پژوهشی دیگر توسط افشاری و همکاران تحت عنوان میزان اثربخشی رویکرد طرحواره درمانی بر اختلالات شخصیت دسته B مردان وابسته به مواد انجام گرفته که در پایان دوره درمان، اختلاف نمرات قبل و بعد از درمان در محورهای اختلالات شخصیت دسته B، درمان نگه دارنده با متادون (mmt) و طرحواره ناسازگار اولیه در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری را نشان می‌دهد، در ضمن طرحواره درمانی گروهی می‌تواند به عنوان یک رویکرد درمانی مناسب در بهبود علائم اختلال شخصیت، تعدیل طرحواره‌های ناسازگار اولیه و پیشرفت درمان افراد وابسته به مواد در نظر گرفته شود (افشاری، زارع، معین، نظری، نقدی، ۱۳۹۰).

در پژوهشی دیگر که توسط علی پور و اسماعیلی تحت عنوان اثربخشی طرحواره درمانی در درمان خود بیمار پنداری انجام گرفت نتایج حاکی از آن بود که میزان خود بیمار پنداری گروه آزمایشی در مراحل پیش آزمون به صورت معناداری می‌باشد (علی پور، اسماعیلی، ۱۳۹۱).

پژوهشی دیگر توسط طباطبایی و همکاران تحت عنوان اثربخشی طرحواره درمانی بر افراد افسرده انجام گرفته که نتایج نشان داد که طرحواره درمانی نشانه های افسردگی افراد افسرده را کاهش می‌دهد و باعث بهبود آن شده است (طباطبایی، محرابی، زارچی، ۱۳۹۱).

پژوهشی دیگر توسط نشاط دوست و همکاران تحت عنوان اثربخشی طرحواره درمانی بر کاهش شدت علائم افسردگی و اختلال شخصیت وسواسی – جبری صورت گرفت که نشان داد طرحواره درمانی باعث کاهش علائم افسردگی و اختلال شخصیت وسواسی – جبری در افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی – جبری شده است (نشاط دوست، عابدی، عبدی ۱۳۹۱).

۲-۷- جمع‌بندی

نتایج برخی از این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که طرحواره درمانی یکی از درمان‌های موفق در زمینه‌ی اعتیاد و اختلالات شخصیت است. همچنین با مروری بر تحقیقات انجام گرفته رابطه طرحواره درمانی با اختلالات روانی ازجمله افسردگی و خود بیمار پنداری و اختلالات شخصیت مشخص می‌شود.

اثربخشی طرحواره درمانی بر افسردگی و اختلالات روانی ثبت و گزارش شده است و همچنین طرحواره درمانی بر افسردگی مزمن که غیرقابل درمان بوده است نیز مثبت گزارش شده است.

پژوهش‌های اندکی ‌در مورد اثربخشی طرحواره درمانی بر مقیاس‌های اجتماعی و روانشناختی صورت گرفته است که در آن‌ ها طرحواره درمانی مؤثر واقع شده است ولی هیچ پژوهشی در زمینه اثربخشی طرحواره درمانی بر راهبردهای مقابله‌ای و سازگاری اجتماعی مشاهده نشده است.

فصل سوم

روش اجرای پ‍‍ژوهش

۳-۱- روش تحقیق

پژوهش حاضر از نوع تجربی ‌و طرح پیش آمون پس آزمون و گروه آزمایش و کنترل و نمونه‌گیری تصادفی ‌می‌باشد.که با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد ۴۰ نفر از افراد وابسته به مواد انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش گمارش شدند. نمودار وهلوگرام شیوه نمونه‌گیری.

R T₁ X T₂

R T₁ – T₂

E

C

در این پژوهش که دارای یک متغیر مستقل و دو متغیر وابسته می‌باشد. متغیر مستقل: طرحواره درمانی و متغیرهای وابسته راهبردهای مقابله‌ای و سازگاری اجتماعی می‌باشد.

۳-۲- جامعه آماری

جامعه آماری شامل کلیه افراد وابسته به مواد ‌مراجعه کننده به مراکز درمانی سرپایی متادون در ۶ ماه اول ۱۳۹۲ شهر یاسوج می‌باشد.

۳-۳- روش نمونه‌گیری

رو‌ش نمونه‌گیری در این پژوهش تصادفی می‌باشد و نمونه شامل ۴۰ نفر از افراد جامعه که به صورت تصادفی انتخاب شده است.که ابتدا از بین مراکز درمانی سرپایی یاسوج ۳ مرکز انتخاب می‌شود و سپس از هر مرکز ۱۵ نفر به صورت تصادفی انتخاب می‌شود.از این تعداد عده­ای به دلیل نداشتن شرایط در پژوهش وعده‌ای به دلیل عدم تمایل به شرکت در پژوهش ‌کنار گذاشته خواهد شد. سپس افراد باقی‌مانده به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل‌ قرار می‌گیرند.

الف)‌آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی)

ب) ارائه آزمون فرضیه‌ها با بهره گرفتن از تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا)

الف) آمار توصیفی

جدول شماره ۳-۱: توزیع فراوانی و درصد فراوانی جنس آزمودنی‌ها

متغیر

فراوانی

درصد فراوانی

زن

۱۰

۲۵/۰

مرد

۳۰

۷۵/۰

همان‌ طور‌که در جدول شماره ۴-۱ مشاهده می‌شود ۲۵% از آزمودنی‌ها زن و ۷۵% از آزمودنی‌ها مرد می‌باشند.

جدول شماره ۳-۲: توزیع فراوانی و درصد فراوانی سن آزمودنی‌ها

سن

فراوانی

درصد فراوانی

۲۰-۲۵ سال

۱۰

۲۵/۰

۲۶-۳۲ سال

۳۰

۷۵/۰

همان طور‌ که در جدول ۴-۲ مشاهده می‌شود ۲۵% درصد آزمودنی‌ها سنشان بین ۲۰ تا ۲۵ سال و ۷۵% آن‌ ها سنشان بین ۲۶ تا ۳۲ سال بود.

جدول شماره ۳-۳: توزیع فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات ‌آزمودنی‌ها

تحصیلات

فراوانی

درصد فراوانی

دیپلم

۲۹

۵/۷۲

فوق‌دیپلم

۲

۵%

لیسانس

۹

۵/۲۲

همان طور که در جدول ۴-۳ مشاهده می‌شود ۵/۷۲ از آزمودنی‌ها دارای تحصیلات دیپلم، ۵% آن‌ ها دارای تحصیلات فوق‌دیپلم و ۵/۲۲ آن‌ ها دارای تحصیلات لیسانس بودند.

۳-۴- ابزار گردآوری داده ها

دادها با استفاده ‌از مطالعات کتابخانه‌ای و تکمیل پرسشنامه به دست می‌آید.

پرسشنامه سازگاری بل^[۸۵]: این پرسشنامه شامل ۱۶۰ سؤال در ۵ سطح اندازه‌گیری جداگانه سازگاری شخصی و اجتماعی ‌است که در این مطالعه سطح سازگاری اجتماعی با ۳۲ سؤال استفاده شده است.روایی این پرسشنامه از طریق ‌انتخاب هر یک از بخش‌ها در محدوده­ای که اختلاف آن‌ ها بین ۵۰% بالایی و پایینی در توزیع نمرات بزرگ‌سال مشهود بوده‌ به دست آمده است. ضریب اعتباران‌ را در مقیاس اجتماعی بهرامی با اجرا بر روی ۲۰۰ نفر که به صورت تصادفی انتخاب ‌شده‌اند به روش آلفای کرونباخ ۸۹% گزارش ‌کرده‌است.نمره‌گذاری پرسشنامه بل به راحتی از طریق کلید مربوط به هر یک از زمینه‌های سازگاری به دست می‌آید، جمع نمرات حاصل از کلید سؤالات وضعیت سازگاری فرد را نشان می‌دهد­ (به علامت سؤال نمره‌ای تعلق نمی‌گیرد). ­در زمینه پرسشنامه سازگاری اجتماعی پرسشنامه فوق نمره بالا نشانه دوری و کناره‌گیری از تماس اجتماعی است.