۹٫۱۳٫۲ ویژگی های محیطی

عملکرد صادراتی می‌تواند توسط چندین عامل محیطی تحت تاثیر قرار گیرد . علی‌رغم ارتباط شان با فعالیت های صادراتی این عوامل توجه بسیار محدودی را به خود جلب کرده‌اند. (Wheeler, et al. 2008) عملکرد صادراتی گرایش به شرطی شدن توسط ویژگی های محیطی به مانند محدوده، سیاست های قانونی و نظارتی دولت ‌کشور میزبان، موجودیت کانال های توزیعی، ارتباطی و مقدار آشنا بودن مشتری با محصول موردرقابت دارد. (O’Cass, 2003) برخی محققین به کمبودتقاضا در بازارهای محلی و پذیرش سفارشات ‌از کشور های خارجی و دردسترس بودن اطلاعات در رابطه با فرصت های خارجی به عنوان ویژگی های محیطی مهم اشاره دارند . ( Stoian et al., 2011)

۱۹پژوهش از۵۲ پژوهش­انجام­شده درحیطه­صادرات که توسط سوزا و مارتینز لوپز وکولهو انجام­‌شده‌اند از ویژگی­های بازار­خارجی به­عنوان یک متغیرخارجی مستقل، کنترلی وتعدیلگر یادکرده اند آن ها دریافتند که فاکتورهای مؤثر ‌در زمینه نظارتی وسیاسی از جمله متغیرهایی هستندکه بیشترین تاثیررا ‌در عملکرد صادراتی از خود نشان­می­ دهند. (Sousa et al., 2008) مورگان ،کالکا وکاتسیکا نشان­دادند­که تشابهات فرهنگی، رقابت پذیری بازار، ضدیت محیط و قابلیت دسترسی به کانال، تشابهات اقتصادی و در­معرض دید­ مشتری­بودن و دیگر متغیرهای مرتبط با بازارهای خارجی برروی عملکرد صادرات تاثیر می­گذارند. ( Morgan, 2004) ‌می‌توان نتیجه گیری کردکه مجموعه خاصی از متغیر­ها برای تمام بازارها وجود ندارند، وابسته به بازارهای مقصد و موقعیت خاص فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی و فنی آن ‌می‌باشد. عدم قطعیت یکی از مهمترین جنبه­ های محیط ‌می‌باشد . در بازارهای­خارجی ، عدم­قطعیت بخاطر فقدان دانش­ کافی راجع به موقعیت بازار ، رفتار مشتریان و پذیرش محصول ‌می‌باشد .

عدم قطعیت محیطی به عنوان ساخت چندبعدی پنداشته­شده که­شامل تلاطم بازار و نوسانات محیطی و شدت رقابت می‌باشد. (Matanda & Freeman, 2009) عدم ثبات بازار صادرات تاحدی است که ترکیب و ترجیحات نیازهای مشتری سازمانی طی زمان تغییر می­ کند (Cadogan, 2005) و بی­ثباتی محیطی، عدم­پایداری تقاضای بازار بهم­پیوسته ‌می‌باشد . فقدان وجود حمایت سازمانی در کشورهای در­حال­توسعه منجر­به دسترسی محدود به اطلاعات بازاریابی می­گردد و بطورمنفی بر روی عملکرد صادرکنندگان از کشورهای درحال­توسعه­می‌گردد. (Ghauri, 2003) مؤلفه‌ سوم، شدت رقابت شامل دردسترس بودن فرصت ها ومنابع می‌باشد که باعث شکل­ گیری شرکتی با مزایای رقابتی . شدت رقابت منجر به افزایش رقابت برروی قیمت ‌می‌باشد که باعث کاهش سوددهی شده و اثرمنفی بر روی کارآمدی فروش دارد . بررسی تجربی نشان داد که رابطه منفی بین عدم قطعیت محیط و عملکرد صادراتی موجود­‌می‌باشد. برخی ویژگی های محیطی مانند سیاست های قانونی ونظارتی دولت کشور میزبان، دسترسی به پخش مناسب وکانال های ارتباطی توسط شرکت ها ازطریق ایجادگروه های تجاری کنترل می شود. وابستگی به گروه به مانندیک منبع مزیت رقابتی برای شرکت ها در بازارهای خارجی همان گونه که در جایگاه استراتژیک بهتری برای کنترل منابع کلیدی محصول و بازارهای عامل مورد نیاز برای عملکرد صاف عملیات همه روزه باشند، عمل می‌کند. (Khanna & Yafeh, 2005) ازسوی دیگر، ویژگی­های محیطی بر روی اجرای برنامه ریزی استراتژیک تاثیر­می­گذارند. مطالعات بسیاری محیط را به عنوان عامل کلیدی پنداشته­اند که­ زیرساخت اجرای استراتژِی را فراهم­‌می‌کنند . ( Taslak, 2004)

موانع صادرات

اگرچه اهمیت حضور در بازارهای بین ­المللی و فعالیت صادراتی به عنوان موتور محرک اقتصاد کشورها آشکارشده­است ، ولی واقعیت آن ­است ­که بسیاری ‌از کشورها علی‌رغم داشتن پتانسیل­های مناسب نتوانسته اند درحیطه صادرات عملکردمناسبی داشته باشند. شناسایی موانع صادراتی و ارائه راهکار مناسب برای آن ها موضوع مورد پژوهش محققان در این­حیطه بوده ­است. . بیلکی و تزار (Bilkey et al,1971) در این حیطه تحقیقی انجام دادند و با توجه به دیدگاه صادرکنندگان مسائل زیر را عمده ترین موانع صادرات دانسته اند: Bilkey and tesar, 1971))

۱- مشخص نبودن استانداردهای محصول در خارج :

تولیدکنندگان، کالاومحصولات خود را ‌بر مبنای‌ نیازهای بازار ملی خودتولیدوبه بازار روانه می‌کنند وچون خودرا در محیط بسته بازار داخلی محصور می بینند ازاستانداردهای محصول موردنظردرخارج بی اطلاعند ویاتصورمی کنندکه مقتضیات بازارخارجی همانندبازارداخلی است همان محصول راجهت صادرات روانه بازارخارجی می‌کنند وبه ایجادتعدیل درمحصول صادراتی خودجهت جذب مشتریان خارجی توجهی ندارند . عدم آگاهی از ویژگی های کیفی مطلوب و لازم محصول در بازار خارجی نهایتاً به ارائه محصولی ناکارآ و بی مشتری خواهد انجامید.

۲- کسب منابع مالی از مشتریان خارجی :

مبادلات تجاری درسطح داخل کشور به مراتب ساده تر ‌و مطمئن تر ازمبادلات بازرگانی خارجی است . به خاطر عواملی از قبیل فاصله جغرافیایی ، تفاوت قوانین حقوقی و تجاری کشورها ، عدم آگاهی کافی شرکت های صادرکننده از پیشینه و حسن شهرت خریداران ، فرآیندهای پیچیده بانکی و … دریافت درآمد ناشی از فروش کالا به مشتریان خارجی با مشکلاتی همراه می‌باشد .

۳- نداشتن نمایندگی های فعال در خارج از کشور :

نمایندگی ها به عنوان عوامل ایجادارتباطات شرکت ‌با مشتریان خارجی نقش مهمی ایفا می‌کنند . نمایندگی برای مشتری خارجی به منزله خود شرکت است و آن ها اطلاعات بسیار ارزشمند و مورد نیاز از مشتری را به شرکت ارائه می‌دهند .ضمنا نمایندگی ها مسئول انجام خدمات ویژه به مشتریان و بسیاری از فعالیت های ترفیعی و تبلیغی هستند .نداشتن نمایندگی های فعال در بازار خارجی موجب عدم امکان برقراری ارتباطات مناسب و آگاهی از بازار و مشتریان است .

بیلکی و تزار مجموعه­عوامل­فوق رابه عنوان عمده­ترین مشکلات برسرراه صادرکنندگان مطرح­نموده اند.

در پژوهش دیگری توسط الکساندریس((Alexondirdes,2000 موانع عمده بر سر راه صادرات تحت ۴ عنوان زیر خلاصه شد :

1. 1. وجود رقابت شدید خارجی

1. 1. فقدان دانش و اطلاعات کافی ‌در مورد صادرات

1. 1. درک ناکافی از رویه های پرداخت صادراتی