دانلود منابع دانشگاهی : پایان نامه های کارشناسی ارشد درباره شکل های شیمیایی ... - منابع مورد نیاز برای پایان نامه : دانلود پژوهش های پیشین |
![]() |
۲-۱۱- شکلهای آهن در خاک
آهن موجود در خاک با توجه به ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی یه شش دسته تقسیم میشوند که عبارتند از یونهای محلول، کمپلکسهای آلی و غیرآلی در محلول خاک، آهن تبادلی، کمپلکسهای پایدار آلی هوموس، آهن جذب شده بر روی اکسیدهای آبدار منگنز، آهن و آلومینیوم، آهن جذب شده بر روی کمپلکس کلوییدی هوموس، رس و آهن پیوند یافته با شبکه کریستالی از کانیهای خاک (تسیر و همکاران، ۱۹۷۹). اجزای آهن خاکها یا اشکال شیمیایی که معمولاً جدا میشوند محلول در آب، قابل تبادل، متصل به کربناتها، مواد آلی، اکسیدهای آهن و منگنز و یا به صورت اجزای معدنی باقیمانده هستند (سینگ و همکاران، ۱۹۸۸).
۲-۱۱-۱- آهن تبادلی
آهن نگهداری شده بهوسیله جذب الکتروستاتیک (مکانیسمهای تبادلیونی یا جذب غیراختصاصی) در مکانهای تبادلی خاک، آهن تبادلی نامیده می شود. مکانهای تبادلی سطوح باردار منفی رسها و اکسیدهای آهن و آلومینیوم و منگنز و نیز گروه های عامل مواد آلی را شامل میشوند (هودگسون، ۱۹۶۳). بارمنفی کانیهای رسی ناشی از پروتوندهی گروه های هیدروکسیل است درحالی که جایگزینی همشکل یونها در ساختمان رسها در ایجاد بار دائمی نقش دارد. بار منفی بر روی اکسیدهای آهن و آلومینیوم و منگنز ناشی از پروتوندهی گروه های هیدروکسیل سطحی است (نوده شریفی، ۱۳۹۲).
۲-۱۱-۲- آهن جذب اختصاصی شده
جذب اختصاصی آهن به شکل کمپلکس پایدار بین یون آهن و گروه های عامل به ویژه در سطح کلوییدهای آلی و غیرآلی خاک اشاره دارد. آهن می تواند به طور اختصاصی توسط رسهای سیلیکاتی لایهای، اکسیدهای آهن و منگنز و آلومینیوم و مواد آلی جذب شود (نوده شریفی، ۱۳۹۲). در جذب اختصاصی، یونها با قدرت بسیار زیادی بهوسیله بارهای سطحی نگهداری میشوند. به طوری که این یونها در کئوردیناسیون اتم ساختمانی نفوذ می کنند و بهوسیله پیوندهای کووالانسی از طریق اتمهای اکسیژن و یا گروه های OH به کاتیونهای ساختمانی پیوند مییابند (هوانگ، ۱۹۸۰).
۲-۱۱-۳- آهن موجود در ساختمان کانیهای سیلیکاتی و کانیهای اولیه
آهن می تواند از طریق جایگزینی همشکل به درون کانیهای سیلیکاتی وارد شود. آهن در سنگهای بازالتی غالب است جایی که تجمعی از کانیهای فرومنیزیم و سولفیدها وجود دارد. بسیاری از ترکیبات آلی کمپلکس شده با منشأ میکروبی گیاهی موجود در خاک میتوانند عناصر میتوانند عناصر معدنی را حل کرده، موجب تخریب کانیها و تبدیل آنها به کانیهای ثانویه، ترکیبات بیشکل و کمپلکسهای آلی-معدنی محلول شوند (دیکسیت و هرینگ، ۲۰۰۶). مهمترین کانیهای موجود در سنگ آهن عبارتند از هماتایت- گئوتایت- مگنتایت- لپیدوکروسایت- بوهمایت. گئوتایت فراوانترین هیدروکسید آهن در خاک است، از نظر ترمودینامیکی یکی از پایدارترین کانیها در طبیعت است، و تقریباً در همه خاکها و اقلیمها وجود دارد. رنگ قهوهای مایل به زرد خاکها نیز متأثر از این کانیها است. سطح ویژه بالا، فراوانی در محیطهای طبیعی نظیر خاک، پایداری در شرایط مختلف آزمایشگاهی و ساده و مشخص بودن سطح کانی گئوتایت نسبت به دیگر اجزای خاک، موجب شده است که در بیشتر مطالعات مربوط به جذب سطحی یونها و تجزیههای کمی به عنوان نماینده خاک و بخش اکسیدهای خاک استفاده شود (شورتمن و تیلور، ۱۹۸۹).
۲-۱۱-۴- آهن پیوند یافته با توده زنده خاک
قسمتی از آهن خاک با پسماندهای زیستی و مواد میکروبی و موادآلی در حال تجزیه پیوند یافته مییابد. آهن یکی از عناصری است که با اتصال به ترکیبات آلی مرکب و یا ترکیبات آلی ساده مثل اسیدهای سیتریک و اگزالیک که به مقدار نسبتاً زیادی در خاک وجود دارد، کمپلکسهای پایدار آلی آهنرا به وجود می آورد. ریز موجودات هتروتروف در خاکهای آنیونهای کمپلکسهای آلی آهن را به عنوان منبع انرژی مصرف کرده و آهن آنها را آزاد میسازد. بازگرداندن بقایای گیاهی به خاک و تخریب آنها از طریق تجزیه میکروبی، میزان آهن خاک را افزایش میدهد. با این وجود، آهن می تواند از طریق ورود به بافتهای میکروبی تثبیت شده و برای گیاه غیرقابل دسترس گردد (هودگسون، ۱۹۶۳).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱۲- تعیین آهن خاک به روش عصارهگیری دنبالهای[۲۴]
برای درک رفتار فلزات در خاک، روشهای مختلفی به منظور تجزیه و تفکیک فلزات به بخشهای مختلف شیمیاییشان توسعه یافته است. محققان روشهای متفاوتی را برای جداسازی شکلهای مختلف عناصر کممصرف به کار بردهاند. از جمله روشهایی که به طور گسترده برای اندازه گیری و جداسازی اشکال آهن خاک استفاده می شود، روش استخراج دنبالهای است که در حقیقت یک روش آزمایشگاهی و تجزیهای است که در آن با بهره گرفتن از حلالهای شیمیایی، فازهای مختلف ژئوشیمیایی فلزات در طی پنج مرحله عملیاتی جدا میشوند. روش استخراج دنبالهای شامل پنج مرحله است که از روش تسیر و همکاران (۱۹۷۹) گرفته شده و معمولاً برای ارزیابی هر دو شکل پویا و بالقوه فلزات در محیط استفاده می شود (کلوپکا[۲۵]و همکاران، ۱۹۹۶). در این روش مقدار کل فلز به پنج بخش قابل تبادل، پیوند یافته با کربنات ها، پیوند یافته با اکسیدهای آهن و منگنز، پیوند یافته با موادآلی و باقیمانده تقسیم می شود (گلاسیز و همکاران، ۲۰۰۲).
۱- بخش قابلتبادل[۲۶]: فلزاتی که در این جزء قرار میگیرند، به دلیل پیوندهای الکتروستاتیک ضعیف به راحتی تحت تاثیر فرایند های تبادل یونی (جذب/ واجذب) قرار میگیرند. pH و یا قدرت یونی آب نیز بر این فرایندها اثر می گذارد (تسیر و همکاران، ۱۹۷۹).
۲- بخش کربناتی[۲۷]: این بخش به تغییرات pH حساس میباشد و آزاد سازی فلز از طریق انحلال بخشی از مواد جامد در ۵ pH= انجام می شود. بخش فلزی که در این بخش بازیافت می شود، هم رسوب شده با کانیهای کربناته میباشد (پیکرینگ، ۱۹۸۶). ما و ایکسا (۱۹۸۸) گزارش کردند که برای جداسازی شکل کربناتی فلزات، ۵/۰ مولار (اسید استیک و استات سدیم) با ۷۴/۴ =pH به ۱ مولار (استیک اسید و استات سدیم) با ۵= pH برتری دارد، زیرا عصارهگیر اول می تواند تمام شکلهای کربناتی را در خاکهای با کربنات کلسیم کمتر از ۱۰ درصد حل کند ولی عصارهگیر دومی، فقط ۴۵ درصد از کل کربناتها را حل می کند. ما و یورن (۱۹۹۵) نشان دادند که عصارهگیر ۱ مولار مخلوط استات سدیم و اسید استیک مشکلاتی را در دستگاه جذب اتمی ایجاد می کند و استفاده از آن را با محدودیت مواجه میسازد.
۳- بخش متصل به مواد آلی[۲۸]: فلزات سنگین تمایل دارند که با مواد آلی (هومیک و فولیک اسید) کمپلکس تشکیل دهند. شکل آلی فلزات معمولاً شامل شکل قابل استخراج با پیروفسفات یا EDTA یا شامل شکلی از فلزات است که توسط اکسید کنندههایی مثل هیپوکلریدسدیم و یا آب اکسیژنه استخراج میشوند (کلر و ودی، ۱۹۹۴). در عصارهگیری شکل آلی، پیروفسفات معمولاً بر EDTA ترجیح داده می شود چون که اولاً بهتر می تواند فلزات را از مواد کلوئیدی در خاک استخراج کند و ثانیاً حلالیت شکلهای متصل به اکسیدهای منگنز توسط این عصارهگیر نسبت به EDTA کمتر است (کلر و ودی، ۱۹۹۴).
۴- بخش متصل به اکسیدها[۲۹]: شکلهای فلزات متصل به اکسیدهای منگنز، توسط هیدروکسیل آمین هیدروکلراید ۱/۰ مولار عصارهگیری میشوند و این محلول Mn4+ را به Mn2+ قابل محلول، احیا می کند (لیانگ و همکاران، ۱۹۹۱). فلزات متصل به اکسیدهای آهن به دو جز متصل به اکسیدهای آهن بیشکل و اکسیدهای آهن کریستالی تقسیم میشوند.
۵- بخش باقیمانده[۳۰]: فلزاتی که در این بخش باقی میمانند، فلزاتی غیرمتحرک و پایدار به حساب میآیند. فلزات این بخش معمولاً در ساختمان کانیهای اولیه و ثانویه حضور دارند و دارای پیوندهای محکمی هستند. تخریب بهوسیله اسیدهای قوی مثل HF، HClO4، HCl و HNO3 صورت میگیرد (ابرادور، ۱۹۹۷).
۲-۱۳- اثر لجن فاضلاب بر شکلهای عناصر کممصرف در خاک
کاربرد کودهای آلی نظیر لجن فاضلاب به صورت منطقی می تواند سهم مهمی در تأمین عناصر کممصرف مانند آهن، منگنز، مس و روی داشته باشد (کرمی و همکاران، ۱۳۸۷). برای ارزیابی مقدار عناصر کممصرف در خاکهای تیمار شده با لجن فاضلاب، تعیین مقدار قابل استفاده عناصر که وابسته به شکلهای شیمیایی آنها در خاکهای تیمار شده است، اهمیت دارد. تعیین شکلهای شیمیایی فرآیندی است که منجر به شناسایی و تعیین توزیع عناصر در رابطه با ترکیبات مختلف خاکها می شود (تسیر و همکاران، ۱۹۷۹). خاک از ترکیبات مختلف مانند کانیهای رسی، اکسیدهای آهن، آلومینیوم، منگنز، کربناتها، مواد آلی و دیگر اجزای جامد تشکیل شده است (بکیرکیوگلو و همکاران[۳۱]، ۲۰۱۱). بنابراین یک عنصر ممکن است بسته به اینکه با ترکیبات مختلف خاک، سطوح واکنش دهنده و محلهای پیوند داخلی یا خارجی با انرژی مختلف پیوند داشته باشد، می تواند شکلهای مختلفی داشته باشد (کاباتا- پندیاس، ۲۰۰۱). افزودن لجن فاضلاب و سایر مواد زاید شهری به خاک، موجب افزایش غلظت عناصر کممصرف و تغییر در مقادیر شکلهای این عناصر در خاک می شود، زیرا لجن فاضلاب همواره دارای مقادیر بیشتری از این عناصر نسبت به خاک است (مک گراث و همکاران، ۲۰۰۰).
متقیان و حسینپور (۲۰۱۳) در جزءبندی روی در ریزوسفر ریشه گندم در خاک تیمار شده با لجن فاضلاب دریافتند، بخش قابل تبادل و همراه با موادآلی در ریزوسفر کاهش مییابد درحالی که روی همراه با اکسیدهای آهن و منگنز و باقیمانده افزایش مییابد.
همچنین متقیان و همکاران (۱۳۹۱) در بررسی ارتباط شکلهای شیمیایی مس با پاسخهای گندم در خاک آهکی تیمار شده با لجن فاضلاب دریافتند در خاکهای تیمار شده با لجن در بین شکلهای مس، شکل تبادلی حداقل مقدار و بعد از مس تبادلی، شکلهای متصل به ماده آلی و متصل به کربناتها قرار داشتند. مس متصل به اکسیدهای آهن و منگنز و تتمه حداکثر مقدار را داشتند.
یان و همکاران (۲۰۱۱) با بررسی شکلهای شیمایی برخی فلزات نظیر روی و مس موجود در لجن فاضلاب با بهره گرفتن از روش استخراج دنبالهای گزارش کردند که بیشترین مقدار روی مربوط به بخش متصل به اکسیدهای آهن و منگنز و بیشترین مقدار مس مربوط به بخش آلی بود. سو (۲۰۰۶) نیز گزارش کرد که روی پیوند یافته با بخش تبادلی و کربناتی، تنها ۶-۲ درصد از روی کل را تشکیل دادند.
ناروال و سینگ (۲۰۰۱) با بررسی تأثیر بقایای آلی از جمله لجن فاضلاب بر شکلهای مختلف منگنز بیان داشتند که بیشترین مقدار منگنز در جزء اکسیدی بوده است.
والتر و گواس[۳۲] (۱۹۹۹) با بهره گرفتن از روش عصارهگیری دنبالهای بیان کردند که افزودن لجن فاضلاب در دو سطح ۴۰۰ و ۸۰۰ مگاگرم در هکتار به یک خاک آهکی زیر کشت گندم سبب افزایش غلظت روی در شکلهای آلی، کربناتی و باقیمانده شد.
گوبتا و سینها[۳۳] (۲۰۰۶) بیان کردند که بر اثر افزودن لجن فاضلاب (۱۰، ۲۵، ۳۵ و ۵۰ درصد وزنی) در خاک زیر کشت کنجد سبب افزایش روی در شکل متصل به اکسیدهای آهن و منگنز در مقایسه با تیمار شاهد شد.
علما و رونقی (۱۳۸۶) با بررسی اثر دو نوع ماده آلی بر شکلهای شیمیایی منگنز و روی در دو خاک آهکی استان فارس (سیلتی لومی و رسی) گزارش کردند که درخاک آهکی با بافت لوم سیلتی در اثر کاربرد دو نوع ماده آلی، میزان منگنز در شکل محلول و تبادلی، همراه با ماده آلی، اکسیدهای آهن بیشکل و باقیمانده، افزایش معنیداری پیدا کرد.
باکرسی اوقلو و همکاران (۲۰۱۱) گزارش کردند که شکل باقیمانده و مس متصل به اکسیدهای آهن و منگنز بیشترین مقدار بود.
ریکاردو و همکاران (۲۰۰۳) در پژوهش خود، شکلهای شیمیایی برخی فلزات سنگین در خاکهای آلوده به مواد زائد را مورد بررسی قرار دادند. این محققین نشان دادند که کاربرد این ترکیبات باعث افزایش مقدار آهن تبادلی در خاک سطحی و عمقی شد.
لی و همکاران (۱۹۹۷) با بررسی اصلاح دو خاک با لجن فاضلاب، دریافتند که بر اثر افزودن لجن فاضلاب به خاک بخش غالب آهن در خاکهای مالیسول و آلتیسول به صورت باقیمانده به ترتیب ۹۵% و ۸۵% بوده است همچنین این نتایج مطابق با یافتههای سینگ و همکاران (۱۹۸۸) است که نشان دادند بیشتر آهن خاک در ارتباط با بخش متصل به اکسیدهای آهن و منگنز و بخش باقیمانده بود.
پراسانت و همکاران (۲۰۱۳) در پژوهشی دریافتند که در بین شکلهای آهن، شکل باقیمانده بیشترین مقدار را داشت و پس از آن به ترتیب شکلهای متصل به اکسیدهای آهن و منگنز، آلی، تبادلی و کربناتی قرار گرفتند.
هانای و همکاران (۲۰۰۸) نیز با جزءبندی برخی فلزات تحت تیمار لجن فاضلاب گزارش کردند که بخش عمده آهن خاک در بخش باقیمانده و میزان ناچیزی در بخشهای تبادلی و کربناتی مشاهده شد.
وانگ و همکاران (۲۰۱۰) بیان کردند که میزان آهن تبادلی و کربناتی استخراج شده با روش استخراج دنبالهای بسیار ناچیز بود. آنها دلیل این امر را به زیاد بودن میل ترکیبی کلسیت با آهن در خاکهای آهکی نسبت دادند که مانع از آزادسازی آهن به فاز محلول می شود.
ساندرای و همکاران (۲۰۱۱) بیان کردند که شکل باقیمانده آهن در خاک مورد مطالعه بیشترین مقدار و شکل کربناتی آهن کمترین مقدار را داشتند. آنها گزارش کردند که حدود ۹۰% از آهن به شکل باقیمانده و سایر شکلهای آهن کمتر از ۱۰% آهن خاک را تشکیل دادند.
شاکونتالا و همکاران (۲۰۱۲) نیز با بیان نتیجه مشابه نشان دادند که الگوی توزیع آهن بهوسیله عصارهگیری متوالی شیمیایی در لجن صنعتی به صورت تبادلی< کربناتی< اکسیدهای آهن و منگنز< آلی < باقیمانده بود.
الجالود و همکاران (۲۰۱۳) در مطالعه زیستفراهمی آهن در یک خاک آهکی دریافتند که آهن عمدتاً در بخش باقیمانده و پیوندیافته با اکسیدهای آهن و منگنز وجود داشت، کوچکترین بخش قابل استخراج آهن تبادلی بود. ترتیب شکلهای آهن به صورت باقیمانده> اکسیدی> کربناتی> آلی> تبادلی بود.
۲-۱۴- عصارهگیر DTPA
در سال های اخیر برای استخراج فلزات جامد در خاک تکنیکهای متعددی مورد استفاده قرار می گیرد که بسیار مهم است. انتخاب روش عصارهگیری و آماده سازی نمونه قبل از تجزیه از اهمیت خاصی برخوردار است. انتخاب روش عصاره گیری به نوع عنصر بستگی دارد. ترکیباتی که عمدتاً در عصارهگیری استفاده میشوند عبارتند از:DTPA, NaNO3, CaCl2, NH4NO3, Na2EDTA, NH4NO3. معمولترین عصارهگیری که برای عناصر کممصرف و فلزات کمیاب استفاده میشودDTPA (دی اتیلن تری آمین پنتا استیک اسید) بوده که یک عامل کمپلکس کننده قوی میباشد. منبع فلزات قابل استخراج با DTPA معلوم نیست ولی فرض می شود که فلزات قابل استخراج با DTPA متناسب با مقدار فلز قابل دسترس برای جذب گیاه باشد (تسیر و همکاران، ۱۹۷۹). DTPA به طور گستردهای برای برآورد زیستفراهمی فلزات در خاک و لجن فاضلاب استفاده می شود (اورتیز و آلکانیز[۳۴]، ۲۰۰۶) زیرا ظرفیت بالایی در کلات کردن بسیاری از عناصر فلزی را دارد (پیچتل و بردوی[۳۵]، ۲۰۰۸). توانایی DTPA به تشکیل کلاتهای پایدار با انواع عناصر فلزی توسط هونگ و همکاران[۳۶] (۲۰۰۲) نیز گزارش شده است.
۲-۱۵- اثر لجن فاضلاب بر عناصر کممصرف قابل استخراج با DTPA
بسیاری از روشهای شیمیایی به منظور بررسی زیست فراهمی فلزات سنگین در خاک بررسی شده اند، که از جمله آنها استخراج متوالی (میز[۳۷] و همکاران، ۱۹۹۷ و ۲۰۰۰؛ امبیلا[۳۸] و همکاران، ۲۰۰۱؛ استفان و همکاران، ۲۰۰۱) و استخراج ساده میباشند. بسیاری از روشهای استخراج کننده بخش قابل دسترس فلزات، مبتنی بر استفاده از کلات کنندههایی نظیر EDTA یا DTPA (برون و همکاران، همکاران، ۱۹۹۶؛ استفان و همکاران، ۲۰۰۱؛ حکیم و همکاران، ۲۰۰۳) هستند که به طور گسترده در خاکهای آهکی استفاده میشوند (بالدوین و شلتون، ۱۹۹۹). تحقیقات نشان داده است که روش استخراج به وسیله DTPA، شکل قابل جذب فلزات در گیاهان را اندازه گیری می کند (پرتوزلی، ۱۹۸۹؛ هرناندز و همکاران، ۱۹۹۱؛ ابرادور و همکاران، ۱۹۹۷؛ سو و ونگ، ۲۰۰۳).
بوستانی و رونقی (۱۳۹۱) در اثر کاربرد لجن فاضلاب بر زیست فراهمی برخی از عناصر غذایی در یک خاک آهکی تحت کشت اسفناج دریافتند، با افزایش سطوح کاربرد لجن فاضلاب مقدار مس قابل عصارهگیری توسط DTPA در هر سه بافت (شنی، لوم شنی، لوم رسی) افزایش یافت.
نجفی و همکاران (۱۳۹۰) با بررسی تغییرات منگنز قابل استخراج با DTPA و کاربرد لجن فاضلاب و کود دامی در دو خاک مختلف گزارش کردند، منگنز قابل استخراج با DTPA در هر دو خاک مورد مطالعه با افزودن هر دو نوع کود آلی افزایش یافت.
توپکوغلو[۳۹] (۲۰۰۵) با ارزیابی کاربرد مکرر لجن فاضلاب (۵۰ و ۱۰۰ تن بر هکتار) بر زیستفراهمی روی (قابل استخراج با DTPA) در خاک، دریافت که کاربرد لجن فاضلاب باعث افزایش قابل توجه در مقدار روی قابل استخراج در خاک شد.
شاهین و همکاران[۴۰] (۲۰۱۲) نیز افزایش ۳۶۷ درصدی در روی قابل استخراج با DTPA را در اثر کاربرد لجن فاضلاب به یک خاک آهکی گزارش کردند. آنان دلایل احتمالی این افزایش قابلتوجه را به بالا بودن مقدار روی در لجن فاضلاب، تشکیل ترکیبات آلی روی محلول و کاهش pH مرتبط دانستند.
اورمان و همکاران (۲۰۱۴) با بررسی اثر لجن فاضلاب بر عناصر کممصرف گزارش کردند که کاربرد لجن، موجب افزایش غلظت آهن استخراج شده با DTPA در تیمار ۸۰ تن در هکتار لجن نسبت به شاهد شد.
لی و همکاران (۲۰۰۷) اذعان داشتند، غلظت آهن قابل استخراج با DTPA در اثر افزودن پسماندهای آلی در مقایسه با خاک شاهد به طور معنیداری افزایش یافت.
۲-۱۶- ویژگیهای گیاه اسفناج
اسفناج با نام علمی(Spinacia oleracea) گیاه بومی ایران است که از اوایل قرن اول میلادی کمکم به نقاط دیگر دنیا راه یافت. طوری که در تاریخ آمده است، اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت میگردید (اسدی قارنه، ۱۳۸۷). اسفناج گیاهی است یک ساله، دارای ساقهای راست که برگهای آن پهن، نرم، مثلثی شکل و به رنگ سبز میباشد. گیاهی است روز بلند که پس از سبز شدن، تولید برگهای طوقهای[۴۱] می کند. بدین ترتیب که در یک سطح در اطراف ساقه کوتاهی به طول چند میلیمتر نزدیک به سطح خاک قرار میگیرند. در طی رشد بعدی این ساقه طویل شده و از آن شاخه های جانبی دیگری از محل برگهای طوقهای به ساقه اصلی منشعب میشوند. ممکن است از ساقه اصلی، ساقههای فرعی درجه ۱و ۲ همراه با شاخه های جانبی درجه ۱و ۲ به وجود آیند (کفاش محمدی، ۱۳۹۱). اندازه گیاه می تواند بین ۸ تا ۱۰ سانتیمتر متفاوت باشد. ریشه اصلی گیاه عمیق است و می تواند تا عمق ۱۴۰ سانتیمتری در خاک نفوذ کند. از این رو میتوان این گیاه را در خاکهای شور به خوبی کشت نمود. ریشه های فرعی این گیاه دوکی شکل و حداکثر تا ۶۰ سانتیمتری خاک پراکندهاند. برگها در ارقام مختلف دارای فرم و رنگ متفاوتی هستند و به شکلهای تخممرغی، بیضوی و یا نیزهای وجود دارند. کنارههای برگها می تواند کاملاً صاف یا دندانهدار باشد. پهنک برگ نیز صاف و یا دارای چین و چروک است. امروزه دو واریته از این گیاه کشت می شود:
الف: اسفناج بذر خاردار که در واقع نوع قدیمی را معرفی می کند.
ب: اسفناج برگ صاف (کفاش محمدی، ۱۳۹۱).
هرچند میتوان اسفناج را در کلیه زمینها کشت نمود، ولی خاکهای خیلی سبک و خیلی سنگین برای رشد و نمو گیاه مناسب نیستند. بهترین خاک برای اسفناج حدواسط آن دو و اراضی نمدار و حاصلخیز است. مناسبترین pH خاک را براى اسفناج ۵ تا ۷ ذکر کردهاند. برخی از محققین نتیجه گرفتهاند که محصول اسفناج در ۵ = pHبه نصف کاهش یافته و در ۵/۴ =pH رشد و نمو گیاه متوقف مىشود. بهترین خاک برای کشت اسفناج می تواند خاکهای لومی و یا خاکهای معدنی با هوموس کافی باشد. همچنین بستر کاشت برای کشت مکانیزه، باید صاف، دارای شیب کم و بدون سنگلاخ باشد (اسدی قارنه، ۱۳۸۷).
فرم در حال بارگذاری ...
[چهارشنبه 1401-04-15] [ 07:22:00 ق.ظ ]
|