این تحقیق به بررسی تاثیر سود تقسیمی بر سرمایه گذاری شرکت در شرایط عدم اطمینان جریان‌های نقدی با در نظر گرفتن معیارهای کمبود جریان‌های نقدی و نوسانات جریان‌های نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

می ­پردازد. به منظور انجام آن سه فرضیه در نظرگرفته شد تا رابطه بین سود تقسیمی و سرمایه گذاری شرکت ها در شرایط عدم اطمینان جریان نقدی بر اساس معیارهای کمبود و نوسانات جریانات نقد، مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها نشان داد که سود تقسیمی با احتمال ۹۵ درصد و معیارهای کمبود و نوسانات جریانات نقد با احتمال ۹۹ درصد بر سرمایه گذاری شرکت ها در شرایط عدم اطمینان جریان نقدی تاثیر می­ گذارد.

واژه های کلیدی : سود تقسیمی، نوسانات جریان‌های نقدی، کمبود جریانات نقدی،سرمایه گذاری.

فصل اول؛

کلیات پژوهش

۱-۱ مقدمه^[۱]

پیدایش انقلاب صنعتی و تداوم آن در اروپا در قرن نوزدهم، شکل­ گیری کارخانه‌های بزرگ و انجام طرح‌های عظیمی چون احداث شبکه های سراسری راه‌آهن، این حقیقت را فاش ساخت که به سرمایه های مالی کلانی نیاز است. فراهم نمودن چنین سرمایه هایی از امکانات مالی یک یا چند سرمایه‌گذار و حتی دولت‌های آن زمان فراتر بود. از سوی دیگر، یک یا چند سرمایه‌گذار نیز آمادگی پذیرش خطر تجاری چنین فعالیت‌های بزرگی را نداشتند. از این رو با بهره‌گیری از دو دستاورد بزرگ و مفید انقلاب صنعتی- یعنی سازماندهی و همکاری، اولین شرکت‌های سهامی شکل گرفت که مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری آن‌ ها بود. این ساختار نوین (شرکت‌های سهامی) راه حل مناسبی برای تأمین سرمایه های کلان و توزیع مخاطرات تجاری بود (شریعت پناهی و نهندی، ۱۳۸۴: ۷۷).اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه‌ اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که از آن به عنوان یکی از اهرم‌های قوی برای رسیدن به توسعه یاد می‌شود. اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه ‌به این امر می‌تواند با افتادن در یک دور

مثبت باعث رشد و شکوفایی اقتصاد شود، عدم توجه به آن نیز می‌تواند موجب افت اقتصادی و فروغلتیدن به یک مسـیر نزولی و دور منفی شود. به عبارت دیگر یکی از عوامل مؤثر بر رشـد و توسعه‌ پایدار سرمایه گذاری مؤثر می‌باشد.

از طرفی دیگر از عناصر مهم بازار سرمایه، سرمایه گذاران هستند. هدف غائی هر سرمایه گذار از به جریان انداختن سرمایه‌ خود، کسب حداکثر سود و بازدهی از آن می‌باشد. برای اینکه سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در دارایی‌های مالی ترغیب شوند، باید بازدهی این دارایی‌ها، از سایر گزینه ها بیشتر باشد (مهرانی و بهرام فر، ۱۳۸۳).از طرفی دیگر وجه نقد یکی از مهمترین دارایی های واحد تجاری است. سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذی نفعان برای ارزیابی واحد تجاری به توانایی آن در ایجاد و افزایش وجه نقد اهمیت زیادی می­ دهند (عبدی،۱۳۷۷).اطلاعات تاریخی صورت جریان وجه نقد معیاری است که می‌تواند در سنجش عملکرد گذشته شرکت و نیز قضاوت نسبت به منابع، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های نقدی آتی به استفاده کنندگان کمک کند. سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری به اطلاعاتی در خصوص جریان‌های نقدی نیاز دارند. اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی می‌تواند به افراد تصمیم گیرنده در خصوص ارزیابی نقدینگی و توان بازپرداخت بدهی های یک واحد تجاری و میزان توانایی شرکت در پرداخت سود تقسیمی یاری رساند. در ضمن این اطلاعات می‌تواند، در سنجش فرصت ها و مخاطرات واحد تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت، مفید واقع شود ( عرب مازیار یزدی، ۱۳۸۶).در برخی مواقع شرکت‌ها با عدم اطمینان در خصوص جریان‌های نقدی مواجه می‌شوند. شرایط عدم اطمینان جریان وجه نقد به ما کمک می‌کند که بهتر بفهمیم وقتی که شرکت‌ها با مشکلات­داخلی و خارجی سرمایه مواجه اند چگونه سود سهام تقسیم می‌کنند و جهت سرمایه گذاری تصمیم گیری می‌کنند. (کاتو^[۲]، ۲۰۰۲، ص ۴۵۵).از طرفی دیگر سود تقسیمی از ‌موضوع‌هایی است که از دیرباز مورد توجه پژوهشگران مالی قرار داشته است و هنوز نیز به عنوان یکی از مسائل بحث انگیز در حوزه مدیریت مالی باقی مانده است. تقسیم سود شرکت ها همچنان برای محققان مالی، پیچیده و معماگونه است و از دو جنبه بسیار مهم قابل بحث است. از یک طرف، عاملی اثرگذار بر سرمایه گذاری های پیش روی شرکت هاست. تقسیم سود موجب کاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی می شود. از طرف دیگر، بسیاری از سهام‌داران شرکت، خواهان تقسیم سود نقدی هستند. از این رو، مدیران با هدف حداکثر کردن ثروت سهام‌داران همواره باید بین علایق مختلف آنان و فرصت های سودآور سرمایه گذاری تعادل برقرار کنند. ‌بنابرین‏، تصمیمات تقسیم سود که از سوی مدیران شرکت ها اتخاذ می شود، بسیار حساس و دارای اهمیت است (هاشمی و رسائیان، ۱۳۸۸).شناسایی عوامل مؤثر بر سود تقسیمی، موضوع پژوهش بسیاری از پژوهشگران بوده است. نتایج آن ها بیانگر اهمیت سود تقسیمی در سرنوشت شرکت است. از طرفی، هنوز زوایای ناشناخته بی شماری در این زمینه وجود دارد که پژوهش در این زمینه را ضروری می‌سازد.

۱-۲ تعریف موضوع و بیان مسئله

اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه‌ اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که از آن به عنوان یکی از اهرم‌های قوی برای رسیدن به توسعه یاد می‌شود. اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه ‌به این امر می‌تواند با افتادن در یک دور مثبت باعث رشد و شکوفایی اقتصاد شود، عدم توجه به آن نیز می‌تواند موجب افت اقتصادی و فروغلتیدن به یک مسیر نزولی و دور منفی شود. به عبارت دیگر یکی از عوامل مؤثر بر رشد و توسعه‌ پایدار سرمایه گذاری مؤثر می‌باشد.سرمایه گذاری از طریق ایجاد ظرفیت (دارایی‌های فیزیکی) و یا به صورت سرمایه گذاری در دارایی‌های مالی (نظیر سرمایه گذاری در سهام، اوراق قرضه، اوراق خزانه و…) انجام می‌شود. سرمایه گذاران علاقمندند که نتایج سرمایه گذاری‌های خود را بدانند و بازده­ی آن را با سایر سرمایه گذاری‌ها، مورد مقایسه قرار دهند. سرمایه گذاری به عنوان یک تصمیم مالی، همواره دارای دو مؤلفه ریسک و بازدهی بوده که مبادله این دو ترکیب‌های گوناگون سرمایه گذاری را عرضه می‌کند. از یک طرف، سـرمایه گذاران به دنبال بیشینه کردن عایدی خود از سرمایه گذاری هستند و از طرف دیگر، با شرایط عدم اطمینان حاکم بر بازارهای مالی مواجه می‌باشند که عامل اخیر، دستیابی به عواید سرمایه گذاری را با عدم اطمینان مواجه می‌سازد. به عبارت دیگر تمامی تصمیمات سرمایه گذار بر اساس روابط ریسک و بازده صورت می‌گیرد (مهدی ابزری و سعید صمدی، ۱۳۸۵).