در حقوق فرانسه نیز،رکن معنوی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.زیرا فقط همین رکن است که قتل عمد را از قتل غیرعمد و ایراد ضربات کشنده،تفکیک میکند که به رکن معنوی در فرانسه،رکن ادبی نیز میگویند.اما باید دانست که اثبات رکن معنوی،دشوار است.زیرا به ندرت پیش می آید که مباشر به عمل خود،اقرار کند.بنابراین،قضات بر مبنای شرایط حاکم بر عمل،مثل وسیله ی بکار رفته در قتل،ارتکاب قتل را استنتاج میکنند و چنین روشی در رویه قضایی،تثبیت شده است.با توجه به مطالب مذکور،رکن معنوی قتل عمد در حقوق کیفری ایران وفرانسه،مشابه هم میباشد.علاوه بر آن،در حقوق این دو کشور، انگیزه ی مرتکب در ارتکاب قتل عمدی،بی تاثیر است و دلایلی که یک فرد برای سلب حیات دیگری داشته باشد،مهم نیست و اگر،انگیزه ی شرافتمندانه باشد،حداکثر میتواند موجب تخفیف مجازات شود.در مقابل،رکن معنوی قتل شبه عمد ،از یک قصد ایجابی و یک قصد سلبی تشکیل شده است.قصد ایجابی،قصد ارتکاب فعل است که از این جهت،شبیه قتل عمدی میباشد و قصد سلبی،عدم قصد نتیجه در قتل شبه عمدی است که این مورد در قتل عمدی وجود ندارد.این قصد فعل و عدم قصد نتیجه ممکن است،همراه با خطا و یا بدون خطا باشد. بنابراین،با توجه به بند ب ماده ی ۲۹۵ ق.م.ا،اجزای رکن معنوی قتل شبه عمد،عبارتند از:علم به موضوع،عمد در عمل ارتکابی و فقدان قصد قتل.همچنین،رکن معنوی قتل غیرعمدی ناشی از تخلفات رانندگی^[۸۹]،خطای جزایی است که عبارتست از:بی احتیاطی،بی مبالاتی،عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی،که قتل باید در نتیجه ی یکی از چهار عامل مذکور،حاصل شده باشد^[۹۰] .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– خطای جزایی یعنی،انجام هر فعل یا خودداری از انجام کاری که در ارتکاب آن،احتمال وقوع آسیب و ضرر دیگری و یا اختلال در جریان امری از نظامات اجتماعی،وجود داشته باشد.بعنوان مثال،خودداری صاحب اتومبیلی از تعویض لنت های ترمز اتومبیل،زمانیکه میبایست،در پشت چراغ قرمز توقف نماید و بعلت خرابی ترمز،با اتومبیل جلویی یا عابر پیاده،برخورد،و موجب صدمه و آسیب میگردد^[۹۱].رکن معنوی قتل غیرعمدی موضوع ماده ی ۶۱۶ ق.م.ا نیز،خطای جزایی است و در احراز خطا یا تقصیر،نیازی به اثبات علم مرتکب به ضرورت انجام یا خودداری از انجام عمل نیست.زیرا معیار،آگاهی یک انسان متعارف است و این،همان چیزی است که به حساب مرتکب،نوشته میشود.در رکن معنوی قتل خطای محض باید توجه داشت که مرتکب،نه قصد فعل واقع شده را دارد و نه قصد نتیجه را.البته،عدم قصد فعل واقع شده،بمعنای عدم اراده برای ارتکاب فعل نیست بلکه مرتکب،قصد انجام کار را دارد اما قصد آنرا به شکل انجام شده،ندارد.بعلاوه،تحقق جنایت خطایی محض،متوقف بر فقدان خطای جزایی مرتکب در انجام عملی است که بطور کاملا” اتفاقی و ناخواسته،موجب جنایت شده و چنانچه جانی در انجام فعلی که مقدمه ی جنایت محسوب میگردد،مرتکب تعدی و تفریط شود،بطوریکه ناخواسته،وقوع جنایت ناشی از خطای جزایی وی قلمداد شود،جنایت ارتکابی در حکم شبه عمد خواهد بود و برخلاف قتل‌های شبه عمدی که مرتکب،عمدا” اقدام به انجام فعلی بر روی جسم مقتول میکند،در قتل های خطایی محض،مرتکب، اساسا” فاقد چنین قصدی است.در مقابل،رکن معنوی قتل غیرعمد در حقوق فرانسه،خطا است و فرض خطا،لازمه ی قتل غیرعمدی در فرانسه میباشد و با فقدان خطا،مواد قانونی در خصوص قتل غیرعمد،قابلیت اجرایی ندارد و قتل غیرعمدی ناشی از قوه ی قاهره یا حالت ضرورت و همچنین،تصادفات ناشی از خطای انحصاری مجنی علیه نیز،همین وضعیت را دارد^[۹۲].معهذا،وقتی خطایی بر عهده ی مرتکب باشد،خطای مجنی علیه،تاثیری در تحقق جرم ندارد.استاد روبرت ووئن فرانسوی نیز می‌نویسد:عمل مجنی علیه نمیتواند مرتکب را از مسئولیت کیفری معاف نماید مگر اینکه فعل او،علت واحد و انحصاری خسارت وارده باشد^[۹۳].قانون مجازات فرانسه،مصوب ۱۸۱۰ که از قوانین دوره ی ناپلئون میباشد،در ماده ۳۱۹،به پنج نوع از خطا یا تقصیر،اشاره کرده است که از این قرار است:عدم مهارت،بی احتیاطی،عدم دقت،بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات.برخی از مولفان فرانسه معتقد بودند که پنج قسم از خطای پیش بینی شده در ماده ی ۳۱۹ ق.م.ف،در عمل با یکدیگر،مشتبه میشوند:عدم مهارت،
بی مبالاتی، بی دقتی و عدم رعایت نظامات،در بسیاری از موارد،یک قسم از بی احتیاطی بشمار میرود^[۹۴].اما امروزه،نویسندگان حقوقی،خطا را که بعنوان رکن معنوی قتل غیرعمد در حقوق کیفری فرانسه میباشد به دو دسته تقسیم کرده اند که عبارتند از:۱- عدم مهارت،بی احتیاطی،بی توجهی و سهل انگاری،۲- کوتاهی در انجام یک تکلیف احتیاط یا ایمنی که توسط قانون یا آیین نامه،مقرر شده باشد(عدم رعایت مقررات).
۵-۴- مجازات قتل در حقوق کیفری ایران و فرانسه
در حقوق کیفری ایران،قتل عمد دارای مجازات های اصلی و غیراصلی است که مجازات های اصلی آن،قصاص نفس،دیه و تعزیر میباشد.مجازات قتل عمدی در ایران،اصالتا” قصاص است و ماده ۱۴ ق.م.ا،آنرا چنین تعریف کرده است:قصاص،کیفری است که جانی به آن محکوم میشود و باید با جنایت او برابر باشد.برخلاف سایر نظام های کیفری که مجازات قتل عمدی برحسب سبق تصمیم،هیجان،التفات یا عدم التفات مرتکب به پیامدهای جرم ارتکابی،درجه بندی شده است،مجازات قتل عمدی در ایران،قصاص نفس است و هیچ یک از موارد مذکور،موجبی برای تخفیف یا تبدیل نخواهد بود و ثابت بودن مجازات قصاص،ایرادی است که همواره،ذهن منتقد حقوقدانان را متوجه خود ساخته است.برای اینکه قتل عمدی را موجب قصاص دانست،قاتل و مقتول باید دارای شرایطی باشند و فقدان هریک از آنها،هرچند تاثیری در عمدی بودن قتل ندارد ولی برحسب ماهیت حقوقی آنها،درمسئولیت کیفری یا مجازات مرتکب،موثر خواهد بود.شرایط لازم برای قاتل عبارتست از اینکه،قاتل،عاقل و بالغ بوده و پدر یا جد پدری مقتول نباشد(انتفاء ابوت) و شرایط مقتول عبارتست از:عدم استحقاق قتل(مقتول شرعا”،مستحق کشتن نباشد)،عاقل و مسلمان نیز باشد،که با جمع این شرایط،قاتل،قصاص میگردد.هرچند مجازات قصاص دارای شرایطی است اما هرگاه این شرایط،منتفی شود،دیه جایگزین قصاص میگردد که مهمترین این موارد از این قرار است:عدم انتفاء ابوت،مقتول،دیوانه باشد،قاتل،مسلمان باشد و مقتول،غیر مسلمان باشد،قاتل،دیوانه یا نابالغ باشد و … . بر اساس ماده ۱۵ قانون اخیرالذکر:دیه،مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است.قانونگذار برای قتل عمدی علاوه بر قصاص نفس و دیه،با حصول شرایطی،حبس تعزیری نیز پیش بینی کرده است.بموجب ماده ۶۱۲ ق.م.ا:هر کس،مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص،گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود،در صورتیکه اقدام وی،موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد،دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال محکوم مینماید.در ادامه،مجازات های غیراصلی قتل عمد در ایران،عبارت است از:مجازات های تکمیلی(تتمیمی) و مجازات های تبعی.مستند قانونی مجازات تکمیلی،ماده ۱۹ ق.م.ا است که مشروط به عمدی بودن جرم و تعزیری یا بازدارنده بودن مجازات است.بنابراین،اعمال مجازات تکمیلی برای قتل عمدی منتفی است(زیرا قتل عمدی از جرایم حدی میباشد)،مگر اینکه مجازات تعزیری نسبت به آن اعمال شود.علاوه بر آن،مجازات های تبعی در مورد محکومیت به قصاص نفس منتفی است.بعنوان مثال،قتل عمد مورث،سبب محروم شدن وارث از ارث میگردد که محرومیت از ارث،مجازات تبعی است.اما در حقوق کیفری فرانسه،باتوجه به اینکه،قتل عمد به عادی ومشدد تقسیم میشود،مجازات قتل عمد،متفاوت است.در فرانسه،مجازات قتل عمد به مجازات های اصلی و غیراصلی،تقسیم شده که مجازات قتل عمد عادی،بموجب ماده ی ۱-۲۲۱ ق.م.ف،تا سی سال،حبس جنایی عمومی است،که برخلاف ایران،برای اجرای مجازات،شرایط خاص برای قاتل و مقتول وجود ندارد اما قاضی دادگاه جنایی میتواند،این مجازات را با توجه به شرایط مرتکب در زندان به یک سال حبس،کاهش دهد و حتی آنرا معلق سازد و نیز،این اختیار را دارد که محکومیت سی سال را،مشمول دوره ی تامین قرار دهد و این دوره در مورد قتل عمد عادی،اختیاری است.
– دوره تامین،دوره ای است که طی آن،محکوم به حبس نمیتواند از مقررات مربوط به تعلیق یا تقسیم اجرای مجازات حبس یا تحمل مجازات کیفر سالب آزادی در خارج از زندان،اجازه ی خروج و آزادی مشروط،بهره مند شود.
بعلاوه،مجازات تکمیلی قتل عمد عادی، بموجب ماده ی ۸-۲۲۱ق.م.ف^[۹۵] عبارت است از:
۱- ممنوعیت انجام فعالیت حرفه ای یا اجتماعی که جرم،به هنگام یا به مناسبت آن ارتکاب یافته باشد،
۲- ممنوعیت نگهداری یا حمل سلاحی که نیاز به مجوز دارد،حداکثر بمدت ۵ سال و ضبط یک یا چند سلاحی که متعلق به محکوم علیه است یا در تصرف آزادی وی قرار دارد،
۳- تعلیق گواهینامه ی رانندگی،حداکثر بمدت ۵ سال و ابطال گواهینامه رانندگی،همراه با ممنوعیت درخواست صدور گواهینامه ی جدید،حداکثر بمدت ۵ سال،
۴- ممنوعیت از حقوق اجتماعی،مدنی و خانوادگی،
۵- ممنوعیت اقامت در فرانسه،
۶- ممنوعیت همیشگی یا حداکثر ۱۰ ساله برای اقامت در فرانسه،
۷- ممنوعیت رانندگی برخی از وسایل نقلیه موتوری زمینی،از جمله،وسایل نقلیه ای که برای زندگیشان،گواهینامه ی رانندگی،ضرورت ندارد،حداکثر بمدت ۵ سال.
همچنین در فرانسه،وقتی یک عامل مشدده وجود داشته باشد،مجازات قتل عمد عادی که سی سال حبس جنایی است به حبس جنایی ابد تبدیل میشود.بعبارتی بر طبق ماده ۲-۲۲۲ ق.م.ف:قتل عمدی که پیش از آن،همزمان با آن یا پس از آن،جنایت دیگری ارتکاب یابد،مجازات حبس جنایی عمومی ابد خواهد داشت.دادگاه جنایی میتواند مجازات را به دو سال کاهش دهد و یا احیانا” آنرا معلق کند و دادگاه در خصوص تخفیف،مخیر است و برخلاف قتل عمد عادی،دوره تامین در قتل عمد مشدد،الزامی است و مجازات حبس جنایی عمومی ابد باید همواره با دوره تامین باشد و مدت آن برحسب مدت مجازات صادره توسط دادگاه جنایی، تفاوت پیدا میکند(پرادل،ص۶۱).یعنی اگر مجازات صادره برابر با ۱۰ سال یا بیشتر باشد،مدت دوره تامین،۱۸ سال است مگراینکه قاضی از اختیار خود استفاده کند و مدت آنرا به ۲۲ سال افزایش دهد.در صورتیکه قربانی،زیر ۱۵ سال باشد و جرم همراه با تجاوز یا شکنجه،ارتکاب یابد،حبس جنایی عمومی ابد است که این مجازات،قابل کاهش نیست و دادگاه جنایی میتواند دوره تامین را که اصولا” الزامی است تا ۳۰ سال افزایش دهد تا اگر حکم به حبس ابد صادر شد، دوره تامین را هم ابدی کند(Dictionnaire des sciences،p.618) ذکر این نکته ضروریست که قتل عمد مشدد نیز دارای مجازات های تکمیلی است که موارد آن،همان موارد مطرح شده در خصوص مجازات تکمیلی قتل عمد عادی است که از تکرار آن،خودداری می نماییم.اما در خصوص مجازات قتل غیر عمد در ایران باید به ماده ۲۹۵ق.م.ا اشاره کرد که مقرر میدارد:در موارد زیر،دیه پرداخت میشود:
۱- قتل یا جرح یا نقص عضو که بطور خطاءمحض واقع میشود.
۲- قتل یا جرح یا نقص عضو که بطور خطاء شبیه عمد واقع میشود.همچنین،مجازات قتل غیرعمد موضوع ماده ۷۱۴ ق.م.ا،شش ماه تا سه سال حبس است و علاوه بر آن،مرتکب به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم میشود.و مجازات قتل غیرعمد موضوع ماده ۶۱۶ قانون فوق،حبس از یک تا سه سال و نیز پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم خواهد شد… .
ولی در حقوق فرانسه برخلاف ایران،میان مجازات اشخاص حقیقی و حقوقی تفکیک شده است.مجازات اشخاص حقیقی در فرانسه به دو دسته تقسیم میشود:دسته اول،مجازات های عادی اند که عبارتند از:مجازات های اصلی و مجازات های تکمیلی،و دسته دوم،مجازات های مشددند که این تشدید،یا ناشی از تعدد جرایم و یا ناشی از شدت خطاست.طبق ماده ۶-۲۲۱ق.م.ف:مجازات قتل غیرعمدی ارتکابی توسط اشخاص حقیقی،سه سال حبس و ۴۵۰۰۰ یورو،جزای نقدی خواهد بود که مجازات اصلی قتل غیرعمد میباشد،و طبق ماده ۸-۲۲۱ ق.م.ف،مجازات های تکمیلی قتل غیرعمد از این قرار میباشد:ممنوعیت حرفه ای یا ممنوعیت داشتن اسلحه،تعلیق یا ابطال گواهینامه رانندگی،ضبط سلاح،ابطال پروانه شکار.و علاوه بر این،در ماده ۱۰-۲۲۱ق.م.ف، به نصب یا انتشار حکم محکومیت با هزینه محکوم،اشاره شده است.در صورت ارتکاب همزمان قتل غیرعمد با یک جرم جاده ای مانند رانندگی در حالت الکلی،جلوگیری از انجام معاینات و فرار،کیفرهای اصلی و تکمیلی جرم اولی،تشدید خواهد شد.بدین ترتیب،بر اساس ماده ۱-۶-۲۲۱،مجازات قتل غیرعمد مشدد،پنج سال حبس و ۷۵۰۰۰ یورو،جزای نقدی خواهد بود که این مجازاتها بدلیل تشدید ناشی از تعدد جرایم است.اما در تشدید ناشی از خطا،وقتی مجازات تشدید میشود که خطای متهم،عمدی باشد که نمونه آن،رئیس شرکتی است که به ملاحظات و حتی دستورهای بازرس کار توجه نمی‌کند.رویه قضایی نیز به نوبه خود،استعمال حشیش توسط راننده کامیون را بهنگام رانندگی،تخلف عمدی دانسته و قائل به تشدید مجازات شده است^[۹۶].پس در قتل غیرعمدی،اگر خطای ارتکاب یافته،دارای شدت زیادی باشد،مجازات قتل غیرعمدی،تشدید خواهد شد.جرم قتل غیرعمدی به اشخاص حقوقی نیز قابل تسری است که منظور قانونگذار،عمدتا” شرکتهای حمل و نقلی است که رانندگانی را به خدمت میگیرند که از شرایط لازم برای یک رانندگی صحیح،برخوردار نیستند و یا از خودروی کهنه و نامناسب استفاده میکنند.مجازات قتل غیرعمدی اشخاص حقوقی ،مجازات های اصلی و تکمیلی اند،که اشخاص حقوقی به پنج برابر جزای نقدی که برای اشخاص حقیقی در ماده ۶-۲۲۱ق.م.ف،پیش بینی شده(یعنی ۲۲۵۰۰۰یورو جزای نقدی)،محکوم میشوند و این میزان در صورت تکرار جرم،ده برابر خواهد شد که میتواند از موارد تشدید مجازات باشد.بموجب ماده ۳۹-۱۳۱ق.م.ف:هنگامیکه قانون نسبت به اشخاص حقوقی،جنحه یا جنایتی را پیش بینی کرده،میتوان با یک یا چند کیفر زیر،آنان را مورد مجازات قرار داد (مجازاتهای تکمیلی):انحلال،ممنوعیت بطور دائم یا برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر به انجام مستقیم یا غیرمستقیم یک یا چند فعالیت حرفه ای یا اجتماعی،جایگزینی زیر نظارت قضایی برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر،بستن همیشگی یا برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر موسسه یا چند موسسه ی شریک ارتکاب وقایع مجرمانه،اخراج از اماکن عمومی بطور دائمی یا برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر،ممنوعیت بطور دائم یا برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر از انجام فراخوان عمومی برای سرمایه گذاری،ممنوعیت صدور چک برای یک دوره ۵ ساله یا بیشتر،مصادره اشیایی که در ارتکاب جرم بکار رفته یا برای آن طراحی شده اند یا اشیایی که از جرم ناشی شده اند،اعلام حکم قطعی یا انتشارآن،خواه بوسیله ی مطبوعات نوشتاری و خواه بوسیله ی هر ابزار ارتباطی^[۹۷].
فصل ششم
محدوده صور مختلف
جرم ترک فعل
۶-۱- جایگاه ترک فعل در حقوق جزا
برای آنکه رفتار انسان جرم تلقی شود، وجود سه عنصر لازم است. عنصر قانونی، یعنی وصف مجرمانه باید به تعیین قانون باشد. عنصر معنوی، بدین معنا که رفتار مجرمانه باید همراه با قصد مجرمانه یا تقصیر جزایی باشد.^[۹۸] عنصر مادی، یعنی تحقق عمل مجرمانه در عالم خارج که به صورت فعل، (انجام کاری که مورد نهی قانون‌گزار قرار گرفته) و ترک فعل (خوداری از انجام کاری که بر اساس قانون افراد مکلف به انجام آن هستند.)^[۹۹]
۶-۲- شرایط تحصیل مسئولیت بر تارک فعل
سوالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که با وجود چه شرایطی می‌توان ترک کننده عمل را دارای مسئولیت کیفری و مستحق مجازات دانست؟ به نظر برخی از حقوق‌دانان صرف خوداری از انجام کار منجر به مسئولیت کیفری برای ترک کننده نمی‌شود و باید شرایطی هم زمان وجود داشته باشد تا بتوان تارک را قابل مجازات دانست. این شرایط به اختصار توضیح داده می‌شود.
الف- وجود یک وظیفه قانونی و نه صرفا اخلاقی است. اما منظور از قانون فقط قانون جزا نمی‌باشد بلکه سایر قوانین لازم‌الاجرا را نیز دربر می‌گیرد. برای مثال طبق ماده ۱۱۷۶ق.م هر چند مادر مجبور نیست که به طفل خود شیر بدهد اما در صورتی که تغذیه طفل به غیر شیر مادر ممکن نباشد وی چنین وظیفه‌ای را خواهد یافت.
ب- وجود رابطه سببیت میان ترک فعل و نتیجه حاصله، در صورتی می‌توان تارک فعل را مسئول ایجاد جرم دانست که جرم در اثر ترک فعل وی حاصل شده باشد. و عامل مستقل دیگری باعث بوجود آمدن جرم نشده باشد، مثلا بیمارستانی که علی‌رغم وظیفه قانونی خود از پذیرش مصدومی که به شدت در سانحه تصادف رانندگی صدمه دیده است، خوداری می‌کند و در نتیجه مصدوم فوت می‌کند، دلیل مرگ را نمی‌توان مسئولین بیمارستان محسوب کرد، چرا که دلیل مرگ مصدومیت ناشی از تصادف بوده و راننده فراری که به جای کمک صحنه حادثه را ترک کرده مرتکب قتل‌عمد یا غیر‌عمد بسته به عمدی یا غیر‌عمدی بودن عمل شده است.
ج- تارک فعل توانایی اقدام جهت جلوگیری از وقوع جرم را دارا باشد. این مطلب در قانون مجازات خوداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی مصوب ۱۳۵۴نیز ذکر شده است. بنابراین پدری که شاهد غرق شدن کودک خردسالش در استخر آب است،اما به وی کمک نمی‌کند، تنها در صورتی قاتل محسوب می‌شود که توانایی نجات وی را داشته باشد، اما اگر پدر نیز شنا کردن بلد نباشد و به طریق دیگر هم نتواند فرزندش را نجات دهد هیچ گونه مسئولیت کیفری متوجه وی نیست.
د- وجود عنصر روانی، یعنی ترک کننده فعل، عمدا و از روی سوء نیت مجرمانه از انجام وظیفه خود سرباز زند، البته ضرورت وجود عنصر روانی در جایی است که بخواهیم فرد را دارای مسئولیت کیفری تلقی نماییم، یعنی آنکه براساس قانون مجازاتش کنیم، و گرنه در بسیاری از مواردی که نتیجه حاصله به خاطر ترک وظیفه آن هم نه به طور عمدی، بلکه از روی غفلت و سهل انگاری صورت می‌گیرد، فرد باید خسارت وارده را جبران نماید. به عبارت بهتر در اکثر موارد برای چنین فردی مجازاتهای بدنی و زندان و از این قبیل که برای جرایم عمدی در نظر گرفته می‌شود، تعیین نمی‌گردد، بلکه وی تنها به پرداخت جریمه مالی محکوم می‌شود.^[۱۰۰]
حال،به بحث اصلی خود باز می‏گردیم و آن اینکه قوانین برخی از کشورها برای تعیین تکلیف در مورد مسئولیت کیفری تارک فعل،قائل به‏ تفصیل می‏شوند.آنها از یک سو صرف ترک فعل را،به دلایلی که در بالا توضیح دادیم،موجب تحقق مسئولیت کیفری نمی دانند لیکن،از سوی‏ دیگر و بر خلاف پاره‏ای دیگر از کشورها،در مواردی نتیجه حاصله را قابل انتساب به تارک فعل و در نتیجه وی را مرتکب قتل یا ایراد صدمه‏ جسمانی و نظایر آنها می‏دانند.به طور خلاصه می‏توان گفت که در کلیه‏ این موارد مسئولیت تارک فعل ناشی از آن است که وی وظیفه اقدام‏ داشته،ولی به این وظیفه خود عمل نکرده است.
منشأ ایجاد این وظیفه مهم نیست و می‏تواند قانون،قرارداد،وجود رابطه‏ خاص،ایجاد خطر اولیه توسط خود شخص و بالاخره پذیرش اختیاری‏ مسئولیت مراقبت از دیگری از سوی تارک باشد.ذیلا به هر یک از این‏ موارد،با اشاره به پرونده هایی که در مورد هر یک در محاکم انگلستان‏ تشکیل شده است،به اختصار می‏پردازیم.
ترک وظیفه ناشی از قانون یا قرارداد
عدم اجرای وظیفه ناشی از قانون در پرونده دیثام‏۱۲در سال ۱۹۷۹ مطرح شد،که طی آن مأمور پلیسی که به دلیل جلوگیری نکردن از کتک‏ خوردن کسی توسط دیگری موجب مرگ وی شده بود مسئول شناخته شد. عدم اجرای وظیفه ناشی از قرارداد در پرونده پیتوود۱۳در سال ۱۹۰۲ مطرح شد که طی آن سوزنبانی که در بستن مانع در هنگام عبور قطار قصور کرده و در نتیجه کسی کشته شده بود مسئول شناخته شد.همین‏ حکم در مورد اشخاصی چون پزشکان،ناجیان غریق و نظایر آنها جاری‏ است.بدیهی است که طرف قرارداد لازم نیست شخص متضرر از ترک‏ فعل باشد،بلکه قرارداد ممکن است با اشخاص دیگر(مثلا در مثالهای فوق‏ با شرکت راه آهن،صاحبان بیمارستان یا صاحبان استخر شنا)برای انجام‏ وظیفه محوله منعقد شده باشد.
۶-۲-۱- ترک وظیفه ناشی از وجود رابطه خاص
عدم اجرای وظیفه‏ای که به دلیل وجود رابطهء خاص بین متضرر و تارک‏ فعل ایجاد می‏شود در پرونده گیبینز۱۴در سال ۱۹۱۸ مطرح شد،که طی‏ آن دادگاه استیناف پدری را که با ندادن غذا به فرزندش موجب مرگ‏ وی شده بود قاتل دانست.این رابطه خاص محدود به روابط خانوادگی بین‏ فرزند و والدین یا زن و شوهر نمی شود،بلکه شامل همه مواردی است که‏ وجود رابطه‏ای انتظار کمک را در طرف مقابل ایجاد می‏کند؛مثلا وقتی دو نفر با یکدیگر به ورزش خطرناکی چون کوهنوردی می‏پردازند،انتظار هر یک آن است که در صورتی که در جریان این کار با خطری مواجه‏ شدند مورد مساعدت طرف مقابل قرار گیرند و بنابراین عدم پاسخ گویی به‏ این انتظار و عدم مساعدت در چنین مواردی موجب مسئولیت کیفری‏ تارک فعل خواهد شد.
۶-۲-۲- ترک وظیفه ناشی از ایجاد خطر قبلی
چهارمین موردی که وظیفه اقدام را برای فرد ایجاد می‏کند وقتی است‏ که خود وی منشأ ایجاد خطر بوده است.بدین ترتیب،در پرونده میلر در سال ۱۹۸۳،فرد بی خانمانی که سهوا موجب آتش گرفتن تشک خانه ای‏ که در آن مأوی گزیده بود شده ولی،با بی اعتنایی نسبت به آتش سوزی، به اتاق دیگر خانه رفته و خوابیده بود مرتکب جرم عمدی احراق‏خانه‏ دانسته شد.
۶-۲-۳- ترک وظیفه ناشی از پذیرش اختیاری مسئولیت
بالاخره اینکه ممکن است شخصی خود وظیفه مراقبت از دیگری را بر عهده گیرد و با این کار در او انتظار کمک به وی را در حالت نیاز ایجاد کند.عدم پاسخ گویی به این انتظار به حق،برای شخص مسئولیت زا خواهد بود.بدین ترتیب،در پرونده اینستان‏ در سال ۱۸۹۳،برادر زاده‏ای به‏ دلیل عدم مراقبت از عمه اش،که خود مراقبت از وی را بر عهده گرفته‏ بود،مسئول صدمه وارده به عمه دانسته شد. موضع حقوق آلمان نیز در مورد قتل و ایراد صدمات جسمانی در نتیجه‏ ترک فعل تقریبا با حقوق انگلستان مشابه می‏باشد و شبیه همان تقسیم‏ بندی فوق الذکر توسط نویسندگان کتب حقوق جزای آلمان ذکر شده‏ است.
لیکن در حقوق اسکاتلند،قتل ناشی از ترک فعل را جزء فقرات قتل‏ سرزنش آمیز ارادی دانسته‏اند که خفیف تر از قتل عمد محسوب‏ می شود.بدین ترتیب،در پرونده‏ای که قربانی شدیدا کتک خورده و سپس‏ توسط ضارب رها شده و به همین دلیل مرده بود،به رغم اینکه ابتدا اتهام‏ قتل عمد به متهم وارد شد،لیکن هیأت منصفه وی را تنها به ارتکاب قتل‏ سرزنش آمیز ارادی محکوم کرد.بدین ترتیب پرونده‏های مربوط به‏ بی توجهی به کودکان یا ترک اشخاص و عدم مراقبت از آنها،که موجب‏ مرگ آنان شود،معمولا تحت این عنوان در دادگاههای اسکاتلند مورد اتهام و رسیدگی قرار می‏گیرد.
۶-۳- محدوده ترک فعل در جرایم مختلف و صورت مختلف ارتکاب جرم
طبق ماده ۱۵ ق.م.ا مجازاتها، به پنج دسته تقسیم می‌شود.
۶-۳-۱- جرایم مستلزم حد
حد به مجازاتی گفته می‌شود که نوع و میزان و کیفیت آن در شرع تعیین شده است. عنصر مادی تمام جرایم حدی، تنها از طریق فعل مثبت تحقق می‌یابد، و ترک فعل به هیچ عنوان نمی‌تواند عنصر مادی جرایم حدی نظیر زنا، لواط، شرب خمر و سرقت و… تلقی شود. بعنوان مثال می‌توان به سرقت حدی اشاره نمود که عنصر مادی آن طبق ماده ۱۹۸ ق.م.ا ربودن است. واضح است که عمل ربایش تنها از طریق فعل مثبت امکان پذیر است.^[۱۰۱]
۶-۳-۲- جرایم مستلزم قصاص
قصاص به دو علت انجام می‌شود. قتل عمدی ماده ۲۰۶ق.م.ا ^[۱۰۲] جنایات عمدی بدنی کمتر از قتل ماده ۲۷۱ ق.م.ا^[۱۰۳] مانند قطع عضو عمدی هر چند مصادیق مندرج در مواد مذکور از انجام کار سخن گفته و به نوعی فعل مثبت را به ذهن متبادر می‌سازد، سوال اصلی در اینجا وجود دارد که آیا قتل عمدی و جرح یا نقص عضو عمدی با ترک فعل نیز محقق می‌گردد؟
برای ورود به بحث ناگزیر به بیان مقدمه‌ایی می‌باشیم. به اعتقاد برخی از دانشمندان حقوق، ترک فعل در اسلام، به دوگونه است:
“الف- ترکی که ابدا در به وجود آمدن گناه مؤثر نیست، بلکه گناه در اثر علت خاصّ خود به وجود می‌آید، نهایت آنکه شخص تارک می‌تواند کاری انجام دهد که از آن گناه جلوگیری کند ولی این کار را انجام نمی‌دهد و مانند ناظری بی طرف به گناه نظاره می‌کند.
ب- ترک فعلی که سبب و علت به وجود آمدن گناه باشد، مثل این است که کسی کودک، دیوانه، یا فرد عاجزی را در محلی بدون غذا و سایر لوازم ضروری نگاه دارد و او در اثر این ترک جان خود را از دست بدهد. بدون شک چنین کسی مسئول است. این ترک بر خلاف قسم اول فعل محسوب می‌شود.^[۱۰۴]
البته شایان ذکر است که در قوانین ایران حکم صریحی در این مورد وجود ندارد و همین مساله باعث شده است که تعدادی از حقوقدانان، به استناد نبودن نص خاص، تحقق این‌گونه جرایم را با ترک فعل ممکن ندانند.^[۱۰۵]
برخی از حقوق‌دانان در توجیه این مطلب که چرا قانون گزار در بندهای الف تا ج مواد ۲۰۶ و ۲۷۱ ق.م.ا تنها از عبارت انجام کار و عمل استفاده نموده و به نوعی ترک فعل را از بندهای مواد یاد شده خارج نموده است، اظهار داشته اند که: “مقنن در صدد بیان عنصر مادی قتل عمدی یا جرح و نقص عضو عمدی نبوده است، بلکه غرض از بیان عباراتی نظیر انجام کار اشاره به عنصر معنوی یعنی عامدانه بودن عمل از سوی مرتکب جرم است،^[۱۰۶]
۶-۳-۳- جرایم مستلزم پرداخت دیه

• تبارک الله از آن آب سیر آتش فعل

که با رکاب تو خاک است با عنانت هوا
که مراد از صفات آب سیر آتش فعل، اسب است که موصوف حذف شده و صفات بارز آن ذکر گردیده است.

• ز دریا گر سخن رانی بدان منظور و آن آیین

زِ گردون گر بر آشوبی بدان تیغ حلال آسا
(ازرقی، ۱۳۳۶: ۲)

• بر عاج بناگوش چو سیم و خز تو آغاز همی کند خطِ دل گز تو

(همان: ۱۰۴)
۵- ۴-۱-۲- کنایه از فعل یا مصدر
«یعنی فعل یا مصدری در معنای فعل یا مصدر دیگر به کار رفته باشد». (علوی مقدم،اشرف زاده، ۱۳۸۴: ۱۳۵).
«فعل یا مصدری یا جمله ای یا اصطلاحی در معنای فعل یا مصدر یا جمله یا اصطلاح دیگر به کار رفته است و این رایج ترین نوع کنایه است. مانند دست کفچه کردن = گدایی کردن». (شمیسا؛ ۱۳۷۲: ۲۳۸).
در بیت زیر، خاقانی آورده است:

• رُخسار صُبح پرده به عمدا برافکند راز دل زمانه به صحرا برافکند

به صحرا افکندن کنایه از آشکار شدن است چون صحرا لُخت است و همه چیز در آن نمایان است.

• عاشق بکشی به تیر غمزه چندان که به دستِ چپ شماری

به دست چپ شمردن کنایه از بسیاری است چون در حساب قدیم یکان دهگان با دست راست و صدگان و هزارگان با دست چپ می شمردند.

• چون سراپای اندر آهن دید خصمت مر تُرا

پای ننهد پیش و دیگر پای نشناسد ز سر= در این بیت(سر از پای نشناختن کنایه است از بیش از حد خوشحالی کردن)
(ازرقی، ۱۳۳۶: ۱۵)

• در زمانی به جهان آن دو بگردند دلیر وز جهانی به زمان آن دو برآرند دمار= در این بیت(دمار برآوردن کنایه از هلاک کردن)

(همان: ۳۷)

• تو به دینار کسان آب مرا تیره کنی حشمت شعر و خط من بفروشی به درم

(همان: ۹۶)

• گر دست نشُستمی ز تو روز نخست امروز به خون روی خود باید شُست=(در این بیت دست شستن کنایه است از ترک کردن)

(همان: ۹۷)

• اول قدم آن است که جان در بازی وز خانه به یک بار به کوی اندازی

چون قوّت تسلیم و رضا حاصل شد آنگه بنشینی و به خود پردازی = جان در باختن در این بیت کنایه است از فدا کردن یا دادن جان در راه معشوق
(همان: ۱۰۵)
ابیاتی در رابطه با این صنعت در دیوان ازرقی وجود دارد که شماره های این ابیات در ذیل آمده است:
۶۶۴-۷۰۴-۱۰۷۷-۱۰۸۴-۱۲۳۷-۱۶۵۷-۱۴۰۱-۱۴۷۳-۱۵۵۱-۱۳۳۵-۱۸۹۹-۱۹۰۴-۱۹۴۰-۱۹۶۸-۱۹۷۱-۲۰۷۵-۲۰۹۷-۲۱۴۹-۲۱۹۵-۲۲۰۶-۲۲۱۵-۲۲۲۳-۲۲۲۵-۲۲۲۶-۲۲۳۷-۲۲۶۶-۲۴۰۷-۲۴۰۸-۲۴۳۸-۲۴۹۹-۲۶۵۳-۲۶۵۷-۲۶۵۸-۲۶۶۳-۲۶۷۰-۲۶۷۲-۲۶۷۴
۵- ۴-۲- َانواع کنایه به لحاظ انتقال معنای مقصود
۵- ۴-۲-۱- کنایه ی قریب
«عبارت از این است که واسطه ای بین معنی حقیقی و مجازی نباشد یا اندک باشد». (علوی مقدم،اشرف زاده، ۱۳۸۴: ۱۳۴).
کنایه ی قریب آن است که ربط بین لازم و ملزوم در آن به آسانی فهمیده شود و در نتیجه انتقال از مکنی به به مکنی عنه به آسانی صورت گیرد (شمیسا؛ ۱۳۷۲: ۲۳۹).
حافظ آورده است:

• گوی خوبی که برد از تو که خورشید آنجا

Filter: یک تابع فیلتر که ورودی آن، عقاید، باورها و قصدهای عامل بوده و خروجی آن بر اساس فرایند تبادل نظر (قیاس) اهداف (قصد) جدید عامل است:

مجموعه ­ای از قصدهای، جاری که کانون فعالیت عامل را تعیین می­ کند.
Execute : تابع انتخاب عمل بر پایه قصد و اهداف فعلی که عملی را که باید انجام شود، تعیین می‌کند:

۲-۴-۲- سیستم­های چندعامله
سیستم‌های چندعامله، زیر حوزه­ای در حال رشد از هوش ­مصنوعی است که هدفش فراهم ساختن اصول ساخت سیستم‌های پیچیده­ای است که شامل چند عامل و ساز و کارهایی برای هماهنگ سازی رفتارهای این عامل‌ها می­باشد. چگونگی هماهنگ سازی دانش، اهداف، مهارت‌ها و برنامه­ ریزی­های عامل‌ها برای حل مسائل در این مقوله می­گنجد. عامل‌ها در محیط ممکن است در راستای هدفی خاص و مشترک و یا در راستای اهداف خاص و جداگانه­ ای که در تعامل با یکدیگر می­باشند، کار کنند. بحث هماهنگی در سیستم‌های چندعامله از مباحث اساسی بوده و بدون آن مزایای تعامل و رفتارهای اجتماعی عامل‌ها محو می­گردد. از دیدگاه هوش مصنوعی توزیع شده، سیستم چندعامله، اجتماعی از عامل‌های مستقل برای حل مسأله است که هر عامل کلیه خصوصیات مطرح شده را داراست. سیستم­های چندعامله دارای مشخصات زیر هستند[۲۲] :

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دانش کافی و لازم برای حل یک مسأله در یک عامل وجود ندارد.
کنترل سیستم توزیع شده است. (یک سیستم کنترل کلی وجود ندارد.)
داده‌ها غیر متمرکز می‌باشند.
محاسبات به صورت غیر هم‌زمان صورت می‌گیرند.
شکل ۲- ۱: معماری BDI در عامل
سیستم‌های چندعامله راه­حل‌هایی را برای مسائل توزیع­شده در محیط­های محاسباتی باز و پویا فراهم می­آورند. راه حل چنین مسائلی می ­تواند بر مبنای چندین عامل که توزیع­شدگی مسأله، وجود چندین نقطه کنترل، چندین دیدگاه یا علائق در حالت رقابت را پوشش دهند، ارائه گردد. علاوه بر این، عامل‌ها برای رسیدن به اهداف خود نیاز به تعامل با یکدیگر خواهند داشت. این تعاملات که در سطح دانش صورت می­پذیرد، می ­تواند یک تبادل عقاید ساده، تمایلات، یا قصدها برای درخواست انجام عمل باشد که لازم است از طریق هماهنگی، همکاری و یا مذاکره برای مدیریت اعمال وابسته بهم صورت گیرد[۲۳]. این تعامل با تعامل در سایر سیستم‌های محاسباتی دو تفاوت عمده دارد: اول آنکه تعامل میان عامل‌ها در سطح دانش صورت می­گیرد [۲۳, ۲۴]. یعنی این تعاملات بر حسب اینکه چه هدفی باید در چه زمانی، توسط چه افرادی دنبال شود بیان می­شوند و دوم اینکه چون عامل‌ها موجودیت‌هایی انعطاف پذیر هستند که در محیطی که تنها بر روی بخشی از آن کنترل دارند عمل می­ کنند، تعاملات بین آن‌ها نیز باید انعطاف­پذیرتر باشد. لذا عامل‌ها باید بتوانند درباره محدوده تعاملات خود در زمان اجرا تصمیم ­گیری داشته و تعاملاتی را که در زمان طراحی نیز دیده­ نشده­اند، آغاز کنند و یا به آن‌ها پاسخ دهند. تعامل اجتماعی در عامل‌ها بدین معنی است که روابط موجود میان عامل‌ها در حال تکامل می­باشد و روابط جدیدی ایجاد می­گردد. بدین منظور لازم است تا قوانینی به منظور شکل دهی به روابط سازمانی و مکانیزم‌هایی به منظور تضمین انسجام گروهی و ساختارهایی برای مشخص کردن رفتار کلان مجموعه­ها در نظر گرفته شود. به عبارتی عامل‌ها، تعاملات سطح بالا و روابط سازمانی، مفاهیم اساسی در سیستم‌های چندعامله را به وجود می­آورند. یک سیستم چندعامله، از اجزای زیر تشکیل شده است:
یک محیط که در بر گیرنده اجزاء تأثیرگذار در سیستم چندعامله می­باشد. اما لزوماً تمام عوامل تأثیرگذار در حالت سیستم چندعامله، درون آن قرار ندارند.
تعدادی عامل. به طور معمول هیچ­گونه پیش­فرضی در مورد نوع، معماری و تعداد عامل­ها در یک سیستم چندعامله وجود ندارد. از این جهت می­توان یک سیستم چندعامله را به یک جامعه انسانی تشبیه نمود.
مجموعه ­ای از اشیاء درون محیط. هیچ پیش­فرض اولیه­ای در مورد این اشیاء نیز وجود ندارد.
مجموعه ­ای از روابط. این روابط، که می­توان آن­ها را به قوانین نیز تعبیر نمود، ارتباطات میان اشیاء با اشیاء دیگر و نیز ارتباطات بین عامل­ها با اشیاء را مشخص می­نمایند.
مجموعه­ عملیات قابل انجام توسط عامل­ها. این مجموعه شامل دو دسته کلی از عملیات می­باشد. عملیات حس (دریافت اطلاعات) از محیط و عملیات تأثیرگذار بر محیط.
البته به طور رسمی و دقیق سیستم چندعامله به صورت یک چهارتایی است که در آن Ag = {Ag₁, Ag₂, …, Ag_n} مجموعه عامل‌های تشکیل دهنده سیستم­ چندعامله می‌باشد. Env محیطی است که سیستم چندعامله در آن عمل می­ کند. Org سازمان سیستم چندعامله و D قلمروی آن سیستم چندعامله است.
در ادامه، ما مذاکره که یکی از مباحث مهم موجود در بحث سیستم­های چندعامله است را معرفی خواهیم نمود. برای مطالعه بیشتر در مورد سیستم‌های چندعامله می­توانید به [۱۰] مراجعه کنید.
۲-۴-۲-۱- مذاکره
بیان شد که هماهنگی، صفت سیستمی از عامل‌ها می­باشد که هر کدام فعالیتی را در محیطی مشترک انجام می­ دهند. همکاری، هماهنگی میان عامل‌های غیر خودخواه است در حالیکه مذاکره، هماهنگی میان عامل‌های رقابتی یا منفعت طلب می­باشد.
مذاکره نوعی تعامل است که میان عامل‌هایی با اهداف یا مقاصد متفاوت صورت می­گیرد. مذاکره راه­حلی برای بعضی از مسائل مطرح در هوش مصنوعی توزیع شده مانند تجزیه و تخصیص مسئله، یکپارچگی و حل تضاد می­باشد. اهمیت و استفاده از سیستم‌های خودکار شده در حال افزایش است. یک دلیل برای این اهمیت ایجاد و رشد زیرساختار ارتباطی و محیط‌های ساخت و تولید استاندارد شده – اینترنت، وب، KQML، FIPA، محیط‌های ساخت سیستم‌های مبتنی بر عامل و زبان‌های برنامه­نویسی- می­باشد. دلیل دوم، نیاز به استفاده از مذاکره خودکار شده، در ایجاد برنامه ­های کاربردی که در سطح تصمیم ­گیری عمل می­ کنند، می­باشد. به عنوان مثال می­توان به سیستم‌های تجارت الکترونیکی برای خرید و فروش کالاها، اطلاعات و پهنای باند ارتباطی بر روی اینترنت، سازمان‌های مجازی، مدیریت شبکه ­های مخابراتی، سیستم‌های مبتنی بر وب و مدیریت فرآیندهای سازمانی اشاره نمود. تکنولوژی عامل، مذاکره در سطح تصمیم ­گیری عملیاتی را در این کاربردها تسهیل می­ کند. مذاکره خودکار شده در این کاربردها می‌تواند باعث صرفه­جویی در زمان مذاکره کنندگان انسانی شود. علاوه بر این چون عامل‌های محاسباتی در موقعیت‌های استراتژیک و پیچیده در یافتن قراردادهای کوتاه مدت از مذاکره کنندگان انسانی کاراتر هستند، می­توان به مزایای دیگری نیز دست یافت. محققین حوزه سیستم‌های چندعامله، مذاکره را راهی برای به اشتراک گذاشتن کارهای لازم برای انجام یک طرح مشترک یا مکانیزمی برای برطرف نمودن تضادهای پیش آمده بین عامل‌ها می­دانند. بسیاری از تکنیک‌هایی که برای هماهنگی استفاده می­شوند، شامل نوعی مذاکره هستند. Bussman و Muller تعریفی ابتدایی از مذاکره را به شکل زیر ارائه می­ دهند [۲۵] :
“… مذاکره فرایند ارتباطی گروهی از عامل‌ها به منظور رسیدن به اتفاق نظر بر روی موضوعی خاص می­باشد …”.
اگر عامل‌ها بخواهند به شکلی موثر مذاکره کنند، باید درباره باورها، تمایلات و قصدهای سایر عامل‌ها استدلال نمایند و این مسأله باعث به وجود آمدن تکنیک‌هایی برای نمایش و نگهداری مدل‌هایی از باورها، استدلال درباره عقاید سایر عامل‌ها و تأثیرگذاری بر روی مقاصد و باورهای سایر عامل‌ها شده است. اجازه دهید تا فرایند مذاکره را از یک دیدگاه رسمی­ تعریف نماییم [۲۶]. هر فرایند مذاکره شامل چهار مؤلفه اصلی می‌باشد:
مجموعه مذاکره: فضای نمونه‌ای که پیشنهادات ممکن عامل‌ها را در بر می‌گیرد.
پروتکل مذاکره: مجموعه پیشنهادات قانونی را که یک عامل در یک مرحله از مذاکره می‌تواند ارائه دهد را تعریف می‌کند.
مجموعه استراتژی­ها: در یک مذاکره ممکن است دو یا چندین عامل شرکت داشته باشند که هر یک دارای استراتژی خاص خود بوده و این استراتژی هر عامل است که مشخص می‌کند آن عامل چه پیشنهاداتی را ارائه خواهد کرد. مسلماً استراتژی یک عامل شرکت کننده در یک مذاکره از دید بقیه عامل‌های موجود در مذاکره پنهان خواهد بود.
یک قاعده یا قانون که مشخص می‌کند، چه هنگام توافق بین مذاکره کنندگان حاصل گردیده است.
پیشنهادهایی که در فضای نمونه ­ای که توسط مجموعه مذاکره مشخص می­گردد، وجود دارند همگی شامل دو شرط مهم هستند. شرط اول این است که هیچ‌کدام از پیشنهادات به گونه‌ای نباشد که قبول آن برای عامل مقابل بدتر از حالت Conflict deal باشد. حالت Conflict deal حالتی است که در آن عامل پیشنهادات را قبول نکرده و خود تنها کار می­ کند. شرط مهم دیگری که باید وجود داشته باشد، شرط pareto optimal بودن پیشنهادات است به این معنی که پیشنهادات به گونه‌ای باشند که هیچ‌یک از عامل‌های درگیر در مذاکره نتوانند سودمندی بیشتری داشته باشد، مگر اینکه عامل دیگری در قبال این سود بیشتر متحمل ضرر گردد.
پروتکل مذاکره مشخص کننده تعداد تکرارهای مذاکره، نحوه شروع مذاکره، قوانین لازم برای انجام مذاکره و مواردی از این قبیل خواهد بود.
استراتژی یک عامل در مذاکره باید پاسخ سوالات زیر را مشخص کند:
اولین پیشنهاد چگونه باید باشد؟
چه هنگام باید در مورد کاهش یا افزایش سودمندی پیشنهادی انعطاف به خرج داد؟
اگر تصمیم به کاهش یا افزایش سودمندی گرفته شد، مقدار این کاهش یا افزایش چقدر باید باشد؟
پس از معرفی عامل و سیستم‌های چندعامله در این بخش، حال قصد داریم تا مبحث بهره‌گیری از عامل برای داده ­کاوی را مطرح نماییم. بخش آتی به بررسی این موضوع می ­پردازد.
۲-۵- بهره­ گیری از عامل برای داده ­کاوی
در این قسمت قصد داریم تا دلایل استفاده از عامل و سیستم‌های چندعامله را برای عمل داده ­کاوی بیان نماییم. سیستم‌های چندعامله را می­توان به عنوان یکی از انواع سیستم‌های باز در نظر گرفت که امکان همکاری یا رقابت تحت قواعد محیطی مشخص را برای دست‌یابی به هدف مشترک یا هدف خاص هر عامل فراهم می­سازند. هر عامل، بدون توجه به معماری آن، می ­تواند در محیط فعالیت کرده و سود خود یا محیط (که می ­تواند به هر صورتی تعریف شود) را به حداکثر برساند. سیستم‌های چندعامله به صورت ذاتی با یک محیط داده کاوی توزیع شده تطبیق دارند و همین امر موجب گستردگی کاربرد آن‌ها در این قلمرو شده است.
۲-۵-۱- سیستم­های چندعامله، بستری برای داده ­کاوی توزیع شده
چرا تعاملات و یکپارچه کردن عامل‌ها و داده‌کاوی (به طور مخفف، کاوش عامل[۲۷-۳۰]) اهمیت دارد؟ برای درک بهتر این بحث، در اینجا، موارد شباهت سیستم­های چندعامله و داده ­کاوی توزیع شده را مطرح کرده و به توضیح هر یک می­پردازیم.
توزیع‌شدگی منابع اطلاعاتی
با توجه به عدم امکان تجمیع داده ­ها جهت اجرای فرایند داده ­کاوی، می­توان منابع اطلاعاتی یا همان پایگاه داده ­ها را به دو صورت در نظر گرفت. یک راه آن است که هر منبع اطلاعاتی را به صورت یک شیء در نظر بگیریم. چنین رویکردی می ­تواند اجازه بهره ­برداری از منبع اطلاعاتی را به عامل­های موجود بدهد. اما هیچ­گونه خاصیت خود آغازی و یا خواص دیگری از عامل را به منبع اطلاعاتی نخواهد داد. راه دوم، در نظر گرفتن یک عامل مسئول به ­ازای هر منبع اطلاعاتی است. چنین عاملی می ­تواند ضمن بر عهده داشتن نقش­های متداول یک سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی رابطه­ای، وظایفی نظیر اعلام موجودیت (مثلاً به یک دایرکتوری مرکزی یا به صورت آگهی در منابع خاص)، انجام پیش‌پردازش­های لازم و اعلام توانائی­ها و سرفصل­های منبع اطلاعاتی ذی‌ربط را بر عهده بگیرد. چنین عاملی می ­تواند در صورت لزوم، آمادگی خود را برای انجام یک وظیفه خاص که توسط یک عامل دیگر (کارفرما) تعریف می­ شود اعلام نموده و در صورت توافق، پس از اجرای وظیفه و ارائه نتایج، هزینه­ های مربوطه را از عامل کارفرما دریافت دارد. در مجموع، ارائه هر منبع اطلاعاتی به صورت یک عامل، ضمن آنکه با توجه به منفعت­گرا بودن عامل مربوطه، منجر به افزایش احتمال کشف وجود آن منبع اطلاعاتی توسط عامل­های دیگر می­ شود، می ­تواند بسیاری از وظایف مفید دیگر را نیز بر عهده عامل مربوطه قرار داده و منجر به افزایش منفعت برای آن (از طریق انجام فعالیت­های مورد درخواست سایر عامل­ها و ارائه نتایج) شود.
توزیع‌شدگی و تنوع روش­ها و سیستم­های داده ­کاوی
رویکردها و روش­های بسیار متنوعی در داده ­کاوی وجود داشته و هر روشی برای کاربرد خاصی مناسب بوده و نوع مشخصی از دانش را از اطلاعات استخراج می­نماید. این تعدد و تکثر روش­ها، اگرچه منجر به کاربرد بیشتر داده ­کاوی در مسائل عملی گردیده، اما از سوی دیگر، موجب مشکلی به نام انتخاب روش یا سیستم داده ­کاوی مناسب یک کاربرد یا مسئله خاص، برای کاربران و سازمان­ها گردیده­ است. سیستم­های داده ­کاوی تجاری، به پیاده­سازی روش­های معمول داده ­کاوی می‌پردازند؛ حال آنکه الگوریتم­های مجزا، معمولاً آخرین دستاوردها در زمینه داده ­کاوی را به نمایش می­گذارند. به کارگیری یک ابزار یا الگوریتم داده ­کاوی نیز خود می ­تواند یک مسئله نه چندان ساده باشد. یک راه برای غلبه بر چنین مشکلی، توسعه عامل­هائی است که در داده ­کاوی تخصص دارند. این تخصص می ­تواند از دو بعد مطرح باشد، از جنبه روش داده ­کاوی و از جنبه کاربرد. به عنوان مثال می‌توان عامل­های متخصصی داشت که در کشف موارد نامتعارف موجود در منابع اطلاعاتی که با الگوهای عادی آن­ها سازگار نیست (نظیر سوء استفاده از کارت­های اعتباری و یا ادعاهای غیرواقعی خسارت توسط بیمه­شدگان) مهارت دارند. چنین تخصصی می ­تواند مورد استفاده بسیاری از سازمان­ها قرار گیرد. با در اختیار داشتن عامل­های نماینده منابع اطلاعاتی مختلف، می­توان عامل متخصصی داشت که ضمن فاش نکردن منابع اطلاعاتی دیگر، خود بتواند به عنوان مثال، احتمال واهی بودن یک ادعای خسارت را مشخص نماید.
در نظر گرفتن عامل­های داده ­کاوی متخصص در یک کاربرد خاص نیز چشم­انداز امیدبخشی دارد. می­توان عامل­هائی را در نظر گرفت که در تشخیص نوع خاصی از یک بیماری مهارت دارند. این عامل­ها ممکن است به نوبه خود، بخشی از وظایف را از طریق مکانیزم­ های پیمانکار-کارفرما، به عامل‌های متخصص در یک فرایند داده ­کاوی خاص واگذار نموده و دقت پیش ­بینی­های خود را به صورت قابل ملاحظه­ای افزایش دهند. در نظر گرفتن عامل­های متخصص داده ­کاوی، نه تنها منجر به مزایائی که ذکر گردید می­ شود، بلکه راه را برای فعالیت­های پیچیده­تر و مفیدتر نیز باز می­ کند.
بکارگیری مکانیزم­ های مناسب برای حل مسائل پیچیده
فرایند حل مسئله، از دیگر مواردی است که می ­تواند در چارچوب پیشنهادی مورد بررسی قرار بگیرد. مکانیزم­ های متعددی برای حل مسئله از طریق همکاری عامل­ها، در سیستم­های چندعامله وجود دارد. از آن جمله می­توان مکانیزم تخته­سیاه را نام برد. توضیح تفصیلی این مکانیزم­ ها، خارج از محدوده این گزارش است؛ صرفاً به عنوان یک مثال، مکانیزم تخته­سیاه را مورد بررسی اجمالی قرار می­دهیم. در روش تخته­سیاه، یک عامل وظیفه نظارت را بر عهده داشته و سایر عامل­ها که نماینده متخصصین هستند، برای حل مسئله با یکدیگر همکاری می­ کنند. هر عامل (متخصص)، در صورتی که بر اساس محتوای تخته سیاه تشخیص دهد که می ­تواند به پیشرفت راه­حل مسئله کمک کند، این اقدام را از طریق افزودن مطالبی به راه­حل موجود (تخته سیاه) انجام می­دهد. ناظر، وظیفه دادن نوبت به عامل­ها برای افزودن به راه­حل موجود یا کاستن از آن را بر عهده دارد. این فرایند تا حل کامل مسئله مورد نظر ادامه خواهد یافت.
داده ­کاوی توزیعی به عنوان یک اتحاد موقت و مسئله مذاکره
همان­گونه که در بخش‌های قبل نیز بیان شد، یکی از دلائل رشد و توسعه داده ­کاوی توزیع شده، وجود رقابت بین سازمان‌های مرتبط و عدم تمایل آن­ها به اشتراک گذاری اطلاعات خام می­باشد. می­توان مکانیزم­هائی را در نظر گرفت (نظیر مکانیزم مزایده) که بتوانند بستر مناسب برای این نوع از داده ­کاوی را فراهم نمایند. مکانیزم باید به هر عامل (نماینده سازمان ذی‌ربط) امکان برآورد منافع و خطرات موجود در شرکت در فرایند داده ­کاوی مشترک را ارائه نماید. همچنین نحوه مبادله اطلاعات و مذاکره در مورد اطلاعات قابل مبادله نیز می ­تواند موضوعی برای تحقیق باشد.
۲-۶- مروری بر کارهای انجام شده

Sahertian, P., and Soetjipto, B.E. (2011). Improving employee^‘s organizational Commitment, self- efficiency and organizational Citizenship bahavior Trough The implementation of Task-oriented and Relationship-oriented Leadership Behavior. The business review cambridge, 17(2), 48-60.
Sajeva, S. (2010). The Analysis of Key Elements of Socio-Technical Knowledge Management System. Economics and Management, 15, 765-775.
Schein, E.H. (2010). Organizational culture and leadership. Jossey- Bass, S. Franceisco, ISBN 978-0-470-19060-9.
Schermerhom, J.R., et al. (1994). Managing organizational behaviior (5^th ed.). Newyork: John wiley & Sons Inc.
Schriesheim, Ch.A., Proctor-Thomson, S.R. (2006). leadership, culture and performance, The case of newzealand public sector. journal of change management, 3, iss4, 376-393.
Sedera, D., and Gable, G.G. (2010).Kowledge Management Competence for enterprise System Success. Journal of strategic Information Systems,19, 296-306.
Shankar, R., Singh, M.D., Gupta, A. And Narian, R. (2003). Strategic planning for knowledge management implementation in Engineering firms. Available at: www.emeraldinsight.com.
Shao, Z., Feng,Y., and Liu, L. (2012). The Mediating Effect of organizational Culture and Knowledge Sharing on Transformational Leadership And Enterprise Resource planning Systems. Computers in Human Behavior, 28, 2400-2413.
Shaw, B., and Sheehan, T. (2002). Management The Knowledge Life Cycle. Sloan Management Review, 44(1), 75-83.
Singh, K.S. (2008). Role of Leadership in Knowledge Management. Journal of Knowledge Management,12(4) , 3-15.
Song, J.H., Kang, I.G., shin, Y.H., and kim, H.K. (2012). impact of an organization’s procedural justice and transformational leadership on employees’ citizenship behaviors in the Korean business context. Journal of Leadership and Organization Studies, 19, 424, published online 3 May 2012 http;//jlo.sagepus.com.
Sosik, J.J. (1997). Effects of transformational leadership and anonymity on idea generation in computer-mediated groups. Group and organizational management, 22, 460-479.
Sousa, C.A., and Hendriks, P. (2006). The need for grounded Theory in Developing a knowledge based view of organizations. organizational Reasearch methods, 9(3), 315-339.
Stentz, J.E., planclark, V., Matkin, G. (2012). Applying mixed methods to leadership researeh. the leadership quarterly, 110-1016. Elsevier Inc. http://dx.doi.org
Stone, A.G., Russell, R.F., and patterson, K. (2004). Transformational versus servant leadership. leadership & organization Development Journal, 25 (3), 349-361.
Sun, p. (2010). Five critical knowlege management organizational themes. Journal of knowledge management,14, 507-523.
Tannenbaum, R., and Schmit, W.H. (1973). How to choose a leadership pattern. Harvard Business Review, 1(3).
Tannenbaum, S.I., and Alliger, G.M. (2000). Knowledge Management: Clarifying The Key Issue. IL: IHRIM.
Vanderspek, R., and Spijkervet, A. (1997). Dealing Intelligently With Knowledge. Knowledge Mnagement and Its integrative Elements. Liebowitz, NewYork : CRC Press.
Veber, J., et al. (2000). Management. Zak lady, prosperita, globalizace, management press, praha, ISBN 80-7261-029-5.
Viitala, R., (2004). Toward Knowledge Leadership. Leadership & organization Development Journal, 25(6), 528-544
Vroom, H.V. (1983). Leadership : in Marvin D. Dunnette. Hanbook of industrial . New York,wiley.
Wang, L., and Shen, Q. (2008). Knowledge Evaluation in Industrial Clusters. Asian Social Science, 4(6), 23-27.
Weiss, J. (2001). Organizational behavior and chnge-managing diversity, cross cultural dynamics, and ethies (2 ^th ed.). south- western college publishing.
Wiig, c.k. (2002). knowledge management in public Administration. Journal of knowledge management, 6(3), 224-239.
Wiig, K.M. (1993). Knowledge Mnagement Fundation. Arlington: Schema Press.
Wong, K.Y. (2005). Critical Success Factor For Implementing Khowledge Management In Small And Medium Interprise. industrial management & data system, 105 (3), 261-279
Wu,W.W. (2012). Segmenting Critical Factor For Successful Knowledge Management Implementation Using The Fuzzy DEMATEL Method. applied soft computing, 12, 527-535.
Wu, W.W. (2012). segmenting critical factors for successful knowledge management approach to organilational competitive advantage. European management journal, 27, 129-141.
Yaghoobi, N.M., Moghaddami, M.,Yazdani, B. (2009). the effect of emotional intelligence on the leadership styles. journal of executive management,19(1), 119-144.
Zhang, X.A., Li, N., ullrich, J., and van Dick, R. (2013). The effect of Differentiated Transformational leadership by CEOs on Top management team Effectiveness and Leader-Rated Firm performance. Journal of management ,published online 18 January (2013) Available at http://jom . segepub.com/content / early / 2013.
http://www.egfi.org
پیوست ها
پیوست شماره ۱_ پرشسنامه تحقیق «بسمه تعالی »
با سلام و ضمن عرض خسته نباشید و تشکر فراوان از اینکه وقت گرانبهای خود را در اختیار اینجانب قرار دادید .لازم به توضیح است، که پرسشنامه حاضر برای انجام یک تحقیق دانشگاهی طراحی شده و هدف از انجام آن شناسایی سبک رهبری توانمندساز مدیریت دانش در سازمان شما می باشد .در این پرسشنامه نیازی به ذکر نام شما نیست ،پاسخ شما کاملاً محرمانه خواهد ماند و فقط نتایج کلی حاصل از تحقیق ارائه خواهد شد ،لذا خواهشمند است پاسخ های خود را با زدن علامت تنها در یکی از خانه های تعیین شده مشخص بفرمایید.از دقت نظر و همکاری شما در تکمیل این پرسشنامه صمیمانه سپاسگذارم .

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فاطمه تقی پور
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی
مشخصات فردی :
جنسیت : زن مرد
میزان تحصیلات : دیپلم فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس دکتری
سمت شغلی : ………………..
سابقه ی فعالیت در این سازمان : …………..
توضیحات :
مدیریت دانش : فرآیندی که اطلاعات و دارایی های ذهنی را به ارزشهای ماندگار در سازمان تبدیل می کند. فرایند خلق ،جمع آوری ،سازماندهی ، اشاعه و کاربرد دانش در سازمان یا هنر خلق ارزش از دارایی های نامشهود سازمان.
کسب و خلق دانش : کسب دانش اولین فرایند مدیریت دانش است که بر اهمیت قابلیت دانش فردی در سازمان تأکید می­ کند. خلق دانش فرایند ایجاد دانش به وسیله­ افراد و همچنین متبلور کردن و متصل کردن آن به سیستم دانش سازمان را گویند.
اشتراک و تسهیم دانش: اشتراک دانش فرآیندی است که افراد به طور متقابل به تبادل دانش ضمنی و عینی می­پردازند و دانش جدید ایجاد می­ کنند. این فرایند در ترجمه دانش فردی به دانش سازمانی ضروری است.
نگهداری و ذخیره دانش : نگهداری و ذخیره دانش شامل جاسازی دانش در یک مخزن دانشی است به­ طوری ­که نشان­دهنده نوعی ماندگاری در گذر زمان است. این مخزن دانشی می ­تواند یک فرد و یا یک سیستم اطلاعاتی باشد. دانش حفظ شده افراد از طریق مشاهدات، تجارب و اقدامات آن­ها حاصل می­ شود.
کاربرد و استفاده از دانش : در واقع منظور از کاربرد دانش، به­ کارگیری دانش عینی و ضمنی چه از داخل سازمان و چه از خارج آن، با هدف دستیابی به مقاصد سازمان به روشی کاراتر است.

ماخذ : سرشماری عمومی نفوس و مسکن
در سلسله مراتب شهرهای ا ستان مازندران ، شهر ساری دررتبه اول واقع شده است و از نظر جمعیت نیز، شهر برتر استان به لحاظ رتبه و اندازه جمعیتی می باشد(مشاورین مازند طرح۱۳۸۹ ).
۳-۵-۱-۴- میزان تولد و وفات در شهر ساری
تعداد متولدین شهرساری درسال ۱۳۷۵، ۴۱۷۶ نفر می باشد که از این میزان ۲۱۴۴ نفر پسر و ۲۰۳۲ نفر دختر می باشد. به دلیل کاهش بعد خانوار و رغبت کمتر خانواده ها به داشتن فرزند بیشتر این میزان تولد در درون خانوارها در سال ۱۳۸۵ نسبت به ۱۳۷۵ کاهش یافته. تعداد متولدین سال ۱۳۸۵، ۴۷۸۴ نفر می باشد که از این تعداد ۲۴۳۲ نفر پسر و ۲۳۵۲ نفر دختر می باشد. هر چند در مجموع تعداد متولدین سال ۱۳۸۵ از تعداد متولدین سال ۱۳۷۵ بیشتر است ولی نسبت به میزان جمعیت و تعداد خانوارهای شهر ساری این میزان تولد در درون خانواده کاهش داشته است (سازمان برنامه و بودجه استان مازندران، ۱۴۵:۱۳۸۷).
۳-۵-۱-۵- میزان سواد
بر اساس تعریف مرکز آمار ایران کسانی که بتوانند به زبان فارسی و یا هر زبان دیگر متن ساده­ای را بخوانند و بنویسند، خواه مدرک رسمی داشته باشد یا ندا شته باشند باسواد به شمار می­آیند. این تعریف بیانگر درجه علمی و آگاهی افراد جامعه نیست امّا کمیتی است که دستیابی به آن لازم و ضروری است. کارایی جمعیت در سایه سطح دانش تخصص و آگاهی بالاتر امکان پذیر­تر است. سرمایه ­گذاری برای آموزش یا سرمایه ­گذاری بر روی انسان، از اقتصادی­ترین نوع سرمایه­گذاریها است. انسانها به گونه ای تربیت شوندکه از کارایی بالایی برخوردار باشند، بطوریکه از منابع فضا به نحو احسن بهره ­برداری می­ کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول (۳-۵) برآورد میزان سواد جمعیت ۶ساله و بیشتر براساس تفکیک جنسیت

جنس مبزان سواد
باسواد
بی سواد
جمع

زن
۱۱۱۹۸۱
۱۳۴۴۰
۱۲۵۴۲۱

مرد
۱۱۹۸۱۷
۶۷۵۶
۱۲۶۵۷۳

کل جمعیت
۲۳۱۷۹۸
۲۰۱۹۶
۲۵۱۹۹۴

مأخذ : سرشماری نفوس ومسکن ۱۳۸۵
نمودار(۳-۸)برآورد جمعیت ۶ساله و بیشتر بر حسب سن و جنس و سطح سواد
مأخذ : استنتاج ازیافته های تحقیق
۳-۵-۱-۶-تراکم واحدمسکونی وتراکم خانواردرواحد مسکونی
بر اساس سرشماری نفوس و مسکن، شهر ساری در سال ۱۳۵۵ دارای ۱۲۲۵واحد مسکونی بوده که با روند صعودی در سال ۱۳۸۵به ۶۷۴۲۳ واحد مسکونی رسیده است. با توجه به این ارقام می توان گفت که طی سه دهه۵۶۱۹۸ واحد مسکونی به این شهر افزوده گردید. بالاترین میزان افزایش تعداد واحد مسکونی در این شهر مربوط به سال های ۱۳۸۵- ۱۳۷۵ می باشد. طی این دوره ۲۶۵۶۸ واحد مسکونی به شهر افزوده شد که خود نشان دهنده رشد شهر نشینی در این دوره می باشد. تراکم خانوار در واحد مسکونی طی سال های ۱۳۸۵-۱۳۵۵ روند کاهشی داشته به طور ی که از ۳۸/۱ نفردر سال۱۳۵۵ به ۰۶/۱نفر درسال ۱۳۸۵رسیده است. بالاترین ضریب افزایش واحد مسکونی مربوط به سال های ۱۳۶۵-۱۳۵۵ بوده است بدون تردید سیاست اصلاحات ارضی و بدنبال آن مهاجرت روستاییان نقش مهم واساسی داشته است.
جدول (۳- ۶)تحولات ضریب سکونت در شهر ساری

سال
جمعیت