خرده آزمون۴: وضعیت در فضا: (زمان ارائه: ۵ دقیقه)

شامل هشت پرسش است که در دو بخش چهار پرسشی ارائه می شود. در بخش اول، چند شکل به آزمودنی ارائه می شود که یکی از آن ها با بقیه تفاوت دارد. در بخش دوم، در هر پرسش ۵ شکل در یک ردیف ارائه و از آزمودنی خواسته می شود تا شکلی را تشخیص دهد که شبیه شکل اول است.

خرده آزمون۵: روابط فضایی: (زمان ارائه: ۵ الی ۱۰دقیقه)

این خرده آزمون هشت پرسش دارد که در هر پرسش از آزمودنی خواسته می شود که همان نقاطی را که در سمت چپ تصویر به هم متصل شده‌اند درسمت راست به هم وصل نماید و یا همانند طرح سمت چپ را در سمت راست ترسیم کند. پرسش‌ها در این خرده آزمون به ترتیب دشوارتر می‌شوند.

این آزمون به صورت فردی و گروهی قابل اجرا است. در اجرای فردی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه و در اجرای گروهی به کمتر از یک ساعت وقت نیاز است. ضرایب پایایی گزارش شده برای آزمون فراستیک به روش بازآزمایی برای نمره کل، بین ۶۹/۰ تا ۹۸/۰ و برای خرده آزمون‌ها بین ۲۹/۰ (خرده آزمون اول) تا ۸۰/۰ (خرده آزمون سوم) و به روش دو نیمه کردن، برای نمره کل ۷۸/۰ تا ۸۹/۰ و برای خرده آزمونها ۳۵/۰ تا ۹۶/۰ (بالاترین ضریب) مربوط به خرده آزمون دوم و (پایین ترین ضریب) مربوط به خرده آزمون چهارم بوده است. پایایی آزمون ادراک بینایی فراستیگ در نمونه‌ای در افریقای جنوبی نیز محاسبه شده است. آزمون در مورد۳۱ کودک پیش دبستانی (۱۹ پسر و ۱۲ دختر) با میانگین سنی ۶۸ ماه اجرا شده است. ضریب پایایی کودر ریجاردسون ۲۱ از ۳۱/۰ تا ۵۸/۰ برای خرده آزمون های متفاوت متغیر بوده است.

به عنوان ضریب روایی، ضرایب هبستگی بین نمره آزمون و مقیاس معلمان از سازگاری کلاسی، هماهنگی حرکتی و کارکرد هوشی به ترتیب ۴۴/۰ ، ۵۰/۰ و ۵۰/۰ گزارش شده است.

ضرایب هبستگی بین نمره آزمون و آزمون آدمک گودیناف هم بین ۳۲/۰ تا ۴۶/۰ بوده است (براند، ۱۹۸۹).

آزمون آندره ری:

این آزمون برای اندازه گیری هوش افراد در همه سطوح توانایی به کار می‌رود. در این پژوهش از فرم ویژه کودکان که برای سنجش هوش کودکان ۱۰-۵ سال به کار می‌رود استفاده شده است. این آزمون برای

سنجش فعالیت ادراکی و حافظه دیداری ابداع گردیده است و متشکل از دو کارت است. این آزمون در سال ۱۳۷۴ توسط میرهاشمی در تهران هنجاریابی گردید.

آزمون ادراک شنیداری وپمن:

این آزمون که به نام تهیه کننده ی ان نام گذاری شده است توانایی کودک را در تشخیص و تمیز کلمات یکسان و کلمات متفاوت می سنجد. این آزمون از ۳۰ جفت کلمه که صرفا در یک صدا تفاوت دارند و ۱۰ جفت کلمه که دقیقا مشابه یکدیگر هستند تشکیل شده است( سیف نراقی ۱۳۶۸).در مطالعه خلجانی (۱۳۸۳) پایایی این آزمون ۸۳/ گزارش شده است.

آزمون تمییز شنیداری مورد استفاده در این پژوهش، آزمون تمییز شنیداری برونی- برونی است که ‌بر اساس طرح آزمون وپمن برای زبان فارسی تهیه شده است(۴). آزمون تمییز شنیداری وپمن آزمونی است که ابتدا در سال ۱۹۵۸ توسط Wepman طراحی و ساخته شد و سپس در سال ۱۹۷۳و۱۹۸۷ نسخه تجدید نظر شده آن برای ارزیابی تمییز شنیداری کودکان۸-۴ سال انگلیسی زبان منتشر شد. این آزمون بر روی ۲۰۰۰ کودک انگلیسی زبان۸-۴ سال استاندارد شده است (۸). این آزمون شامل ۴٠ جفت واژه ‌می‌باشد که ٣٠ جفت واژه آن، متفاوت و١٠ جفت دیگر یکسان هستند؛ یعنی یک واژه هستند که ٢ بار تکرار ‌شده‌اند. جفت واژه­ های متفاوت همگی جفت­های کمینه اند؛ یعنی ٢ واژه با معنی هستند که فقط در یک صدا با هم متفاوت­اند، به عنوان مثال (کیف و کیش). همه واژه های مورد استفاده در این آزمون یک هجایی هستند. واژه­ های مشابه در بین تمام واژه ­ها پراکنده­اند. مجموع امتیازات این آزمون ۴٠ ‌می‌باشد؛ یعنی به ازای هر پاسخ درست ، یک امتیاز به کودک تعلق می‌گیرد.

برای اجرای این آزمون ابتدا نحوه اجرای آزمون برای کودکان و مفاهیم مشابه و متفاوت از طریق کلمات مختلف که در آزمون نبودند، کاملا توضیح داده می­شد و پس از اطمینان از اینکه کودکان متوجه آزمون شده اند آزمون اصلی اجرا می شد؛ بدین طریق که از کودکان خواسته می­شد، بدون اینکه به دهان درمانگر نگاه کنند بگویند که دو واژه­ای که می­شنوند مثل هم هستند یاخیر؟ اگر پاسخ صحیح می­داد امتیاز ۱+ و در غیر این صورت امتیاز ۰ به کودک تعلق می­گرفت. در پایان مجموع امتیازات برای هر کودک جمع می­شد و به عنوان نمره تمییز شنیداری کودک در نظر گرفته می­ شود.

آزمون حافظه شنیداری وکسلر:

فراخنای ارقام ، خرده آزمون اصلی برای مجموعه عامل حافظه فعال (WMI ) به حساب می‌آید و از دو بخش تشکیل می شود : ارقام مستقیم ( رو به جلو ) و ارقام معکوس یا وارونه. اجرای این دو تکلیف نیازمند توانایی جابجایی و انعطاف پذیری شناختی کنترل و هشیاری ذهنی است . رینولدز (۱۹۹۷) پیشنهاد می‌دهد که تفسیر بالینی عملکرد در خرده آزمون فراخنای ارقام باید بر حسب عملکرد در ارقام مستقیم و ارقام وارونه به طور جداگانه انچام پذیرد زیرا این دو عمل ناشی از توانایی ذهنی متفاوتی هستند که از طریق تکالیف مجزا سنجیده می‌شوند (گزلرش ۱؛ ویلیامز، ویس،رالفوس،۲۰۰۳؛نقل از کشاورزی،۱۳۸۹).

روش جمع‌ آوری اطلاعات

پژوهشگر با مراجعه به مجتمع آموزشی دخترانه کم توان صیاد شیرازی واقع در منطقه ۴ آموزش و پروزش شهر تهران در خیابان پاسداران به بررسی پرونده ی دانش آموزان پرداخت، در بین دانش آموزان این مجتمع گروه هدف دانش آموزان ۶ تا ۱۲ ساله بودند که اسامی و مشخصات آن ها یادداشت شد. با توجه به پرونده پزشکی دانش آموزان دو گروه با و بدون معلولیت جسمی تفکیک شد و مجموعا ۴۸ دانش آموز به عنوان آزمودنی این پژوهش انتخاب شدند.

روش تجزیه و تحلیل داده ها

به منظور محاسبه اعتبار پرسشنامه فراستیک، ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی هماهنگی درونی سئوالات هر یک از خرده مقیاس های پرسشنامه فراستیک را به طور جداگانه محاسبه شد. که نتیجه به دست آمده نشان دهنده اعتبار خوب سوالات پرسشنامه‌ها بود. به منظور محاسبه فرضیه های پژوهش با کمک نرم افزار و با محاسبات انجام شد. و با بهره گرفتن از T مستقل ،فرضیه های تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

در این فصل ابتدا شاخص های آمار توصیفی مربوط به نمرات ادراک بینایی و شنیداری و حافظه بینایی و شنیداری در دو گروه دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر با و بدون معلولیت جسمی حرکتی در بخش توصیف داده ها ارائه شده است و بعد فرضیه های پژوهش با آزمون های آماری مناسب در بخش تحلیل داده ها مورد بررسی قرار گرفته است. محاسبات آماری با بهره گرفتن از نرم افزار آماری spss انجام گرفته است.

الف)توصیف داده ها

شاخص های توصیفی( میانگین و انحراف استاندارد ) مربوط به نمرات ادراک بینایی و شنیداری در دو گروه دانش آموزان کم توان ذهنی با و بدون معلولیت جسمی حرکتی محاسبه شد و نتایج در جدول ۱-۴ ارائه شده است.