آن می‌بایست متناسب با شرایط و ویژگی‌های آن طراحی و تنظیم گردد.^[۳۳]

تا کنون ما از «پروژه» در کلیت و تعبیر عمومی آن استفاده کرده‌ایم معذلک در طرح‌های توسعه منابع هیدروکربوری هر یک از عناصر در زنجیره توسعه منابع مذکور از حفاری و استخراج گرفته تا ذخیره‌سازی (ساخت مخازن) فرآوری و انتقال به مصرف کنندگان نهایی می‌تواند جهت تامین منابع مالی از طریق فاینانس خودگردان مناسب باشد.

طی سی سال گذشته گرایش به سوی اجرای پروژه های هیدروکربنی بزرگ روند رو به گسترشی را در بسیاری از کشورهای موسوم به «اقتصادهای نوظهور»^[۳۴] داشته است این پروژه ها معمولا توسط شرکت‌های چند ملیتی و تحت امتیازهای اعطایی توسط کشور میزبان و یا شرکت‌های دولتی وابسته اجرا می‌گردد.مزیت و سرشت واقعی «فاینانس خودگردان» از دیدگاه سرمایه‌گذار آن است که تامین اعتبار «خارج از ترازنامه» صورت می‌گیرد.در حالی که معمولا غول‌های نفتی چند ملیتی از تراز مالی قابل توجهی برخوردارند اما شرکا آن ها در فعالیت‌های توسعه منابع هیدروکربنی در کشورهای در حال توسعه ممکن است لزوماًً از چنین موقعیتی برخوردار نباشند.از همین جاست که جذابیت فاینانس خودگردان آشکار می‌شود.زیرا روش مذکور این امکان را فراهم می‌سازد که حتی سرمایه‌گذارانی با تراز مالی ضعیف نیز بدون نیاز و اتکا به تراز مالی خود و یا کشورشان به اعتبارات مالی دسترسی پیدا کنند.

‌بنابرین‏ جای شگفتی نیست که طی بیش از ۲۰ سال گذشته بسیاری از پروژه های توسعه منابع هیدروکربوری از قبیل پروژه های LNG در کشورهای اندونزی، مالزی، عمان و یا قطر و یا پروژه های پتروشیمیایی در چین، عربستان سعودی از طریق فاینانس خودگردان تامین اعتبار شده‌اند.

فاینانس خودگردان در حقیقت نوعی «حلقه حفاظ مالی» برای این پروژه ها محسوب می‌شود حفاظی که این پروژه ها را از سایر فعالیت‌های سرمایه‌گذاران از خطرات شکست پروژه ها مصون نگه می‌دارد به گونه‌ای که ساختار (حقوقی ـ قراردادی) پروژه ممکن است آنچنان طراحی گردد که درجه‌بندی اعتباری پروژه (۵) از درجه‌بندی اعتبار برخی از سهام‌داران پروژه و نیز کشور میزبان بالاتر بوده و این امر به کاهش هزینه های تامین اعتبار منجر می‌گردد.در واقع چنین موقعیتی در ارتباط با تامین اعتبار یکی از پروژه های LNG قطر فراهم شد که از طریق انتشار اوراق قرضه (BOND) انجام گرفت.

تامین منابع مالی از طریق فاینانس خودگردان همچنین کشورهای میزبان را قادر می‌سازد که بدون زیرپا گذاشتن تعهداتی که در قبال محدودیت‌های اعمال شده از طرف موسساتی نظیر بانک جهانی و صندوق بین‌المللی جهانی پول سپرده‌اند به منابع مالی قابل توجهی دسترسی پیدا کنند و به علاوه به شرکت‌های چند ملیتی امکان می‌دهد که با سهولت بیشتری به اهداف گسترش در سطح جهانی نائل آیند به گونه‌ای که کل منابع از این طریق تامین می‌کنند به مراتب بیشتر از منابعی است که قادرند مستقیماً و از طریق دریافت اعتبار به «اتکا» تراز مالی خود به دست آورند.

این امر به موازان دوره طولانی بازپرداخت اعتبارات که معمولا در فاینانس خودگردان عملی است، امکان دستیابی به منابع گسترده و نیز بازگشت سرمایه بالاتر را برای این شرکت‌های چند ملیتی فراهم می‌سازد.

۱ـ۵ـ۱۰ـ۱ ساختار فاینانس خودگردان

بدیهی است که فاینانس خودگردان اعتبار لازم برای اجرای پروژه ها را تامین می‌کند اما ساختار فاینانس خودگردان به مراتب پیچیده‌تر از این مفهوم کلی است به عبارت دیگر در فاینانس خودگردان مجموعه‌ای از ساختارهای قراردادی به گونه‌ای در یکدیگر تلفیق می‌شوند که اطمینان خاطر لازم را به اعتبار دهندگان ‌در مورد بازپرداخت اعتبارات فراهم می‌سازد.باید توجه داشت وقتی که وام دهندگان منابع اعتباری را در اختیار شرکت مجری پروژه قرار می‌دهند آنچه در اختیار دارند شامل وثایق دارایی‌های پروژه به علاوه مجموعه‌ای از اسناد قراردادی است.در واقع حصول اطمینان از این که مجموعه اسناد و مدارک مورد اشاره قابل اتکا و اطمینان بوده و بازپرداخت تعهدات را تضمین می‌کند به عهده مشاوران حقوقی اعتبار دهندگان است.

این حقوق قراردادی بستگی به ماهیت پروژه مدنظر دارد.به عنوان مثال در پروژه های توسعه صنایع بالادستی نفت و گاز تأیید بر قراردادهای مشارکت در محصول برنامه های اکتشاف و حفاری شامل تجهیزات خطوط لوله و قراردادهای فروش نفت خام، مایعات گازی و انتقال گاز است.^[۳۵]

در پروژه های LNG معمولا نگاه‌ها به قراردادهای تامین گاز و نیز قرارداد احداث تجهیزات واحد LNG و قرارداد فروش LNG معطوف است.

در قرارداد پروژه های تولید مواد پتروشیمیایی معمولا موضوع تامین خوراک، قرارداد اجرای پروژه و قرارداد فروش محصولات مدنظر قرار می‌گیرند.