۶۲/۱۹a

۹۴/۱b

۳۸/۲b

۸۲/۱۳ab

میانگین

کشاورزی آبی

۴۸/۰

۴۷/۰

۲۶/۰

۲۳/۰

CV

CV: ضریب تغییرات، میانگین­های دارای حروف مشابه در هر ستون، اختلاف معنی­داری در سطح ۰۵/۰ (LSD) با هم ندارند.
همان­طور که انتظار می­رود، خاک­های منطقه زاگرس حاوی مقادیر زیاد کربنات کلسیم (CaCO3) می­باشد. مقدار متوسط کربنات کلسیم در کاربری­های مرتع، مرتع تخریب شده، دیم و کشاورزی آبی به ترتیب ۶۱/۲۳، ۶۲/۱۵، ۲۳/۲۰ و ۶۲/۱۹ می باشد. اثر تغییر کاربری بر میزان کربنات کلسیم در سطح ۰۵/۰ درصد معنی­دار نمی ­باشد.
ماده­آلی در کاربری­های مرتع، مرتع تخریب شده، دیم و کشاورزی آبی به ترتیب مقادیر متوسط ۵۸/۲، ۶۰/۱، ۸۳/۱ و ۹۴/۱ درصد را به خود اختصاص داده است.
در مرتع نسبت به مرتع تخریب شده و اراضی کشاورزی، به دلیل پوشش گیاهی با تراکم بالاتر، مقدار ماده آلی خاک دارای مقدار میانگین بیشتری بوده است. به همین ترتیب مقادیر متوسط میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی در این منطقه ۷۸/۲، ۱۷/۲، ۳۴/۲، ۳۸/۲ و ۷۷/۱۴، ۴۱/۱۲، ۲۹/۱۲، ۸۲/۱۳ بودند.
مرتع شدیدا تحت تاثیر ماده آلی خاک می­باشد؛ در نتیجه، مقادیر بالای میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی در کاربری مرتع، عمدتا به دلیل درصد بالای پوشش گیاهی درختچه­ای و همچنین چرای کم در این کاربری می­باشد. در مقابل مقادیر کم ماده آلی، میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی در خاک مراتع تخریب شده ممکن است به علت چرای نابهنگام، چرای بیش از حد و سوزاندن درختچه­ها باشد. مرتع عمدتا دارای پوشش گیاهی گون و بروموس و همچنین در این کاربری چرا کم می­باشد. اما پوشش گیاهی مرتع تخریب شده تنها گیاه بروموس می­باشد که تقریبا تمامی این پوشش نیز توسط دام­ها تحت چرای فشرده از بین رفته است. در این وضعیت در مراتع مقدار گیاه بروموس بستر و بقایای اضافه شده آن به خاک مقدار ناچیزی است (در مرتع تخریب شده مقدار گیاه بروموس کم بوده و در نتیجه ماده­آلی زیادی به خاک وارد نمی­کند.) اما زمانی که مرتع تخریب شده به کشت کشاورزی تغییر کاربری دهد مقدار ماده آلی، میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی افزایش می­یابد (جدول ۳-۴). زیرا مقدار اولیه ماده­آلی در خاک­های مرتع تخریب شده بالا نیست، ولی در کشت کشاورزی پس از برداشت محصول، باقی مانده­های گندم (زراعت دیم) و شبدر (کشاورزی آبی) به خاک اضافه شده و باعث افزایش ماده­آلی اولیه خاک شده ­اند. این نتیجه با یافته­های کلیشادی و همکاران مطابقت دارد(۲۰۱۴). آن­ها گزارش کردند که خاک­ورزی مرسوم بقایای با کیفیت بالا (با نسبت C/N کم) را در خاک کاهش می­دهد. این بقایا در مزارع کشاورزی منطقه زاگرس سطوح کم یا زیاد ماده­آلی خاک را تعیین می­ کنند (کلیشادی و همکاران ۲۰۱۴). گراندی و همکاران[۱۳۳](۲۰۰۲) معتقدند که تخریب ساختمان خاک بیشتر به دلیل کاهش مواد آلی در اثر کشت بیش از حد خاک اتفاق می­افتد.
۳-۱-۴ تاثیر کاربری اراضی بر فرسایش پاشمانی خاک
تغییرات فرسایش پاشمانی در مرتع، مرتع تخریب شده، دیم و کشاورزی آبی، به ترتیب بین ۶۳/۴۳-۱۵/۲، ۱۲/۵۸- ۲۹/۴، ۰۸/۵۱-۸۲/۳ و ۳۵/۴۶-۹۳/۳ گرم بر مترمربع در دقیقه است.
در شرایط آزمایشی، نتایج ما نشان داد که فرسایش پاشمانی در منطقه زاگرس که دارای خاک آهکی می­باشد بسیار شدید است. مرموت و همکاران(۱۹۹۷) نیز نشان دادند که پاشمان خاک در خاک­های آهکی بسیار بیشتر از خاک­های کم عمق کنار رودخانه­ای می­باشد. ون دایک(۲۰۰۵) نشان داد که مقدار پاشمان و شستن ذرات در یک مقیاس وسیع، تحت تاثیر ویژگی­های خاک و خصوصیات باران متفاوت می­باشد.
در شیب ۱۵درصد، مقدار متوسط فرسایش پاشمانی در شدت بارندگی ۵۰ و ۸۰ میلی­متر بر دقیقه برای مرتع، مرتع تخریب شده، دیم و کشاورزی آبی به ترتیب ۰۵/۴-۰۶/۲، ۶/۳- ۵۸/۱، ۹۲/۲-۵۹/۱ و ۹۲/۲-۶۲/۱ برابر بیشتر از مقادیر به دست آمده در شیب ۵ درصد بود. نتایج نشان داد که شیب تاثیر معنی­داری بر فرسایش پاشمانی دارد که این نتیجه با نتایج ساعدی و همکاران (۱۳۹۲)، یوسفی و همکاران (۱۳۹۳) و فو و همکاران[۱۳۴](۲۰۱۱) مطابقت دارد. آن­ها نشان دادند که اجزای فرسایش پاشمانی با افزایش شیب افزایش یافته و پس از رسیدن به مقدار حداکثر کاهش می­یابد
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در شدت بارندگی۸۰ میلی­متر بر ساعت، مقدار متوسط فرسایش پاشمانی در شیب ۵ و ۱۵ درصد برای مرتع، مرتع تخریب شده، کشت دیم و کشاورزی آبی به ترتیب ۸۳/۹-۵، ۵۲/۸- ۷۵/۳، ۳۷/۸-۵۶/۴ و ۲۴/۷-۰۳/۴ برابر بیشتر از مقادیر به دست آمده در شدت بارندگی۵۰ میلی­متر بر ساعت بود. نتایج نشان داد که شدت بارندگی تاثیر معنی­داری بر فرسایش پاشمانی دارد. نتایج نانکو و همکاران (۲۰۰۸) نیز نشان دادند که قطره باران مداوم و متمرکز در یک دوره کوتاه مدت باعث جدا شدن و پاشمان خاک کف جنگل شده است.
کاربری اراضی به طور معنی­داری فرسایش پاشمانی را تحت تاثیر قرار می­دهد (جدول ۴-۴). این نشان می­دهد که فرسایش پاشمانی عمدتا تحت تاثیر کاربری اراضی و مستقل از بافت خاک منطقه می­باشد. تقریبا همه ضریب تغییرات (CV ها) برای فرسایش پاشمانی بیشتر از ۳۶ درصد به دست آمدند که با توجه به طبقه بندی ویلدینگ (۱۹۸۵) نشان دهنده تغییرات مکانی نسبتا بالا می­باشد (جدول ۴-۴).
فرسایش پاشمانی در کاربری مرتع تخریب شده نسبت به سایر کاربری­ها به طور معنی­داری بیشتر بود. مقدار متوسط این پارامتر در مزارع کشاورزی (دیم و آبی) مشاهده شد که تفاوت معنی­داری با کاربری مرتع نداشت (جدول ۴-۴). این روند با توجه به این که فرسایش پاشمانی خاک رابطه مثبتی با کربن آلی، مقاومت برشی سطحی و میانگین وزنی قطر دارد قابل توجیه می­باشد.
وجود مقادیر کم ماده­آلی، میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی در خاک مرتع تخریب شده منجر به فرسایش پاشمانی بیشتر شده است. کمترین مقدار فرسایش پاشمانی در مرتع مشاهده شد که این به دلیل وجود مقادیر زیادی از ماده­آلی، میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی در خاک­های مرتع می­باشد (جدول ۳-۴). حضور کربن آلی (ون اوست و همکاران[۱۳۵]، ۲۰۰۹؛ کوهن و همکاران[۱۳۶]، ۲۰۰۹) و کودهای شیمیایی می ­تواند تاثیر زیادی بر اتصال ذرات (تراکم خشک) و تشکیل سله و در نتیجه افزایش مقاومت برشی سطحی داشته باشند (مائوزی و بوهادف، ۲۰۱۱). مائوزی و بوهادف[۱۳۷](۲۰۱۱) گزارش دادند که تداوم تراکم خاک در اثر تردد وسایل نقلیه در مزرعه در طول کشت (خاک فشرده شده توسط چرخ تراکتور) می ­تواند بر پاشمان و میزان فشردگی خاک خشک تاثیر بگذارد، که این به عنوان یک ویژگی خاص، می ­تواند مقاومت خاک به فرسایش پاشمانی را نشان دهد. آن­ها همچنین نشان دادند که تراکم مکانیکی خاک فضاهای خالی بین ذرات را کاهش داده و باعث افزایش مقاومت برشی سطحی می­ شود.
جدول۴- ۴ خلاصه آماری حالت­های مختلف فرسایش پاشمانی تحت تاثیر کاربری اراضی

۲R2S

۲R1S

۱R2S

۱R1S

خصوصیات آماری

کاربری اراضی

۵۰/۵۹

۱۰/۳۴

۸۲/۱۴

۰۲/۴

حداکثر

مرتع

۹۰/۲۳

۲۴/۷

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...