در موقوفات خاصه نیز باید گفت چون ماده ۸۱ قانون مدنی اوقاف عامه را خیر ‌کرده‌است و نسبت به اوقاف خاصه صراحتی ندارد علی الاصول تولیت چنین موقوفاتی با خود موقوف علیهم خواهد بود ولی حسب بند یک ماده یک قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه چنانچه مصلحت وقف و بطون لاحقه و یا رفع اختلاف موقوف علیهم متوقف بر دخالت ولی فقیه باشد سازمان اوقاف و امور خیریه عهده­دار اداره موقوفه خواهد بود.

لازم به یادآوری است ؛ در صورتی که متولیان به هر دلیلی الزامات و مقرراتی که راجع به آن ها در این نوشتار سخن رفته است ، مورد توجه و عمل قرار ندهند ، طی فرآیندی که در قوانین و مقررات آمده است اداره موقوفه از ایشان سلب و به سازمان اوقاف واگذار خواهد شد. لذا برای آنکه فرد متولی و یا سایرین در اداره موقوفه موفق بشوند باید بدانند چه تکالیف و حقوقی برای آن ها در قانون دیده شده است و چه باید بکنند تا آن ها را اجرا نمایند . در واقع قوانین و مقررات وضع شده ، تعیین کننده‌ حدود و ثغور وظایف و تکالیف مباشران موقوفه می‌باشد که عدول و بی توجهی به آن قابل اغماض نخواهد بود . به هر حال چنانچه مقررات و قوانین اوقافی از سوی مباشران موقوفه مورد عمل قرار گیرد ، زمینه اجرای نیات واقفین تسهیل خواهد شد و بدون شک تضمین کننده صحت و سلامت عمل مباشران موقوفه می‌باشد .

پیشنهادات

تعامل سازنده با مدیران و کارشناسان اوقافی گام مؤثری در رسیدن به اهداف متعالی واقف از سوی مباشران موقوفه باشد.

ارتباط کاری فی مابین مباشران موقوفه و مدیران ادارات و کارشناسان مربوطه می ­تواند به عنوان یک عامل مؤثر، تسهیل کننده اجرای نیات واقف باشد. وضعیت و ساختار اجتماعی زندگی انسان­ها در محیط کار و فعالیت روزمره ایجاب می­ نماید تا همگی با وحدت و یکدلی در پی اجرای اهداف مشترکشان در عرصه فعالیت اجتماعی باشند.

بدیهی است همه کارها را یک فرد نمی­تواند انجام بدهد، ولی در سایه تعامل و ارتباط سازنده چه بسا کارهای سخت،آسان جلوه نماید. ‌بنابرین‏ اگر فی مابین مباشران موقوفه و مدیران و کارشناسان اوقافی ارتباط سازنده و منطبق با قوانین و مقررات برقرار گردد، بدون شک در حداقل زمان حداکثر نتیجه حاصل خواهد شد و بالعکس در سایه تنش و درگیری و عدم تعامل، جز معطل ماندن نیات واقف نتیجه دیگری به همراه نخواهد داشت. اخذ مشاوره از کارشناسان خبره در چگونگی اجرای نیات، اخذ مفاصا حساب، تهیه بودجه و برنامه، شرکت در برنامه­ ها و همایش­­های اوقاف، توجه به تذکرات ادارات اوقاف از جمله مواردی است که عمل به آن ها مبین تعامل سازنده ‌می‌باشد.

علیهذا، اگر خواسته باشیم زمینه هر چه بهتر اجرای نیات واقف را فراهم سازیم، علاوه بر الزامات قانونی توجه به الزاماتی که شرح آن گذشت به ما کمک خواهد کرد تا به نحو شایسته زمینه اجرای نیات واقف عملی گردد. خلاصه این الزامات به شرح زیر ‌می‌باشد:

الف)متولیان، نظار و سایر مباشران موقوفه باید بر متن وقف­نامه­ ها تسلط داشته باشند.زیرا تمامی شروط و قیود اجرای نیات و نحوه هزینه کرد در آن ذکر شده است.

ب) چون قانون‌گذار برای اداره مطلوب اوقاف و ایجاد انضباط اقدام به وضع مقررات نموده است، آگاهی از مقررات اوقافی یک امر ضروری است.

ج) تمامی مباشران و دست اندرکاران موقوفه باید بدانند که موقوفه امانتی است که به آن ها سپرده شده است و در صورت ورود هر گونه خسارت ضامن خواهند بود.

د) ارتباط و تعامل سازنده فی ما بین مباشران موقوفه و مدیران و کارشناسان می ­تواند به نحو مطلوب اجرای نیات را تسهیل نموده، و با حداقل زمان حداکثر نتیجه را گرفت.

منابع و ماخذ

*قرآن مجید

الف: منابع فارسی

۱)کتب

۱)امامی،حسن،حقوق مدنی،ج۱،تهران ، کتابفروشی اسلامیه،۱۳۵۷

۲)امامی،حسن،حقوق مدنی،ج۳،تهران،انتشارات اسلامیه،۱۳۷۳

۳)الکبیسی،محمد عبید،احکام وقف در شریعت اسلام،ترجمه صادقی گلدر،ج۱،انتشارات اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه مازندران،۱۳۶۴

۴) ………………………………………………………………………………………………،ج۲،انتشارات اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه مازندران،۱۳۶۶

۵)بشیری،عباس،حقوق کاربردی وقف و اراضی موقوفه،تهران،انتشارات جنگل،جاودانه،۱۳۹۰

۶)جعفری لنگرودی،محمدجعفر،ترمینولوژی حقوقی،تهران،کتابخانه گنج دانش،۱۳۶۷

۷)جعفری لنگرودی،محمد جعفر،حقوق اموال،تهران،گنج دانش،۱۳۷۳

۸) جعفری لنگرودی،محمد جعفر، وصیت ، انتشارات گنج دانش ، تهران ، ۱۳۶۷

۹)حائری،شاهباغ،شرح قانون مدنی،ج۱،تهران،کتابخانه گنج دانش،۱۳۷۶

۱۰)خوانساری،سید جلیل محمد،فرهنگ لغت و اصطلاحات وقف،تالیف همسفر،بی­جا،۱۳۸۸

۱۱)دهخوارقانی،راستی منش،هاشمی،قوانین و احکام وقف با رویکرد مالی،سازمان اوقاف و امور خیریه،۱۳۹۰

۱۲)ذهنی تهرانی،سید محمد جواد،المباحث الفقیهه فی شرح الروضه البهیه،ج۹،بی­جا،۱۳۷۰

۱۳)شهید اول،لمعه دمشقیه،ترجمه و تبیین علی شیروانی،محسن غرویان،ج۱،قم،انتشارات دارالفکر، بی­تا.

۱۴)شهید ثانی،زین الدین بن علی،مباحث حقوقی شرح لمعه،به کوشش اسداله لطفی،تهران،انتشارات مجد،۱۳۸۰

۱۵)طباطبایی یزدی،سیدمحمد کاظم،سوال و جواب: استفتائات و آرای محمد کاظم یزدی،به اهتمام مصطفی محقق داماد،دستیاران تحقیق: محمد مدنی بجستانی،حسن وحدتی بشیری،تهران،مرکز علوم اسلامی،۱۳۷۶

۱۶)عمید،حسن،فرهنگ فارسی عمید،تهران،امیرکبیر،۱۳۶۲

۱۷)کاتوزیان،ناصر،دوره مقدماتی حقوق مدنی،اعمال حقوقی ،قرارداد ایقاع،تهران،انتشارات یمن برنا،۱۳۷۹

۱۸)کاتوزیان ،ناصر،حقوق مدنی،عقود معین،ج۳،تهران،کتابخانه گنج دانش،۱۳۸۴

۱۹)کاتوزیان،ناصر،قانون مدنی در نظم حقوق کنونی،تهران،نشر میزان،۱۳۸۲

۲۰) کاتوزیان ،ناصر ، وصیت در حقوق مدنی ایران ، انتشارات کانون وکلای دادگستری مرکز ، ۱۳۶۹

۲۱) کاتوزیان ، ناصر ، مقدمه علم حقوق ، تهران ، نشر شرکت انتشار با همکاری برنا ،۱۳۷۱

۲۲)معین،محمد،فرهنگ معین،ج۴،تهران،انتشارات امیرکبیر،۱۳۸۶

۲۳)معین،محمد،فرهنگ فارسی،ج۱،بی­جا،انتشارات آدنا،۱۳۸۴

۲۴)مغنیه،محمدجواد،فقه تطبیقی،(مذاهب پنج گانه)،ترجمه کاظم پور جوادی،تهران،بنیاد علوم اسلامی،۱۳۷۲

۲۵)محقق­حلی،جعفربن­حسن،شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام،ترجمه فارسی،ج۱،تهران،انتشارات استقلال.

۲- تالیفات اداره کل سازمان حج و اوقاف و امور خیریه

۲۶)اداره کل تحقیق معاونت امور اوقافی و خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه ،وظایف متولیان وقف در آیینه قانون،انتشارات اسوه،شهریور۸۹

۲۷)اداره کل تحقیق معاونت امور اوقافی و خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه،نقش محوری نیات در موقوفات و الزامات شرعی و قانونی متولیان در قبال آن،چاپخانه قرآن کریم،تابستان۹۰

۲۸)شعبه حقوقی اداره کل تحقیق سازمان اوقاف و امور خیریه،تولیت در موقوفات غیر متصرفی،بی­جا،بی­تا

۳) پایان نامه­ ها، مجلات، مقالات و سایت­ها

۲۹) امام جمارانی ، مجله وقف‌ میراث جاویدان ، سال اول، شماره یک ، بهار ۷۲

۳۰) باقری ، محمود ، پایان نامه تحصیلی ، نمایندگی تجاری ، دانشگاه تهران ، ۱۳۶۹

۳۱) برادران، دلاور، مجله وقف میراث جاویدان، مجلد سال دوم،ش۶،تابستان۷۳

۳۲) جبلی،مرتضی،وقف خاص،دانشگاه تربیت مدرس،سال۷۱