د) قصد عام و قصد خاص

در این باره که قصد خاص وقصد عام چیستند و چه تعریفی می‌توان از از آن ها ارائه داد، بین حقوق ‌دانان اختلاف نظر شدیدی وجود دارد.

عمد عام را تعریف کرده‌اند به« صرف عمد در حرکت بدنی که رفتار ضروری برای تحقق جرم را می‌سازد».^[۹۸] البته قصد عام گاه در معنایی مشابه با« عمد مجرمانه» برای اشاره به مفهوم کلی عنصر معنوی به کار می‌رود،^[۹۹]در حالی که عمد خاص به معنای فعل و انفعال ذهنیِ ضروری در جرمی خاص است، یا اینکه عمد عام ممکن است به معنای شامل بر انواع فعل و انفعالات ذهنی ضروری به کار رود، در حالی که ” عمد خاص” به یک نوع خاص از این فعل ‌و انفعالات یعنی عمد محدود می‌شود.

ه) قصد مستقیم

در زبان روز‌مره ما معنای قصد را در ارتباط با اعمال ارادی که مورد هدف داریم یا می‌خواهیم یا آرزو داریم به کار می‌بریم. همین معنا هم ‌در مورد قصد مستقیم به کار ‌می‌رود. ‌بنابرین‏ قصد در زبان معمول مطابقت دارد با خواستن وقوع یک نتیجه‌ خاص یا در نظر داشتن آن به عنوان یکی از اهداف. مانند اینکه کسی با اسلحه به سمت سر کسی نشانه‌روی کند و نهایتاًٌ شلیک کند، و مرگ هدف نیز خواست او است و نسبت به رخدادن آن تمایل و اراده نیز دارد. در این صورت می‌گویند شخص در کشتن مجنیُ‌علیه قصد مستقیم دارد. قصد مستقیم همچنین می‌تواند بدون طرح و نقشه‌ی قبلی رخ دهد، هرچند که معمولا متضمن تصمیم قبلی نسبت به موضوع مشخص است.

ی) قصد غیرمستقیم( تبعی، فرعی، ضمنی، تلویحی، جانبی، عارضی)

قصد غیر مستقیم که با نامهای دیگری چون؛ قصد تیعی، ضمنی، تلویحی، جانبی، عارضی نیز شناخته می‌شود به عنوان محور اصلی این پژوهش، به صورت تفصیلی در دو فصل بعد مورد اشاره قرار خواهد گرفت. اما در اینجا به ذکر تعریف آن اکتفا می‌شود.

۱٫تعاریف ارائه شده از قصد غیرمستقیم

برخی قصد غیرمستقیم را اینگونه توضیح داده‌اند: «قصد تنها اراده نتیجه (هدف) نیست بلکه همچنین پیش‌بینی قطعیت نتیجه به عنوان یک موضوع از تعریف قانونی نیز هست^[۱۰۰]». این تعریف می‌تواند با تعریف ارائه شده در صفحه‌ قبل نزدیک یا حتی منطبق باشد، چرا که اگر از قسمت اول آن که مربوط به قصد مستقیم است بگذریم، قسمت دوم تعریف مبنی بر «پیش‌بینی» می‌تواند معادل «آگاهی» یا «علم» در تعریف ما قرار گیرد و “قطعیت نتیجه” را نیز می توان برابر با عبارت «رخ دادن نتیجه یا فعل مجرمانه در پی فعل با توجه به سیر طبیعی امور» یا « عالم به سببیت فعل برای ایجاد نتیجه یا فعل مجرمانه» دانست. باید توجه داشت که منظور از پیش‌بینی در تعریف فوق، یک پیش‌بینی ساده و صرف که ممکن است در جرائم غیرعمدی نیز وجود داشته باشد نیست، بلکه مراد ارائه دهنده تعریف یک «پیش‌بینی قطعی» است که برابر با «علم» قرار می‌گیرد.

بنتام نیز قصد غیرمستقیم را اینگونه تعریف می‌کند که : «….. نتیجه می‌تواند به صورت عرضی یا جانبی (فرعی) مقصود باشد، در زمانی که علی رغم تصور آن و ظهور احتمال رخ دادن آن، در وقت انجام فعل، حلقه‌ای را در سلسه انگیزه هایی که شخص را به ارتکاب فعل وامی‌دارد، تشکیل ندهد^[۱۰۱]». به نظر می‌رسد که بنتام در تعریف خود «نظریه احتمال» را که یکی از نظریات مطرح شده ‌در مورد تعیین معیار قصد احتمالی^[۱۰۲] است، پذیرفته است. هرچند که در تعریف وی معنای دقیق «تصور احتمال وقوع» مشخص نشده است. گلانویل ویلیام در باره این تعریف بنتام می‌گوید که : «برخلاف قصد مستقیم، قصد فرعی، چیزی است که انسان به روشنی آن را می بیند، اما خارج از گوشه‌ی چشمش. نتیجه( به طور مجازی ) در خط مستقیم هدف او نیست، بلکه یک اثر جانبی است که آن را به عنوان همراه و ضمیمه‌ی اجتناب ناپذیر یا قطعیِ قصد مستقیمش قبول ‌کرده‌است.^[۱۰۳]» وی همچنین می‌افزاید که قصد فرعی «گونه ای شناخت یا ادرک است^[۱۰۴]».

برخی دیگر از حقوق ‌دانان ضمن ترجیح دادن “نظریه اراده” تعریف زیر را از قصد مجرمانه به طور کلی ارائه داده‌اند که شامل هر دو نوع قصد (مستقیم و غیرمستقیم) می شود: «قصد مجرمانه عبارت است از آگاهی به عناصر جرم و اراده جهت گیری کرده به سمت تحقق این عناصر یا به سمت قبول آن ها^[۱۰۵]». قسمت اخیر این تعریف که اشاره به تعریف قصد غیرمستقیم دارد، حاکی از پذیرش «نظریه قبول» از جمله معیارهایی ارائه شده درباره ی قصد احتمالی است که در جای خود مورد اشاره قرار خواهد گرفت. تفاوتی که این تعریف با تعاریف قبل به ویژه تعریف ارائه شده توسط ما دارد این است که ‌بر اساس «نظریه اراده» ارائه شده است، و ‌بنابرین‏ دو عنصر «آگاهی و اراده» را هم نسبت به فعل و هم نسبت به نتیجه لازم می‌داند، در صورتی که تعاریف قبل از آن، اگرچه هر دوی این عناصر را نسبت به فعل می‌پذیرند، اما ‌در مورد نتیجه تنها عنصر آگاهی را لازم می دانند، که ‌بر اساس «نظریه آگاهی» مطرح شده اند.

۲٫ تعریف انتخابی

برای موفقیت در بازار پیچیده ‌و رقابتی امروز،محققان معتقدند که رضایت مشتری یک عامل کلیدی و مهم است(نودو بیزی و وا،۲۰۰۵، ۵۴۲)^[۴۱]. رضایت مشتری یک هدف مهم در هر بخش بازاریابی است. در متون بازاریابی به خوبی تأکید شده که رضایت مشتری به طور مثبتی بر پیامد های مالی تأثیرگذار است(فاین،۲۰۰۹، ۲۱۰)^[۴۲].

رضایت مشتری از ارزش قابل ملاحظه ای برخوردار است،چرا که از داده های مرتبط با مصرف اقتباس شده(در مقابل تولید) وهمچنین به عنوان یک شاخص راهنما برای سود آوری آینده مطرح است. رضایت مشتری راهنمایی برای دستیابی به وفاداری بیشتر مشتری است. رضایت مشتری از طریق ارتقاء وفاداری درآمد های آتی را تضمین کرده،هزینه های معاملات آینده را کاهش داده،موجب کاهش کشش قیمتی شده،از کاسته شدن مشتریان سازمان به هنگام بروز لغزش های احتمالی در کیفیت جلوگیری می‌کند(اندرسون وفورنل،۲۰۰۰، ۸۷۱)^[۴۳].

طی ده سال اخیر انواع مختلف سازمان ها،چه بزرگ وچه کوچک،پی به اهمیت رضایت مشتری برد، دریافته اند که ارتباط شدیدی بین رضایت مشتری، حفظ مشتری وسود آوری سازمان وجود دارد. برای بسیاری از سازمان های فعال در بخش عمومی، رضایت مشتری خود معیاری برای موفقیت است. ‌بنابرین‏ رضایت مشتری به هدف عملیاتی بسیار از سازمان ها تبدیل شده است(هیل،۱۳۸۵، ۱۵).

سازمان های متعالی، پاسخگوی نیازها وانتظارات مشتریان خود می‌باشند. این قبیل سازمان ها فعالیت های رقبای خود را تحت نظر قرار می‌دهند ومزایای رقابتی آن ها را شناسایی می نمایند.سازمان های مذکور، به طور مؤثری به پیش‌بینی نیازها وانتظارات آتی مشتریان خود می پردازند تا این نیازها وانتظارات را برآورده سازد و در صورت امکان ار آن ها پیشی گیرند. این سازمان ها در برابر نقاط ضعیف خود به سرعت وبه گونه ای اثر بخش واکنش نشان می‌دهند. آن ها روابطی متعالی را باتمام مشتریان خود ایجاد وحفظ می‌کنند.اگر سازمان ها در مسیر تعالی در سه گروه سازمان های در آغاز راه تعالی، سازمان های در میانه راه تعالی وسازمان های بالغ ‌و متعالی تقسیم بندی کنیم،می توان گفت که سازمان های آغاز راه ، میزان رضایت مشتریان خود را ارزیابی کرده‌اند،سازمان های در میانه راه،موفق شده اند ارتباط بین اهداف میان مدت ‌و کوتاه مدت خود را با نیازها وانتظارات مشتری برقرار نمایند و سازمان های بالغ محرک های کسب وکار برای جلب رضایت مشتریان وموارد مرتبط با وفاداری مشتریان را درک واندازه گیری نموده اند وبر مبنای آن عمل می‌کنند(نجمی و حسینی،۱۳۸۲،۳۵-۳۴)

تغییرات سریع و محیط رقابتی فزاینده کنونی سازمان ها را وادار ساخته تا دیدگاه خود را به سوی رضایت مشتری معطوف سازند،چرا که با افزایش رضایت مندی مشتری،پیامدهای رفتاری از قبیل تعهد،قصد ماندن و وفاداری مشتری، خلق پیوندهای متقابل وسودمند میان ارائه دهندگان ‌و کاربران خدمت، توان پذیرش نقص ها و لغزش های احتمالی خدمت وهمچنین ‌تبلیغات شفاهی مثبت مشتریان را در پس خواهد داشت(ارسلی و همکاران،۲۰۰۵، ۴۲)^[۴۴].

از این فرضیه که رضایت مشتری یک متغیر مهم ارزیابی ومنترل مدیریت بازاریابی سازمان است،حمایت گسترده ای به عمل آمده است(موتینهو و اسمیت،۱۲۴،۲۰۰۰)^[۴۵].

سازمان های مهمان نوازی از جمله منابعی هستند که رضایت مشتری درآن توجه بسیاری از محققان را به خود جلب ‌کرده‌است. رضایت مشتری به قدری اهمیت یافته که بسیاری از سازمان ها از آن به عنوان یک عنصر اساسی در استراتژی بازاریابی خود یاد کرده‌اند. اصطلاح پس از بازاریابی^[۴۶] به شکل گسترده ای به مفهوم تمرکز تلاش ها بر مشتریان کنونی به منظور به اوج رساندن رضایت مندی،در راستای حفظ ونگهداری آن ها مورد استفاده قرار گرفته است. حفظ ونگهداری مشتری موضوع مورد علاقه بسیاری از سازمان های کنونی است(متاوا و الموسوی،۳۰۰،۱۹۹۸)^[۴۷].

۱-۲-۲-۳ تعاریف رضایت مشتری

رضایت مشتری به هدف تمامی فعالیت های کسب وکار وبه عنوان یک مفهوم محوری برای هر سازمانی مطرح است. رضایت مشتری مفهومی است که در متون بازاریابی به طور گسترده ای مورد بحث قرار گرفته ‌و تعاریف متعددی برای آن ارائه شده است،اما محققان هنوز هم ‌به این کار ادامه می‌دهند. به عقیده گیز وکوت^[۴۸] (۲۰۰۰) رضایت مشتری در برگیرنده سه جزء اساسی است:

۱-نوع رضایت که بیانگر آن است که آیا رضایت از نوع شناختی، احساسی .یا عمدی است و همچنین سطح ومیزان شدت آن.

۲-موضوع یا محور مورد علاقه ای که رضایت بر آن تمرکز یاقته،که می‌تواند مبتنی بر ارزیابی از محصول،تجارب مصرف ویا ویژگی مصرف ویا ویژگی های مرتبط با خرید باشد.

۳-لحظه ای از زمان که درآن ارزیابی صورت گرفته،که ممکن است قبل از انتخاب،پس از انتخاب ویا هر زمان دیگری باشد.

این چارچوب نظری امکان توسعه بخشیدن تعاریف را فراهم ساخته وآنها را با وضعیت ها وزمینه خاص هر مطالعه تطبیق می‌دهد(برلی و همکاران،۲۰۰۴، ۲۵۶)^[۴۹]. رضایت در مطالعات مختلف در برگیرنده سطوح مختلفی است. اگرچه اظهار رضایت از یک ویژگی محصول، یک فروشنده ویا یک تجربه مصرف می‌تواند سودمند باشد،ولی اساسی ترین آن در برگیرنده رضایت از یک محصول یا خدمت است.در حقیقت حداقل دو دیدگاه مختلف از رضایت مشتری وجود دارد:

-دیدگاه اول(رضایت معاملاتی^[۵۰]) عقیده دارد،رضایت حالتی است که پس از مصرف محصول یا استفاده از خدمت برای مشتریان حاصل می شود.

– دیدگاه دوم (رضایت تجمعی^[۵۱])، رضایت به عنوان فرایند درک وارزیابی مشتری از تجربه مصرف محصول یا استفاده از خدمت، تعریف می شود.

رضایت تجمعی مفهومی مفیدتر در پیش‌بینی پیامدهای رفتاری مشتری وهمچنین عملکرد گذشته، حال وآینده یک سازمان است. این رضایت تجمعی است که محرک وانگیزه سرمایه گذاری یک سازمان در موضوع رضایت مشتری است(وانگ و پولو،۵۴،۲۰۰۲-۵۳)^[۵۲].

رضایت مشتری میزان لذت کلی یا احساس خشنودی مشتری، در نتیجه توانایی محصول یا خدمت در برآورده ساختن امیال و آرزوها، انتظارات ونیازهای او است(هیلر و همکاران،۶۵،۲۰۰۲-۱۷)^[۵۳].

رضایت مشتری پیامدی است که در نتیجه مقایسه عملکرد مورد انتظار مشتری، قبل از خرید با عملکرد واقعی وادارک شده وهزینه پرداختی او به دست می‌آید(آیدین و همکاران،۲۰۰۵،۹۲)^[۵۴].

لینگنفلد^[۵۵]رضایت مشتری را از لحاظ روانشناختی،احساسی می‌داند که در نتیجه مقایسه بین مشخصات ادارک شده محصول با نیازها وخواسته های مشتریان وانتظارت اجتماعی در رابطه با محصول،حاصل می شود.راپ^[۵۶] بر مبنای تعریف فوق،رضایت مشتری را به عنوان یک دیدگاه فردی برای مشتری تعریف می‌کند که از انجام مقایسات دایمی مابین عملکرد واقعی سازمان وعملکرد مورد انتظار مشتری ناشی می‌گردد.

تاپفر^[۵۷] در تعریف مفهوم رضایت مشتری به مطلب جالبی اشاره ‌کرده‌است:«رضایت مندی مشتری به نوع فعالیت تجاری یک سازمان ویا به موقعیت سازمان در بازار بستگی ندارد،بلکه رضایت مشتری به توانایی وقابلیت سازمان در تأمین کیفیت مورد انتظار مشتری بستگی دارد».

ژوران^[۵۸] رضایت مشتری را این گونه تعریف می کند:« رضایت مشتری،حالتی است که مشتری احساس می‌کند که ویژگی های فرآورده، منطبق با انتظارات او است».

۱-۴-۱) اهداف علمی

از اهداف علمی این پژوهش ‌می‌توان، بررسی دقیق فرضیه ­های پژوهش را نام برد. به عبارت دیگر اهداف علمی این پژوهش عبارتند از:

۱٫ تعیین تأثیر اعتماد بیش از حد مدیریتی بر واکنش سرمایه گذاران.

۲٫ تعیین تأثیر درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره به عنوان یکی ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران.

۳٫ تعیین تأثیر دوگانگی وظیفه مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران.

۴٫ تعیین تأثیر درصد مالکیت نهادی به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران.

۱-۴-۲) اهداف کاربردی

اهداف کاربردی این پژوهش عبارتند از:

۱٫ معطوف کردن نظر سرمایه ­گذاران، سهام‌داران و اعتباردهندگان به خوش­بینی و اعتماد بیش از حد مدیریتی .

۲٫ توجه سرمایه ­گذاران، سهام‌داران و اعتباردهندگان به تأثیر بازدارندگی احتمالی مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی کاهش تأثیر اعتماد بیش از حد مدیریتی.

۳٫ معطوف کردن توجه محققان به خوش­بینی و اعتماد بیش از حد مدیریتی به عنوان یک عامل مؤثر در تعیین واکنش سرمایه گذاران.

۱-۵) سؤال‌های پژوهش:

در این پژوهش سعی بر این است که به سوالات اصلی تحقیق که به صورت زیر است، پاسخ داده شود:

۱٫ آیا بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران رابطه­ای وجود دارد؟

۲٫ آیا درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره به عنوان یکی ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد؟

۳٫ آیا دوگانگی وظیفه مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد؟

۴٫ آیا درصد مالکیت نهادی به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد؟

۱-۶) فرضیه‌های پژوهش :

‌بنابرین‏ پژوهش فوق دارای ۴ فرضیه اصلی و ۸ فرضیه فرعی به شرح زیر است:

فرضیه ١: بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران رابطه وجود دارد.

۱-۱٫ بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و بازده سهام رابطه وجود دارد.

۱-۲٫ بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و حجم معاملات رابطه وجود دارد.

فرضیه ۲: درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره به عنوان یکی ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد.

۲-۱٫ درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و بازده سهام تأثیر دارد.

۲-۲٫ درصد اعضای غیرموظف هیئت مدیره به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و حجم معاملات تأثیر دارد.

فرضیه ۳: دوگانگی وظیفه مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد.

۳-۱٫ دوگانگی وظیفه مدیر عامل به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و بازده سهام تأثیر دارد.

۳-۲٫ دوگانگی وظیفه مدیر عامل به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و حجم معاملات تأثیر دارد.

فرضیه ۴: درصد مالکیت نهادی به عنوان یکی دیگر ازمکانیزم­های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذاران تأثیر دارد.

۴-۱٫ درصد مالکیت نهادی به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و بازده سهام تأثیر دارد.

۴-۲٫ درصد مالکیت نهادی به عنوان یکی از مکانیزم­ های حاکمیت شرکتی بر روی رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و حجم معاملات تأثیر دارد.

۱-۷)قلمرو تحقیق:

قلمرو تحقیق به سه دسته زیر تقسیم بندی شده است.

۱-۷-۱)قلمرو زمانی

محدوده زمانی تحقیق،اطلاعات مالی مربوط به عملکرد مالی سالهای۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ ( دوره زمانی ۷ ساله) شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.

۱-۷-۲ )قلمرو موضوعی

به بررسی تاثیر ساز و کارهای نظام راهبری شرکتی بر رابطه بین اعتماد بیش از حد مدیریتی و واکنش سرمایه گذارن می پردازد.

۱-۷- ۳ )قلمرو مکانی

اطلاعات مورد نیاز این نوشتار مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است و به دلیل جامعیت و سهولت دسترسی به بورس اوراق بهادار قلمرو مکانی این تحقیق تهران می‌باشد.

۱-۸)متغیرهای پژوهش:

۱-۸-۱)متغیر مستقل:

متغیر مستقل این پژوهش، شاخص اعتماد بیش از حد مدیریتیاست که برای محاسبه آن از دو معیار ذیل استفاده می­ شود:

۱٫ مخارج سرمایه­ای^[۱۸]: معیارمخارج سرمایه­ای یک متغیر مجازی است و در صورتی که نسبت سرمایه ­گذاری (خالص وجوه پرداختی برای خرید دارایی­ های ثابت و سایر سرمایه ­گذاری­ها مندرج در صورت گردش وجوه نقد) بر کل دارایی­ های سال قبل در یک شرکت و در آن سال بیش­تر از متوسط نسبت مذکور در صنعت مربوط به آن شرکت باشد، مقدار آن متغیر در آن سال و برای آن شرکت خاص برابر ۱ و در غیر این صورت ۰ فرض می­ شود.

۲٫ سرمایه ­گذاری بیش از حد^[۱۹] در دارایی­ ها: سرمایه ­گذاری بیش از حد در دارایی­ ها از باقیمانده­های مدل رگرسیونی رشد دارایی­ ها بر رشد فروش بر مبنای سال-صنعت و طبق مدل ذیل محاسبه می­ شود:

که در مدل فوق داریم:

رشد فروش در پایان دوره مالی t برای شرکت i؛

رشد دارایی­ ها در پایان دوره مالی t برای شرکت i؛

باقیمانده­های رگرسیونی در پایان دوره مالی t برای شرکت i که مقدار مثبت این باقیمانده­ها بیانگر سرمایه ­گذاری بیش از حد در دارایی­ ها و مقدار منفی این باقیمانده­ها بیانگر سرمایه ­گذاری کمتر از حد در دارایی­ ها است.

نحوه محاسبه رشد فروش و رشد دارایی­ ها به شرح ذیل است:

که در مدل­های فوق داریم:

میزان فروش در پایان دوره مالی t برای شرکت i؛

میزان فروش در پایان دوره مالی t-1 برای شرکت i؛

میزان کل دارایی­ ها در پایان دوره مالی t برای شرکت i؛

میزان کل دارایی­ ها در پایان دوره مالی t-1 برای شرکت i.

۱-۸- ۲)متغیر وابسته:

متغیر وابسته این پژوهش، واکنش سرمایه گذاران است که عبارت است ار رفتار متقابل (عکس العمل)سرمایه گذاران در زمان دریافت اخبار مالی، که این سرمایه گذاران واکنش خود را از طریق خرید ویا فروش سهام شرکت ها نشان می‌دهند.و برای محاسبه آن از دو معیار ذیل استفاده می­ شود:

۱٫ نرخ بازده سالانه سهام^[۲۰]: به منظور محاسبه نرخ بازده سالانه سهام از میانگین نرخ بازدهی ماهانه سهام طبق حالات ذیل استفاده می­گردد:

افزایش سرمایه و تقسیم سود در یک ماه اتفاق بیفتد:

از دید شواهد مبتنی بر وجود جایگاه عصبی- زیستی برای مفاهیم معنوی ‌می‌توان به نوسانات مغزی اشاره کرد. نوسان­های مغزی در هنگام آگاهی و هوشیاری فرد در ۴۰ هرتزی حرکت نموده و فعالیت­های مغزی را هماهنگ ‌می‌کنند. در این بخش (نوسانات ۴۰ هرتزی) انواع حس­ها با یکدیگر پیوند می­یابند تا وارد موضع ادراکی شوند و فرد در پیرامون خود احساس یگانگی کند. این خود همان معنویت است، همان منطقه خدا (زوهر و مارشال، ۲۰۰۱).

۲-۳-۳-۶- هوش معنوی و خصیصه­ های روانشناختی آن

۲-۳-۳-۶-۱- هوش معنوی و خودآگاهی

.کاربرد هوش معنوی در زندگی فرد می ­تواند ارتباط شخص را با خود، دیگران و خدا و به خصوص پرورش خودآگاهی فرد تسهیل کند. با تکیه بر اعتقادات فرد، هوش معنوی قادر به تسهیل و ارتقاء آگاهی و احساس ارتباط با خدا و حضور خدا می­ شود (نازل، ۲۰۰۴). ولمن (۲۰۰۱)، هوش معنوى را به عنوان ظرفیت جستجوى معنایى عمیق براى زندگى و بالا بردن کیفیت انسانیت و زندگى وجودى مى­داند. هوش معنوى باعث مى­شود که انسان نسبت به ابعاد وجودى خود، حساس شود. در نتیجه فرد مى­تواند خود را فراتر از جسم خود ببیند و از لایه­هاى وجودى خود آگاه شود. در این سطح از آگاهى که خودآگاهى خوانده مى­شود، فرد نسبت به نقشى که جسم، ذهن و روحش در زندگى او بازى مى­کنند، بینش پیدا مى­کند (سیسک و تورنس، ۲۰۰۱).

واگان (۲۰۰۲) این گفته را این گونه تفسیر مى­کند که هوشمندى توانایى تمیز دادن میان حقیقت از غیر حقیقت است و چیزى فراتر از زیرکى و معنویت است. او بیان مى­کند که هوش معنوى راهى براى ایجاد ارتباط میان دنیاى درون یعنى لایه معنوى زندگى و دنیاى بیرونى ما انسان­هاست. در نتیجه گوش دادن به صداهاى ذهنى و درونى، تفکرات و همچنین برخى از رفتارها مانند همدردى کردن با دیگران، نشان­دهنده رشد آگاهى در زندگى معنوى است. ‌بنابرین‏، هوش معنوى با ایجاد چنین درک عمیقى از زندگى مى­تواند براى غلبه بر تنش­هاى روزمره و دنیایى که در آن زندگى مى­کنیم، مؤثر واقع شود (الکینز^[۲۷۷]، هدستروم^[۲۷۸]، هاگز^[۲۷۹]، لیف^[۲۸۰] و سندرز^[۲۸۱]، ۱۹۸۸).

بر اساس نظرات سیندى ویگلزورث (۲۰۰۴) زمانى که انسان به گونه­اى رفتار مى­کند که شناختى عمیق از خود و جایگاه خود در جهان به دست آورد، در واقع بخش مغزى مربوط به هوش معنوى او فعال است. هوش معنوى باعث می­ شود که بتوانیم خود را به چیزى فراتر از مادیات ارتباط دهیم. بى­گمان، تصور موقت بودن مسائل فیزیکى و مادى، باعث مى­شود که نتوانیم با اطمینان به آن ها دل ببندیم و در نتیجه احساسى از یاس و سردرگمى ما را فرا مى­گیرد. بر این اساس، کسى که بتواند دلیلى مهم، پایدار و ارزشمند و معنایى واقعى براى زندگى خود بیابد، با مشکلات و بحرا­ن­هاى زندگى صبورانه­تر برخورد و احساس مثبتى نسبت به زندگى پیدا مى­کند. هوش معنوى به ما این توانایى را مى­دهد که به وجود نیرویى برتر در زندگى اعتقاد داشته باشیم و به آرامشى درونى برسیم. ‌بنابرین‏، هوش معنوی به پدید آمدن حسی از آگاهی و معنا در ارتباط با موقعیت فرد در جهان و روابطش با دیگران کمک می­ کند (سیسک و تورنس ، ۲۰۰۱). در حقیقت، هوش معنوی مجموعه ­ای از فعالیت­ها است که علاوه بر طاقت و انعطاف­پذیری در رفتار، سبب خودآگاهی و بینش عمیق فرد نسبت به زندگی و هدفدار نمودن آن می­ شود، به گونه ­ای که اهداف، فراتر از دنیای مادی ترسیم می­ شود (عابدی و سرخی، ۲۰۰۹).

۲-۳-۳-۶-۲- هوش معنوی و سلامتی

پژوهش­ها و بررسی­ های مختلف نشان داده ­اند که میان معنویت و هدف زندگی، رضایت از زندگی و سلامت، همبستگی وجود دارد. در بررسی تحقیقات انجام گرفته ‌در مورد اثرات معنویت بر سلامت فرد دریافتند که معنویت با بیماری کمتر و طول عمر بیشتر همراه است. افرادی که دارای جهت­گیری معنوی هستند، هنگام مواجهه با جراحت، به درمان، بهتر پاسخ می­ دهند و به شکل مناسب­تری با آسیب­دیدگی و بیماری کنار می­آیند (ایمونز، ۲۰۰۰)، و میزان افسردگی در آن ها کمتر است. افراد دارای هوش معنوی بالا، افرادی انعطاف­پذیر، دارای درجه بالایی از هوشیاری نسبت به خویشتن و توانمند در رویارویی با مشکلات و دردها و چیره شدن بر آن ها هستند (هالما^[۲۸۲] و اسرینسیک^[۲۸۳]، ۲۰۰۴).

کوئنیگ^[۲۸۴] (۲۰۰۴) بیان می­ کند که افراد معنوی دارای کارکرد ایمنی و غدد درون­ریز بهتر و منظم­تری هستند. او بر اساس تحقیقاتی که انجام داده، بر این باور است که افراد معنوی کمتر به واسطه سرطان می­میرند. از طرفی بیان می­ کند که شیوع بیماری­های کرونری قلب در افراد با گرایش­های معنوی قوی­تر، کمتر است و این امر با رفتارهای سالم در این افراد مثل پایین بودن مصرف سیگار، ورزش کردن، مصرف کلسترول کمتر و ارتباط دارد. او گزارش می­دهد که ١٢ مطالعه از ١۴ مطالعه نشان داده ­اند که بین معنویت و فشار خون طبیعی ارتباط وجود دارد.کوئنیگ در تبیین وجود ارتباط بین معنویت و سلامت جسمانی می­گوید معنویت، هیجانات و کارکردهای اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار داده، این امر نیز به نوبه خود سیستم ایمنی و غدد درون ریز را متأثر می­سازد. ‌بنابرین‏، باورها و اعمال معنوی با رفتارهای سالم، کارکرد ایمنی قوی­تر و شرایط قلبی عروقی بهتر و عمر طولانی­تر همراه است.

۲-۳-۳-۶-۳- هوش معنوی و حل مسئله

باید توجه کرد که هوش عبارت است از قابلیت تفکر، برنامه­ ریزی، خلق، تطبیق، حل مسأله، عکس العمل، تصمیم ­گیری،و یادگیری (نوبل، ۲۰۰۰). ‌بنابرین‏ برای تعریف هوش معنوی نیز موارد بالا و بویژه قابلیت حل مسأله باید درنظرگرفته شود. در واقع هوش معنوی که ‌می‌توان آن را یکی از جنبه­ های کاربردی مفهوم معنویت دانست، استفاده از توانایی­ ها و منابع معنوی ‌می‌باشد، طوری­که افراد بتوانند تصمیمات معنادار اتخاذ کنند، درباره موضوعات وجودی تعمق کنند و نیز برای حل مشکلات روزمره خود تلاش کنند. ‌بنابرین‏ هوش معنوی جنبه­ های ذهنی و ناملموس معنویت را با اقدامات و مسائل افراد در دنیای عینی و ملموس ترکیب می­ کند (نازل، ۲۰۰۴).

اما در این میان دیدگاه سوم که عامل پاداش را به ‌عنوان متغیر مداخله گر در ارتباط بین عملکرد و رضایت شغلی معرفی می‌کند بیشتر مورد تأیید قرارگرفته است. این بدان مفهوم است که عملکرد، پیامد رضایت شغلی نیست و همچنین رضایت شغلی نیز پیامد عملکرد نیست. برایفیلد و کروک^[۲۹](۱۹۹۵) ادبیات ارتباط رضایت شغلی و عملکرد را مورد بازنگری قراردادند و نتیجه گرفتند که بین این دو پدیده ارتباط مستقیم کمی وجود دارد(به نقل از شفیع آبادی، ۱۳۸۶).

رضایت شغلی و انگیزش

صاحب‌نظران علوم رفتاری معتقدند مفهوم انگیزش و مفهوم رضایت شغلی تا حدودی شبیه و هم معنا بوده یا به عبارتی از نظر مفهومی‌به هم مرتبطند که البته این امر نیز سبب ایجاد انحراف و اشتباه در شناخت و اندازه گیری آن می‌شود. برای درک بهتر روابط بین این دو متغیر، طبقه بندی ذیل عرضه شود:

جدول(۱-۲): رابطه انگیزش و رضایت

افراد راضی ولی کم انگیزه

افراد راضی و پرکار

افراد دلسرد

افراد ناراضی ولی پرکار

هرسی و بلانچارد(۱۹۳۵، ترجمه علاقه بند، ۱۳۸۹).

۱- افراد راضی ولی کم انگیزه: رضایت این افراد از کار در محیطی آرام و فضایی که هیچ گونه فشار و مشکلی بر آن حاکم نیست ناشی می‌شود.

۲- افراد دلسرد: این کارکنان اغلب تحت فشارهای عصبی ـ روانی قرار دارند. آن ها علاقه ای به مشاغل خویش ندارند، با وجود این تا حدی که از اخراج و توبیخ خود جلوگیری نمایند، تلاش می‌کنند. در واقع نیازهای اقتصادی آن ها را مجبور به تلاش و فعالیت می‌کند.

۳- افراد ناراضی ولی پر کار: افراد حرفه ای و متخصصین غالباً اگر از سازمان یا شرایط خود ناراضی باشند، تلاش وافری از خود نشان می‌دهند. انگیزه آن ها این است که نمی‌خواهند اعتبار و حیثیتی را که به دلیل حرفه و تخصص خویش کسب کرده‌اند با عملکرد ضعیف از بین ببرند.

۴- افراد راضی و پر کار: فردی که ‌به این طبقه تعلق دارد معمولاً در مسیر خود کامیابی قرار دارد.

اما به گفته لاولر^[۳۰] (۱۹۹۰، نقل از هرسی و بلانچارد^[۳۱]، ۱۹۹۳). بین این دو مفهوم تفاوت عمده ای وجود دارد که در برخی از مقیاس‌های سنجش رضایت شغلی نادیده گرفته می‌شود. به نظر وی انگیزش تحت نفوذ ‌ادراک‌های آینده گر قرار دارد، ادراکهایی که بیشتر با رابطه میان عملکرد و پاداش سر و کار دارد در حالی که رضایت یا احساسات افراد نسبت به پاداشهایی که دریافت می‌کنند ارتباط پیدا می‌کند. از این رو رضایت پیامد رویدادهای گذشته و انگیزش نتیجه انتظارات از آینده است(شفیع آبادی، ۱۳۸۶).

نظریه های رضایت شغلی

نهضت روابط انسانی

نظریه پردازان دیدگاه روابط انسانی در مطرح کردن رضایت شغلی نقش بسزایی داشته اند. این نهضت در دهه ۱۹۳۰ شکل گرفت اما ریشه‌های آن به اواخر دهه ۱۹۲۰ و به رویداد بزرگی بر می‌گردد که در مطالعات هاثورن^[۳۲] معروف است. این رویداد عبارت بود از مجموعه آزمایشهایی که در خانه هاثورن وابسته به شرکت الکتریکی غربی^[۳۳] در شیکاگو انجام گرفت و بدین منظور پایه ریزی شد که تاثیر روشنایی،‌استراحت‌های کوتاه مدت، عوامل محیطی مانند نور،صدا،و سایر شرایط کار را بر عملکرد، مورد بررسی قرار دهد. اما اعتقاد بسیاری از کارشناسان این مطالعه بیش از هر چیز تاثیر رهبری معیارهای گروهی و سایر عوامل اجتماعی بر عملکرد را مشخص ساخت. اثر این مطالعه تا حدی بود که آن را نقطه عطف حرکت روابط انسانی در مدیریت می دانند. نظریه پردازان این مکتب با مطالعات خود نشان دادند که کارگر خوشحال، کارگر سود آور است و رضایت شغلی بیش از هر چیز تحت تاثیر نقش ‌گروه‌های کاری و سرپرستان است (هومن، ۱۳۸۱).

اتحادیه های کارگری:

حرکت دیگری که در سال‌های دهه ۱۹۳۰شکل گرفت و بر مفهوم و تعریف رضایت شغلی تاثیر بسزایی گذاشت، تعارض­ها و درگیری های فراگیر بین مدیران کارخانه ها و مراکز تولیدی و صنعتی با کارگران، سرانجام رشد اتحادیه گرایی بود که تا آن زمان وجود نداشت. این رویدادها علاقه قابل توجهی را به مطالعه رضایت شغلی برانگیخت.

در سال ۱۹۳۲ نخستین مطالعه مربوط به رضایت شغلی منتشر شد. علاوه بر آن،مدیران نیز به عنوان بخشی از برنامه های بلند مدت خود شروع به استخدام روانشناسان کردند تا با زمینه یابی و افزایش رضایت شغلی از ایجاد اتحادیه ها جلوگیری کنند (کورن هاوزر و شارپ^[۳۴]،۱۹۳۲به نقل از هومن، ۱۳۸۱).

دیدگاه رشد یا ماهیت کار

بسیاری از صاحب نظران رشته‌های مدیریت و روانشناسی بر پایه پژوهش‌های متعدد دریافتند که فهم رفتار در محیط کار مستلزم چیزی بیش از مطالعه خصوصیات افراد و سپس متناسب ساختن آن با یک سازمان است. از این رو سازمان­ها می بایست راه تحول و دگرگونی را در پیش گیرند و عقاید تازه ای نسبت به مفاهیم موفقیت کار، رضایت شغلی و مانند آن پدید آید. نیاز ‌به این تحول هم در زمینه‌های فردی و هم در زمینه‌های سازمانی احساس می شد و سرانجام منجر به آن گردید که دیدگاه های روشنفکرانه ناشی از مدیریت، روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی بر مفاهیم سنتی و گذشته غلبه نماید. از این رو اهمیت نظامهای مدیریتی،اثرات رفتاری و نگرشی سازمان‌ها و نیز تکامل آن با فرآیندهای اجتماعی و روانی بیش از پیش مشخص، و این حقیقت پذیرفته شد که سلامت و موفقیت کسانی که ‌به این سازمان‌ها متکی هستند، منوط به سلامت و موفقیت آن ها‌ است و موفقیت و رضایت در کار اغلب برای عزت نفس و سلامت روانی اشخاص ضروری به نظر می‌آید.

بیشتر حرکت­هایی که در این رابطه صورت گرفته مانند: نهضت سواد آموزی زنان و خواست مردان برای بررسی مجدد مشاغل و فنی ساختن آن ها شواهدی بر درستی این ادعاست (کورن هاوزر و شارپ، ۱۹۳۲؛ به نقل از هومن،۱۳۸۱).

نظریه مراتب نیازهای مزلو

این نظریه توسط آبراهام مازلو^[۳۵] و در بین سال های ۱۹۵۰-۱۹۴۰ ارائه شد. در آغاز دهه ۱۹۶۰ این نظریه به عنوان یک الگوی مطلوب رفتار سازمانی در سازمان پدیدار گشت. مازلو احتیاجات بشری را به هفت دسته تقسیم نموده است: ۱- نیازهای فیزیولوژیک ۲- نیازهای امنیتی ۳- نیازهای تعلق ۴- نیازهای احترام ۵- نیازهای خود شکوفایی ۶- نیازهای زیبایی شناسی ۷- نیازهای معرفت شناسی. با آنکه در اول هدف مازلو فراهم آوردن الگویی بود که به طور کلی رابطه میان انگیزش و شخصیت را توضیح دهد، اما وی بعداً توجه خود را به طور مشخص به مسائل انگیزش کارمندان در تشکیلات کاری معطوف کرد. با به کار بستن مفهوم سلسله مراتب نیازها، مدیران مسئولیت ایجاد محیطی مناسب را که در آن کارکنان بتوانند تمام استعدادخود را پرورش و بروز دهند، بر عهده خواهند داشت. این محیط مناسب ممکن است به افزایش فرصت هایی برای استقلال بیشتر، گوناگونی و تنوع در کار و مسئولیت پذیری و چیزهایی از این قبیل نیاز داشته باشد. کوتاه در فراهم کردن چنین محیطی از دیدگاه علمی، به افزایش ناکامی کارمندان خواهد انجامید و نتیجه آن کارکرد ضعیف تر، رضایت شغلی کمتر و خروج بیشتر کارکنان از سازمان خواهد بود (رضایی هرندی، ۱۳۸۹).