وزن : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات / بحر رمل مثمن مقصور
موضوع کلی: غزل عاشقانه و شرح و بیان سختی ها ی راه عشق
غزل مردّف با ردیف فعلی.
۱-خاک ره گشتن، کنایه از فدا شدن/ تکرار واژه خاک/ خاک در چشم بودن، کنایه از کور شدن/ مه استعاره از معشوق /
۲-طبیب دل، استعاره از معشوق/ جان دادن، کنایه از فدا شدن در راه عشق/ حسبه لله، ترکیب عربی است به معنی در راه خدا.
۴- سنگین دل کافر نهاد،کنایه از معشوق/صد ره، صدبار/ صد و یک تضاد/ مفهوم بیت فدا شدن عاشق در راه عشق/
۵- شاه حسن، استعاره از معشوق/ مصراع دوم تلمیح به داستان یوسف و زلیخا دارد.« یوسف بسیارنیک چهره بود وبه این دلیل او را به ماه تشبیه کرده اند ومی گویند که درخبر است که نصف تمام زیبایی به او داده شده بود ونصف دیگربه بقیّه مردم هنگامی که یوسف وزلیخا تنها بودند زلیخا خواست تا با یوسف درآمیزد لیکن یوسف کوشید تا از نزد او بگریزد ، زلیخا که در پی یوسف می دوید از پشت جامه ی وی را درید وچون مدعی بود که یوسف درپی او بوده است نه او در پی یوسف ،وجامه ی یوسف براثر ممانعت دریده شده است،قرار شد که نگاه کنند که آیا پیراهن یوسف از جلو دردیده شده است یا از عقب، چنان که در سوره ی یوسف آیه ی ۲۷ آمده است.با این که بی گناهی یوسف به اثبات رسید با وجود این عزیز مصر او را به زندان انداخت».(شمیسا ،۱۳۸۶ :۳۵۷) / ملک حسن، تشبیه بلیغ اضافی/
۶- چشمۀ حیوان، آب حیات واستعاره از لب معشوق. رجوع کنید به غزل ۳۳۰/مفهوم بیت ، اشاره به لازم بودن مرشد وراهنما برای رسیدن به وصال حق/تلمیح به داستان خضر

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

غزل۳۷۶

گر یار مرا میل من خسته بسی نیست
گر بو الهوسان را هوس شربت وصل است
من بنده ی آن شوخ که از تندی و تلخی
جور و ستم یار کشم تا نفسی هست
آن مرغ که از صحبت گلزار خروشد
گر پیش و پسی در ره عمرست ز مردن
آن را که بود عبد و وفا با همه اهلی
من دانم و او محرم این راز کسی نیست
ما را به جز از چاشنی غم هوسی نیست
بر شکرش آلایش چشم مگسی نیست
چون طاقت نادیدن یارم نفسی نیست
گو شکر کن آخر که چو من در قفسی نیست
در راه شهیدان وفا پیش و پسی نیست
جز پیر خرابات در ین راه کسی نیست

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن – بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
موضوع کلی:ظلم معشوق در حق عاشق وبیان زیبایی های عشق
غزل مردّف با ردیف فعلی.
۱-خسته، مجروح وکنایه از عاشق/ مفهوم بیت عدم توجه معشوق به عاشق/بسی ، قید به معنی بسیار/ راز، مراد راز عشق است./
۲-شربت وصل، تشبیه بلیغ اضافی/ چاشنی غم ، تشبیه بلیغ اضافی/
۳- شوخ، کنایه از معشوق به معنی زیبا روی وطنّاز/ شکر ومگس ، تناسب/ نفس داشتن، کنایه از زنده بودن/ نفس در مصراع دوم، به معنی دم ولحظه/
۴- مرغ، گلزار، قفس، تناسب دارد./ صحبت گلزار، تشخیص/ چو من، تشبیه است/
۵-پیش وپس، تکرار و تضاد/ شهیدان وفا، کنایه از عاشقان/
۶-عبد بودن، کنایه از بنده و مطیع کسی بودن/ پیرخرابات، رجوع کنید به غزل۳۰۷/
غزل ۳۷۷

عنان کار نه در دست مصلحت بین است
به سر حسن تو ای مه نمی رسد همه کس
ز عارضت مژه خون فشان چه گل چیند
به جان دوست که بهر تو دشمن خویشم
از آن دهان که به تنگ از حدیث تلخ آید ؟
نگاهدار دل ای شیخ دین پرست از عشق
سگ در تو ز روز نخست شد اهلی