صنعت گردشگری در محدوده مطالعاتی
هر پدیده یا عامل انگیزشی که در مکانی جذابیت ایجاد کرده و منجر به مسافرت مردم از نقاط مختلف شود جاذبه اطلاق می‌شود. جاذبه‌های گردشگری را در ادبیات گردشگری به سه دسته: فرهنگی، طبیعی و انسان ساخت تقسیم‌بندی می‌نمایند و هر یک از آن‌ها طیف متنوع و مختلفی از پدیده‌ها را شامل می‌شوند. وجود جاذبه‌های گردشگری یکی از مهم‌ترین دلایل مسافرت مردم به یک مقصد خاص است؛ و به عنوان عامل کشش با توجه به ویژگی‌های خاص و جذابیتهایی که دارند، می‌توانند گردشگران را از نقاط و سرزمین‌های دور به سمت خود جذب کنند. هر قدر جاذبه‌های گردشگری متنوع‌تر و منحصربه‌فردتر و جذابتر باشند از قدرت کشش بالاتری برخوردار بوده و در نتیجه حوزه‌ی نفوذ بسیار وسیع‌تری خواهند داشت. اهمیت جاذبه‌ها به حدی است که وجود امکانات اقامتی و پذیرایی فروشگاه‌های سوغات و صنایع‌دستی، حداقل به وجود چند جاذبه‌ی اولیه وابسته است. این جاذبه‌های اولیه ممکن است به صورت منفرد بوده یا اینکه با جاذبه‌های کوچک‌تر و بزرگ‌تر از خود ترکیب شده باشند، که شناخت رابطه بین انواع جاذبه‌های مختلف یکی از مهم‌ترین مراحل توسعه‌ی جاذبه‌های گردشگری است. شناسایی و معرفی ویژگیها، جذابیتها و توانایی های بالقوه و بالفعل جاذبه‌ها از ارکان اساسی صنعت گردشگری بوده و معیاری است برای تعیین ظرفیت پذیرش گردشگران، برنامه‌ریزی توسعه بازار و مدیریت بازاریابی. جاذبه‌های گردشگری با توجه به تنوع، منحصر به فرد بودن، درجه اعتبار و سندیت، ارتباط و مجاورت با سایر جاذبه‌ها و در دسترس بودن، زنده بودن و موقعیت استقرار و غیره دارای اهمیت و درجه کشش پذیری متفاوتی هستند که می‌توانند انگیزه سفر را برای گردشگران تقویت کند (سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان نیر، ۱۳۹۲).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل (‏۳-۲) تقسیمبندی جاذبهها
برای شناسایی علمی و هدفمند جاذبهها، در سه گروه طبقهبندی شده و سپس مورد بررسی قرار میگیرد این سه گروه عبارتند از:

• • جاذبههای طبیعی: منشأ و پیدایش این نوع از جاذبه‌ها محیط طبیعی بوده است.

• • جاذبههای فرهنگی: به جاذبههایی اطلاق میشود که بر اساس فعالیت‌های انسانی شکل گرفته‌اند.

• • جاذبههای ویژه: شامل آن دسته از جاذبهها میشود که به طور انسان ساخت و ویژه برای گردشگران و توسعه فعالیتهای آن ایجاد شده است. شکل شماره (۳-۲) به تفصیل به آن اشاره کرده است.

جاذبه‌های طبیعی گردشگری شهرستان نیر
جاذبه‌های توریستی منطقه نیر شامل جاذبه‌های طبیعی و جاذبه‌های تاریخی است. ارتفاعات متعدد، آب‌های معدنی فراوان، دشت و جلگه های وسیع و شرایط آب و هوایی مساعد و مطلوب، همگی نشان از قابلیت‌ها و استعدادهای طبیعی منطقه برای جلب مشتاقان و علاقه‌مندان طبیعت دارد.

• • وجود آبگرم هایی نظیر قینرچه، بورجلو، سقزچی، ولی عصر و قره شیران که درجه حرارت بعضی از آن‌ها تا ۵۶ درجه سانتی‌گراد نیز ثبت شده است وجهت درمان امراض پوستی، جلدی و اعصاب مفید تشخیص داده شده است. وجود منطقه زیبای بولاخلار در مجاورت شهر نیر، آب و هوای خنک و طبیعت سبز و دل چسب فصول بهار و تابستان حاکی از پتانسیل مطلوب شهرستان برای گردشگری و توریسم است و در راستای این امر کار احداث دهکده توریستی سبلان نیر در محل آبگرم های بورجلو و قینرجه به مساحت ۱۱۰ هکتار آغازشده است (برگرفته از سازمان میراث فرهنگی شهرستان نیر، ۱۳۹۲).

• • رودخانه های همیشه جاری بالغلو، آغلاغان و کمال آباد که از دامنه های کوهستانی سبلان سرازیر می‌شوند و چشمه سارهای منحصر به فرد که جلوه زیبایی را به منطقه داده، موجب شده بهترین ماهی قزل آلای منحصربه‌فرد قرمز کشور به طور طبیعی در رودخانه این شهرستان پرورش یابد.

• • سد عظیم یامچی علاوه بر تأمین آب می‌تواند یکی از مراکز تو ریستی و پرورش ماهی باشد.

• • پس از دماوند معروف‌ترین کوه آتشفشانی ایران کوه سبلان است. نعمات و برکات الهی در این کوه و رشته کوه‌های اطراف، دریاچه و قله های هرم یک، دو و سه و چشمه سارهای بی نظیر آغلاغان، گورگور، لای، کندوان و…همراه با رستنی‌های بسیار زیبا و حیوانات و پرندگان قابل شکار چون قوچ،‌میش،‌کل بز،‌کبک و… هستند.

آنچه از جاذبه‌های طبیعی این منطقه بیان شد، چنان می کند که منطقه نیر قابلیت‌های بسیار و توان بالقوه فراوان برای سرمایه گذاری در فعالیت‌های توریستی و تفریحی دارد و ضرورت شناخت دقیق و شناساندن پدیده‌های منحصر به فرد آن به گردشگران بدیهی به نظر می‌رسد. شهرستان نیر به عنوان بخشی از منطقه سبلان دارای جاذبه‌های گردشگری در دو گروه عمده طبیعی و تاریخی است. اکوتوریسم یا جذب جهانگرد از طریق آثار و چشم اندازهای طبیعی در جهان مفهومی شناخته شده است و امروز یکی از منابع تأمین درآمدهای ارزی بسیاری از کشورها به شمار می‌رود. شهرستان نیر در ناحیه غربی و کوهستانی استان اردبیل قرار دارد. در شمال غربی آن کوه‌ها و ارتفاعات توده آتشفشان سبلان و در جنوب آن بخشی از رشته کوه های بزقوش واقع اند که در گردنه صائین با یکدیگر پیوستگی و مجاورت پیدا کرده‌اند. این وضعیت طبیعی سبب گردیده که شهرستان نیر در هر فصلی از جاذبه ای خاص برخوردار گردد. پتانسیل‌ها و امکانات طبیعی منطقه را می‌توان به صورت جاذبه‌های زیر طبقه بندی کرد (برگرفته از سایت سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان نیر، ۱۳۹۲)^[۴۱]:
الف – رودخانه‌ها: رودخانه های منطقه حاصل ذوب شدن تدریجی برف‌ها، برف چال‌ها و یخچال‌های توده سبلان و دامنه های آن می‌باشد که به صورت نهرها و چشمه های طبیعی ظهور کرده و در نهایت پس از پیوستن به یکدیگر به صورت نهرها و رودخانه‌ها در خط القعر دره های باصفا جریان یافته و با پیوستی به رودخانه بالخلو چای و قره‌سو از طریق رودخانه مرزی اردبیل به دریاچه خزر می‌ریزد. مهم‌ترین رودخانه های شهرستان نیر عبارتند از:

• • آغلاغان

• • جوراب چای

• • بیوک چای

• • بالخلوچای

• • قوری چای

ب- چشمه‌ها: از مهم‌ترین چشمه های شهرستان نیر که نقش قابل توجهی در توسعه اکو توریسم منطقه می‌توانند داشته باشند عبارتند از:

• • چشمه بولاغلار

• • چشمه شاه بلاغی

پ- دریاچه‌ها:

• • دریاچه پشت سدیامچی

• • دریاچه پشت سد اینانلو

• • دریاچه مستان آباد

• • دریاچه دوشانلو

ت- دره‌ها: منطقه کوهستانی شهرستان نیر طبیعتاً دارای دره های متعددی است. هر یک از آن‌ها به علت جریان‌های پرآب در خط القعر آن‌ها از سرسبزی و طراوت بالایی برخوردارند. در این میان دره‌هایی که در آن‌ها شاخه اصلی چهار رودخانه مهم منطقه (آغلاغان، جوراب چای، بیوک چای، و بالخلوچای) جریان دارند به لحاظ وجود باغات و فضای سبز و چشم اندازهای بدیع از اهمیت اکوتوریستی بیشتری برخوردارند.
ث- کوه‌ها: ارتفاعات توده آتشفشان سبلان نقش ویژه ای در ژئوفولوژی شهرستان نیر دارد و چشم اندازهای طبیعت زیبای آن با مواهب کوهستان سبلان پیوندمی خورد. از ارتفاعات مهم سبلان که چشم اندازهای طبیعی زیبایی از شهرستان نیر به ویژه شهر نیر رقم می‌زنند و از این منطقه قابل دسترسی هستند عبارتند از:

• • آیی قاری (ارتفاع ۳۸۵۰ متر از سطح دریا)

• • بوز داغ یا حاجی زال (ارتفاع ۳۷۷۸ متر از سطح دریا)

• • ساریمساقلی داغ (ارتفاع ۳۶۹۸ متر از سطح دریا)

• • قره گونی طرنجی (ارتفاع ۳۸۸۲ متر از سطح دریا)

• • قره بولاغ داغی (ارتفاع ۳۸۷۶ متر از سطح دریا)

جدول (‏۳-۳) تقسیم بندی جاذبه‌های گردشگری شهرستان نیر