– نوعیهشدار نیز برای دیگران دارد چنانچه با این شخص معاشرت کنید عاقبت خوبی نصیبتان نمیگردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

– دست دادن: در واقع نوعی بستن عقد و قرارداد بین طرفین است.
– شانه نداشتن: قطع شدن دست، فسخ عقد و معامله یک طرفه.
– این زبانزد از صنایع بدیع برای انتقال مفاهیم به شنونده استفاده کرده است، بیان جزء اراده کل، از نظر زیبایی شناختی چه بسا خودآگاهی ادیبانه نداشته باشد، اما از ذوق ناخودآگاه عوام سرچشمه میگیرد . «فرهنگ عوام تن به طبقه اشراف نمیدهد.» (استرنیاتی، ۱۳۸۰: ۱۴۰)
n اَمو شیمی سردیم. ما نردبان شما هستیم.
amu šimi sərdim.
پیام پنهان این زبانزد، بیان نوعی تواضع و فروتنی است بدین گونه که شخص تا آنجا تمام وجودش را در طبق اخلاص میگذارد که طرف مقابل به واسط این شخص بتواند پلههای ترقی را طی نماید که این خصوصیت مردان الهی است.
سَردی: نردبان است.
– نهایت تواضع و فروتنی را داشتن – آماده همکاری با دیگران است.
– واسط رسیدن به مقصد.
– افتادگی آموز اگر طالب فیضی هرگز نخورد آب، زمینی که بلند است.
(پوریای ولی)
n عاقیل بهِ خُو کار بندَه، جَاهِیل بَه خُو نَاجِه
آدم باید به خود و کار خود اعتماد داشته باشد نه فقط به آرزو توجه داشت.
āqil ba xu kār bəndə jāhil bə xu nājə.
– این زبانزد به نوعی مبّین پند حکیمانه است، انسان عاقل با بهره گرفتن از عقل و درایت خود از تمام فرصت های به دست آمده استفاده مینماید، در مقابلانسان جاهل، به دلیل جهل و نادانی و غروری که دارد فرصتهای پیش آمده را با آرزوهای واهی خود، از دست میدهد.
– شالوده انسان عاقل بر معیار خرد، کار و تلاش است نتیجه آن بهروزی و سعادت برای آن شخص است.
– شالوده انسان جاهل بر معیار آرزوهای بی پایه، تنبلی و سستی است که عاید آن جزو خسران چیز دیگری نصیبش نمیگردد.
– وجه تمایز انسان با حیوان عقل است و به واسطه دارا بودن عنصرعقل بود که انسان از جانب خداوند اشرف مخلوقات لقب گرفت.
– از نظر صنایع بدیعی نیز صنعت تضاد و طباق در این زبانزد مشهود است بیان دو واژه متضاد، و نتیجهگیری برای هر کدام.
n هَچین کُهلَ دار^[۱۷] جی، آغوز بیاجی. انگار که از زیر درخت کُهل گردو پیدا بکنی.
həčin koladārə ji āquz beyaji .
– آنچه زبانزد مذکور بازگو میکند، این است که شخص بدون اینکه کار و کوششی کرده باشد به مکُنت و دارایی برسد.
در بررسیهای جوامع مختلف نشان میدهد که جوامعیکه به کار وتلاش بیشتر اهمیت دادهاند از نظر اقتصادی، پیشرفت قابل توجهی داشتهاند، مثل کشور ژاپن، که مردمشان به کار و چگونگی انجام دادن آن بسیار اهمیت میدهند. هم چنین در آموزههای دینی ما کار را جوهر آدمی نام نهادند و تنبلی و سستی و رخوت را بد انگاشتهاند.
n آبَ نی دِه تومانَه نَکن . آب ندیده شلوارت را پایین نکش.
ābə nidə tumanə nəkan.
– این زبانزد در وهله اول بیان نوعی هشدار است. و به شخص اخطار میدهد که مواظب کردارش باشد و از روی غفلت کاری را انجام ندهد، که موجب دردسر شود. دیگر این که در تمام کارها، گفتار، رفتار، کردار را رعایت کند و افراط و تفریط را نصب العینخود قرار دهد. همان طوری که در دین اسلام میانهروی در کارها (خَیرُ الامورِ اوسطها) سفارش زیادی شده است.
پس این چنین میتوان نتیجه گرفت که زیادروی موجب خسران و میانهروی موجب غفران آدمی است.
– اندازه نگهدار که اندازه نکوست هم لایق دشمن است و هم لایق دوست
– بی گُدار به آب زدن.
– عجله نکن. عجول بودن یکی از بدترین ویژگیهای انسان است که همیشه مورد سرزنش است.
n گو پارچه خور هیزار سالَم بی بیی، پارچه خُورَه.
گاویی که پارچه خور باشد هزارسال هم بگذرد باز هم پارچه خور است.
gow pārčə xor hizār sālam bibi pārčə xorə.
– این زبانزد به عادت اشاره دارد، عادت عملی است که انسان یا حیوان بر اثر کثرت تکرار ملکه ذهن میگردد و ناخودگاه آن عمل را انجام میدهد. تکرار عادت درانسان به مرور زمان به شخصیت تبدیل میگردد، وشخصیت نیز به رفتار شخص مبدل میگردد. دراین راستا کاری که از روی عادت انجام گیرد چنان چه انسان بخواهد آن را تغییر دهد احتیاج به وقت زیادی دارد.
– ترک عادت موجب مرض است.
– ذات نایافته از هستی بخشی کی تواند شود هستی بخش
– از آنجایی که عادت به مرور زمان بر اثر کثرت تکرار به شخصیت مبدل میگردد. بنابراین شایسته است انسان نکوترین عادتها ملکه خود نماید.
n گو خو بَمَه رایه شَه. گاو از راهی که آمده میرود.
gow xu bama rāya šə.
– این زبانزد عملی را که در اثر تکرار به عادت بدل شد را نشان میدهد.گاهی انسان عملی را در طول روز انجام میدهد، و آن را به صورت روزمرگی تکرار میکند. چنان چه روزی آن عمل خاص را انجام ندهد میپندارد که چیزی گم کرده است. لذا به مرور زمان به آن عمل خوی میگیرد. چنان چه کاری که بدان خوی گرفته مذموم باشد، در جامعهای که زندگی میکند ناپسند تلقی میگردد.
– این زبانزد به نوعی رفتارآموزی را نیز در خود دارد.
– ترک عادت موجب مرض است.
– هرچیزی را زیاد تکرار بکنی به عادت مبدل میگردد عادت نیز به مرورزمان به شخصیت تبدیل میگردد.
– حیوان به دلیل عدم قوّه عقلیه کاری از روی آزمون و خطا و تشویق میآموزد و بر همان سبک و سیاق به کار خود ادامه میدهد، در حالی که انسان به دلیل داشتن قوّه عقلیه سعی می کند همیشه بهترین روش را انتخاب نماید.
– این زبانزد برای تحقیر افراد نیز کاربرد دارد. طنز در خدمت تحقیر.
n کار بی پول نَبه، کَردخَاله، بی دَلو. کار بدون مزد نمیشود، چوب دو شاخه
هم بدون دلو.
kār bi pul nəbə kardəxālə bi dəlv.
– پیامی که این زبانزد دارد، ادای دَین است در جامعهای کار و تولید در آن جریان دارد مستلزم آن است که کارفرما یا مالک مزد تلاش کارگر را به موقع پرداخت نماید. در آموزههای دینیمان نیز بسیار بدان اهمیت دادهاند. هم چنان که از پیامبر (ص) نقل شده است که مزد کارگر را قبل از این که عرقش خشک شود پرداخت کنید.