­­­

۴-۵- استنتاج فرضیه ­ها
بررسی­های حاصل از اطلاعات دریافت شده از طریق پرسش­نامه و مصاحبه از خبرگان بازار سرمایه، صنعت بیمه و کارشناسان فقه اقتصاد اسلامی و نیز تطبیق تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان با مسایل و موضوعات مطرح شده در کشور، به بررسی و امکان­سنجی تأسیس صندوق سرمایه ­گذاری بیمه­ای در بازار سرمایه کشور ایران پرداخته شد. نتایج نشان می­دهد این اوراق در صورت به وجود آمدن زیرساخت­های یاد شده مانند وجود مؤسسات رتبه ­بندی،کاهش فاصله بین بازارهای سرمایه، بیمه و پول، توسعه بیمه و کاهش ریسک سرمایه ­گذاری قابلیت کاربرد دارد؛ در نتیجه فرضیه اول با عنوان”صندوق سرمایه ­گذاری مشترک بیمه­ای در بازارهای مالی قابلیت کاربرد دارد” مورد تأیید قرار می­گیرد.
هم­چنین بررسی­ها و تحلیل نتایج حاصل از مصاحبه­ ها و پرسش­نامه­ ها نشان می­دهد، استفاده از خدمات این صندوق موجب کاهش هزینه شرکت­های بیمه نسبت به خرید پوشش بیمه اتکایی می­گردد؛ هم­چنین در شرایط تحریمی و اجرای فرامین اقتصاد مقاومتی، در جهت مقابله با تحریم­ها کمک شایانی می­نماید. عدم وابستگی ریسک و بازده این صندوق با ریسک و بازده موجود در بازار سرمایه موجب افزایش جذابیت سرمایه ­گذاری برای سرمایه ­گذاران می­ شود. جذب سرمایه ­های سرگردان در بازار سرمایه به سمت بازار بیمه منجر به افزایش ظرفیت بیمه و به تبع آن افزایش ظرفیت بیمه اتکایی می­گردد؛ در نتیجه فرضیه دوم مبنی بر این­که “صند­وق سرمایه ­گذاری مشترک بیمه­ای موجب افزایش ظرفیت بیمه اتکایی می­ شود” تأیید می­گردد. هنگامی که شرکت­های بیمه بتوانند با هزینه کم­تر و سهولت بیش­تر اقدام به خرید پوشش اتکایی نمایند، توانایی فروش بیمه­نامه­ های مختلف و پوشش ریسک­های گوناگون بیمه­ای را بیش از قبل خواهند داشت. ساختار این صندوق و تعامل و تراکنش بین بازیگران و ارکان آن نمایان­­گر این مطلب است که شرکت­های بیمه و بیمه اتکایی با هزینه بسیار کم­تر نسبت به بیمه اتکایی خارجی قادر به خرید پوشش بیمه اتکایی خواهند بود. هم­چنین این قرارداد به صورت ریالی و با پول رایج ملی انجام می­ شود و شرکت بیمه کم­ترین تهدید را از جانب نوسان­های مترتب بر نرخ ارز خواهد داشت. بنابراین شرکت بیمه اقدام به توسعه بازار و فروش بیمه­نامه­ های بیش­تر می­نماید که این امر موجب افزایش سهم حق بیمه در تولید ناخالص داخلی می­ شود. در نتیجه فرضیه سوم مبنی بر این­که “صند­وق سرمایه ­گذاری مشترک بیمه­ای موجب افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور می­ شود” مورد پذیرش قرار می­گیرند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در ادامه با توجه به اقدامات صورت گرفته، ساختار پیشنهادی برای اجرای صندوق­های سرمایه ­گذاری مشترک بیمه­ای، خاص بازار سرمایه ایران ارائه می­ شود.
۴-۶- مدل اجرایی تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری بیمه‌­ای
با توجه به نتایج پرسش­نامه­ ها و مصاحبه های به عمل آمده و نیز مطالعات تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان و تطبیق آن­ها با مسایل فقهی، حقوقی و فرهنگی کشور، ساختار اجرایی صندوق­های سرمایه ­گذاری بیمه­ای به صورت زیر پیشنهاد می­ شود. نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده بیان می­نماید که فعالیت این صندوق تطابق زیادی با بیمه اتکایی دارد. بنابراین از این پس این صندوق، به نام صندوق بیمه اتکایی خواهد بود.
شکل ۴-۱: نمودار تعاملی بین بازیگران صندوق
۴-۶-۱- بازیگران صندوق بیمه اتکایی

1. 1. صندوق بیمه اتکایی

این صندوق یکی از نهادهای فعال در بازار سرمایه است که پس از اخذ مجوزهای لازم از سازمان بورس و اوراق بهادار و تایید شرکت بیمه مرکزی ایران فعالیت­های خود را آغاز می­نماید. این نهاد پس از جمع­آوری وجوه سرمایه ­گذاران، اقدام به پوشش بیمه­ای شرکت­های بیمه می­نماید. هم­چنین در سرمایه خود را در اوراق با درآمد ثابت و ریسک پایین سرمایه ­گذاری نموده که نقدشوندگی بالایی نیز داشته باشد. در هنگام بروز خسارت طبق قرارداد بیمه اتکایی که با شرکت بیمه واگذارنده دارند، نسبت به پوشش بیمه­ای اقدامات لازم را به عمل می ­آورد.

1. 1. بیمه­گر واگذارنده

شرکت یا شرکت­های بیمه و بیمه اتکایی که صندوق بیمه اتکایی با پشتیبانی آن­ها به وجود می ­آید. بیمه­گر واگذارنده اقدام به خرید پوشش بیمه­ای از صندوق می­ کند و تنها مشتری او و فلسفه وجودی صندوق بیمه اتکایی است. شرکت بیمه یا بیمه اتکایی، مسئول تمام جنبه­ های مراحل بیمه­گذاری و تصفیه مطالبات بیمه­گذاران است و یک کارمزد به عنوان حق خدمات از صندوق، بابت این اقدامات دریافت خواهد کرد که میزان آن رابطه عکس با سودآوری صندوق بیمه اتکایی دارد.

1. 1. سرمایه ­گذاران

سومین بازیگران صندوق بیمه اتکایی سرمایه ­گذاران هستند. آن­ها با در نظر گرفتن ریسک­های موجود اقدام به خرید واحدهای صندوق سرمایه ­گذاری می­نمایند و در قبال این سرمایه ­گذاری از محل درآمدهای صندوق کسب منفعت می­ کنند. این سرمایه ­گذاران می­توانند شرکت­های بیمه، صندوق­های سرمایه ­گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی باشند.

1. 1. ارائه کننده خدمات (ارکان صندوق)

از آن­جایی که این صندوق یک نهاد، بدون نیروی اداری و کارمند است، برای انجام خدماتی نظیر خدمات مدیریت صندوق، خدمات مدیریت مطالبات، خدمات سرمایه ­گذاری وجوه و مشاوره­های قانونی، اقدام ب
ه برون­سپاری این خدمات و خرید آن­ها از شرکت­های ارائه کننده این خدمات می­نماید. بنابراین شرکت ارائه کننده خدمات به عنوان یک بازیگر فرعی حضور دارد و سه بازیگر اصلی در راه ­اندازی یک صندوق بیمه­ای، بیمه­گر واگذارنده، خود صندوق بیمه اتکایی و سرمایه ­گذاران خواهند بود. در صندوق سرمایه ­گذاری بیمه­ای ارائه­کنندگان خدمات تحت عنوان ارکان صندوق نامبرده می­شوند. ارکان صندوق شامل مجمع صندوق، مدیر صندوق، مدیر ناظر، متولی، متعهد پذیره­نویس، بازارگردان، حسابرس، هیئت مدیره صندوق و بیمه­گر واگذارنده است که هر کدام به شرح زیر معرفی می­شوند. این ارکان در ازای دریافت کارمزد، خدمات مورد نیاز صندوق را ارائه می­نمایند. در ادامه نمودار تعاملی و نیز خدمات ارائه شده از سوی ارکان به صندوق تشریح می­گردد.
۴-۶-۲- معاملات و تراکنش­های بین بازیگران

1. 1. قرارداد بین صندوق بیمه اتکایی و بیمه­گر واگذارنده

بین صندوق بیمه اتکایی و بیمه­گر واگذارنده دو نوع رابطه وجود دارد:
بیمه­گر واگذارنده مشتری انحصاری صندوق به عنوان بیمه­گذار اتکایی است.
بیمه­گر واگذارنده ارائه کننده خدمات به شرکت صندوق است.
بیمه­گر واگذارنده به عنوان مشتری صندوق، نسبت به خریداری پوشش بیمه­ای در مقابل ریسک وقوع حوادث در قبال بیمه­نامه­ هایی که منعقد کرده است، اقدام می­ کند و بخشی از ریسک این بیمه­نامه­ ها را واگذار می­نماید. اما این نحوه واگذاری به شکل مشارکتی است. یعنی صندوق اقدام به مشارکت در بخشی از ریسک بیمه­نامه­ های خاصی می­ کند که با شرکت بیمه به توافق خواهد رسید؛ در نتیجه به مقدار متناسب بخشی از حق بیمه دریافتی از هر بیمه­نامه نیز از طرف شرکت بیمه به صندوق پرداخت خواهد شد. درصد و میزان این حق بیمه اتکایی ارتباط مستقیم با نرخ بیمه اتکایی بازار بیمه خواهد داشت. رابطه بین صندوق بیمه اتکایی و بیمه­گر واگذارنده از نوع بیمه و واجد تمام ارکان عقد و معامله است؛ به این مفهوم که دارای انشای عقد، طرفین عقد و ذکر عوضین در عقد است. هم­چنین معامله­ای عقلایی است و عقلا آن را کاری پسندیده و مفید می­دانند و رغبت به آن نوعی دوراندیشی شمرده می­ شود. اصل اول در عدم مشروعیت عقد و معامله، فساد و بطلان است. اما درباره تایید شرع باید گفت که این معامله امری مستحدث و نو است. بر اساس آیات و روایات، بیمه مصداق تعهد و ضمانت است و شارع مقدس آن را تایید می­ کند. از آن­جایی که بیمه مورد تایید فقیهان شیعه قرار گرفته، ارزش­گذاری ریسک بلامانع است. حق بیمه در قراردادهای بیمه، تابعی از میزان ریسک موجود در این فرایند است. پس دریافت حق بیمه توسط صندوق از بیمه­گر واگذارنده صحیح است. در نتیجه این قرارداد از نوع قرارداد بیمه و بر اساس قراردادهای رایج در بازار بیمه اتکایی است.
در قراردادی دیگر، بیمه­گر واگذارنده به عنوان تأمین کننده خدمات، اموری مانند پذیره­نویسی بیمه­نامه­ ها، مدیریت مطالبات و ادعاها را در مقابل دریافت کارمزدهای متناسب انجام می­دهد.

1. 1. قراردادهای بین سرمایه ­گذاران و صندوق بیمه اتکایی

سرمایه ­گذاران که همان تامین­کنندگان وجوه هستند از طریق خرید غیرمستقیم واحدهای سرمایه ­گذاری عادی و ممتاز، اقدام به سرمایه ­گذاری می­نمایند. قرارداد بین صندوق و سرمایه ­گذاران را به چند صورت می­توان فرض نمود.
الف) اصل قرارداد قرض باشد. قرض تملیک مالی به دیگری به شرط ضمان است. بدین صورت، قرض کننده متهد می­ شود که خودِ آن مال یا مثل و یا قیمت آن را بپردازند. (روح الله خمینی, ۱۳۷۳) صندوق بیمه اتکایی پولی را از سرمایه ­گذاران می­گیرد و تعهد می­ کند اصل و سود ثابتی را پرداخت نماید. چنین قراردادی در زمره قرض ربوی محسوب می­ شود و حرام است. (علیرضا ناصرپور, ۱۳۹۰)
ب)اصل قرارداد مضاربه باشد. مضاربه عقدی است که انسان مالی را به دیگری بپردازد تا آن که در مقابل حصه­ای از ربح آن، کار و فعالیت نماید. (جعفر بن حسن حلی, ۱۳۶۷) بر این اساس صندوق پس از جمع­آوری وجوه، قراردادی مبنی بر پرداخت درصدی از سود با سرمایه ­گذاران منعقد می­نماید و مبلغ دریافتی را در فعالیت­های تجاری سودآور به کار می­گیرد. در این صورت پرداخت هرگونه سود ثابت، قرارداد را با مشکل مواجه می­سازد و آن را داخل در قراردادهای ربوی می­نماید.
ج) اصل قرارداد وکالت عام باشد. وکالت نیابت در تصرف از طرف موکل است. (جعفر بن حسن حلی, ۱۳۶۷) بر این اساس صندوق بیمه اتکایی پول را سرمایه ­گذاری و همه سود را به سرمایه ­گذاران پرداخت و خود حق­الوکاله دریافت می­ کند. در صورت وقوع خسارت، به صورت شرط ضمن عقد به میزان تعهد، از سرمایه و سود سرمایه ­گذاران برداشت می­نماید.
پیرامون این که آیا بیمه فعالیتی بازرگانی است، بین فقها اختلافاتی وجود دارد. از طرفی ساختار قرارداد مضاربه نسبت به وکالت با پیچیدگی­هایی همراه است. بنابراین قرارداد بین سرمایه ­گذاران و صندوق بیمه اتکایی از نوع وکالت است و صندوق به عنوان وکیل سرمایه ­گذاران بر اساس مفاد قرارداد، خواهد بود.
صندوق وجوه حاصل از تأمین مالی فروش واحدهای سرما­یه­گذاری و نیز حق بیمه­های دریافتی از بیمه­گر واگذارنده را در اوراق با درآمد ثابت و سپرده بانکی که ریسک پایین و نقدشوندگی بالایی دارند، سرمایه ­گذاری می­ کند. بیمه­گر واگذارنده طبق قرارداد در مواقع تحمل زیان­های بیمه­ای نسبت به برداشت آن اولویت خواهد داشت و مازاد آ
ن نیز به صورت اصل و فرع سود تقسیمی سهام، بین سرمایه ­گذاران تقسیم می­ شود.

1. 1. قرارداد بین ارکان و صندوق

صندوق در ازای دریافت خدمات از ارکان به منظور پیش­برد فعالیت­های خود اقدام به عقد قراردادهای مختلف با ارکان می­نماید. نمودار تعاملی بین ارکان صندوق و صندوق بیمه اتکایی در ادامه نشان داده شده است.
۴-۶-۳- مجمع صندوق