– کدام یک از هیجانات در موقعیت پیش آمده تجربه شوند.

– به چه صورت و در چه زمانی توسط فرد احساس شوند.

-این هیجان ها توسط چه روشی ابراز شوند و به وسیله سایر افراد قابل مشاهده باشند.

نظم جویی شناختی هیجان در حفظ روابط پایدار و بهزیستی نقش مهمی در زندگی فرد دارد و یکی از راهکارهای اثر گذار در حوزه سلامت می‌باشد.

۲-۵-۳ راهبردهای شناختی نظم جویی شناختی هیجان

محققان نه راهبرد شناختی را در نظم جویی شناختی هیجان ارائه کرده‌اند که عبارتند از (اسنایدر[۵۶] و همکاران، ۲۰۰۶): نشخوار فکری، پذیرش، مقصر دانستن و سرزنش خود، مقصر تلقی کردن دیگران، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز بر برنامه ریزی، بازنگری و ارزیابی مجدد مثبت.

۲-۵-۴ حوزه های نظم جویی شناختی هیجان

نظریه پردازان مختلف حوزه های متفاوتی را برای نظم جویی شناختی هیجان مطرح کرده‌اند. این حوزه ها درراستای به انجام رساندن فرایند نظم جویی شناختی هیجان با یکدیگر ارتباط و تعامل دارند حوزه هایی که در ا ین خصوص ا رایه شده اند عبارتند از:

ابراز هیجان از طریق بدن ‌و چهره (پردازش اطلاعات)

میزان وضوح ابراز هیجان توسط فرد

میزان آگاهی فرد از هیجان هایی که تجربه می‌کند.

آگاهی فرد از محرک های هیجانی و دانش وی ‌در مورد پیامدهای ابراز آن هیجان ها در فرهنگ مذبور توانایی فرد در شدت احساس و بیان یک هیجان (شیپمن[۵۷]، اشنایدر و برون۲، ۲۰۰۴، زیدنیر۳، میتوس۴، روبرتز۵، ۲۰۰۶، به نقل از مک لم، ۲۰۰۷ ترجمه احمد رضا کیانی و فاطمه بهرامی).

اما در بسیاری از بررسی ها بر روی سه حوزه ای که منیسنای۶ (۱۹۹۹ به نقل از نایکلیچک۷ و همکاران ۲۰۱۰) مطرح ‌کرده‌است تأکید شده است. این سه حوزه عبارتند از:

    • تنظیم حواس( تنظیم ورودی)

    • پردازش اطلاعات (تنظیم مرکزی)

  • انتخاب پاسخ (تنظیم خروجی)

منیسنای بر این بارو بود که این حوزه ها و تعملاتشان در فرایند نظم جویی شناختی هیجان دارای رابطه ای زنجیره وار هستند، لذا پدیدایی هر گونه مشکلی در هر یک از این حوزه ها باعث می شود که فرایند نظم جویی شناختی هیجان مختل شود البته بررسی های بعدی این عقیده را رد کردند. کارکردهای نظم جویی شناختی هیجان هم، همچون خود هیجانات در زندگی انسان نقش بسزایی بازی می‌کند وحیطه های متعددی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، البته تاکنون اثر بخشی نظم جویی شناختی هیجان در بسیاری از حیطه ها به اثبات رسیده است و قطعاً این سیر اکتشاف حوزه های تاثیر گذاری نظم جویی شناختی هیجان روند رو به رشد خود رادر آینده نیز ادامه خواهد داد.

۲-۶ مفهوم تاب آوری

تاب آوری اشاره به فرایندی پویا دارد که انسان ها در زمان مواجهه با شرایط ناگوار یا ضربه های روحی به صورت رفتار انطباقی مثبت از خود نشان می‌دهند (میلر، جونز، نیومن و مک فن، ۲۰۱۲)، تاب آوری به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن به وسیله آن تجارب اطلاق می شود. (کسل ، ۲۰۱۳)، این خصیصه با توانایی درونی شخص و مهارت های اجتماعی و تعامل با محیط حمایت می شود، توسعه می‌یابد وبه عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می‌گردد (دینر[۵۸]، ۲۰۰۹).

خود تاب آوری، توانایی سازگاری سطح کنترل بر حسب شرایط محیطی می‌باشد (گارسیادیا[۵۹]، دیناپولی[۶۰]، گارسیااونا[۶۱] وجاکووبسکی[۶۲]، ۲۰۱۳)، افراد خود تا آوری دارای رفتارهای خود شکنانه نیستند، از نظر عاطفی آرام هستند و توانایی تبدیل شرایط استرس زا را دارند (آنالکشمی، ۲۰۰۸).

تاب آوری به عنوان یکی از سازه‌های اصلی شخصت برای فهم انگیزش هیجان و رفتار، مفهوم سازی شده است (سفی[۶۳] ۲۰۰۸)، تاب آوری تنها پایداری در برابر آسیب ها با شرایط تهدید کننده نیست ‌و حالتی انفعالی در رویارویی با شرایط خطرناک نمی باشد، بلکه شرایط فعال و سازنده در محیط پیرامونی خود است. می توان گفت تاب آوری توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی، در شرایط خطرناک است. علاوه بر این تاب آوری نوعی ترمیم خود با پیامد های مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی است (لیبپرگ [۶۴]و آنگار[۶۵]، ۲۰۰۸).

هنگامی که فاجعه از سر می گذرد و نیازهای اولیه انسانی تامین می‌گردد، آن گاه تاب آوری به ظهور می‌رسد. در نتیجه فرایند تاب آوری، اثرات ناگوار، اصلاح یا تعدیل می‌شوند و یا حتی ناپدید می گردند (آنالکشمی، ۲۰۰۸). تاب آوری یکی از مفاهیم مهم حوزه سلامت است که در جلوگیری از بروز و تشدید آسیب های جسمی وروان شناختی نقش بسزایی ایفا می‌کند. ارتقاء تاب آوری منجر به رشد افراد در به دست آوردن تفکر و مهارت های خود مدیریتی بهتر و دانش بیشتر می شود. همچنین تاب آوری با روابط حمایتی والدین، همسالان و دیگران و همچنین با باورهای فرهنگی و سنتی به افراد برای مقابله با ضربه های غیر قابل اجتناب زندگی کمک تاب آوری در انواع رفتار ها، افکار و اعمال می‌تواند آموخته شود .می‌کند و آن را می توانید در سراسر دوره ی زندگی توسعه دهید. در فرهنگ لغت، تاب آوری[۶۶] معادل واژه انگلیسی کلمه است. خاصیت کشسانی، بازگشت پذیری و ارتجاعی معنا شده است، ولی در متون بهداشت روانی تاب آوری معادل گویاتری است. از علم فیزیک گرفته شده است و به ریشه تاب آوری معنی جهیدن به عقب است. در واقع افراد تاب آور قادر هستند به عقب بجهند. آن ها توانایی زنده ماندن و حتی غلبه بر ناملایمات را دارند. تاب آوری می‌تواند باعث شود که فرد پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار بگذرد و علی‌رغم قرار گرفتن در معرض تنش های شدید، شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی او ارتقا یابد. تاب آوری نوعی ویژگی است که از فردی به فردی متفاوت است و می‌تواند به مرور زمان رشد کند یا کاستی یابد. تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطا ف پذیر به فشارهای زندگی روزانه است. تاب آوری، استرس را محدود نمی کند، مشکلات زندگی را پاک نمی کند، بلکه به افراد قدرت می‌دهد تا با مشکلات پیش رو مقابلۀ سالم داشته باشند، بر سختی ها فائق آیند و با جریان زندگی حرکت کنند. برخی افراد به طور طبیعی دارای این ویژگی هستند، اما خبر خوب این است که این ویژگی در انحصار عده ای معدود نیست و به نظر متخصصان، سایر افراد نیز قادرند تاب آوری را بیاموزند و آن را ارتقاء دهندتاب آوری توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط استرس زا و چالش برانگیز است. به بیان دیگر فرد تاب آور یعنی کسی که در برقرای تعادل زیستی روانی در شرایط دشوار توانمند است. البته معنای تاب آوری فقط این نیست که در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده پایدار بمانیم و در رو به رو شدن با شرایط خطرناک حالتی انفعالی داشته باشیم، بلکه در عمق معنای آن شرکت و حضور فعال و سازنده ی ما در محیط پیرامونمان نیز مد نظر است. برخی روان شناسان باور دارند که تاب آوری بازپشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر در شرایط تهدید کننده است و از این روست که سازگاری موفق در زندگی را فراهم می‌کند(کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...