۱-۳) هدف‌های تحقیق

هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر ظرفیت جذب دانش بر قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان‌ها در شرکت‌های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران می‌باشد. در راستای این هدف، هدف فرعی زیر نیز دنبال می‌شود:

• شناسایی عوامل توضیح دهنده میزان طرفیت جذب دانش سازمان.

۱-۴) سوال‌های تحقیق

بر اساس هدف های تعیین شده برای تحقیق، سوال های تحقیق به صورت زیر بیان می‌شود.

1. 1. آیا ظرفیت جذب دانش بر قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان تاثیر دارد؟

1. 1. آیا عوامل توضیح دهنده منتخب برای ظرفیت جذب دانش بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر دارند؟

1. 1. آیا دانش قبلی مرتبط با کسب و کار اعضای سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر دارد؟

1. 1. آیا جو ارتباطات حاکم بر سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر دارد؟

1. 1. آیا اعمال پیمایش محیطی بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر دارد؟

1. فعالیت‌های تحقیق و توسعه سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر دارد؟

۱-۵) فرضیه‌های تحقیق

به جهت پوشش هدف تعیین شده برای تحقیق حاضر و در راستای سوالات تحقیق، دو فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی به صورت زیر تدوین می‌گردد.

1. 1. ظرفیت جذب دانش بر قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان تاثیر مثبت دارد.

1. عوامل توضیح دهنده منتخب برای ظرفیت جذب دانش بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت دارند.

• • دانش قبلی مرتبط با کسب و کار اعضای سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت دارد.

• • جو ارتباطات حاکم بر سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت دارد.

• • اعمال پیمایش محیطی بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت دارد.

• فعالیت‌های تحقیق و توسعه سازمان بر میزان ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت دارد.

۱-۶) روش شناسی تحقیق

۱-۶-۱: مدل تحقیق

در مدل این تحقیق متغیر توضیح دهندگان ظرفیت جذب به عنوان متغیر مستقل تعریف شده است که دارای چهار بعد می‌باشد. این ابعاد عبارتند از: دانش قبلی مرتبط با کسب و کار اعضای سازمان، جو ارتباطات حاکم بر سازمان، اعمال پیمایش محیطی و فعالیت‌های تحقیق و توسعه سازمان. همچنین در مدل ارائه شده، قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع به عنوان متغیر وابسته انتخاب شده است که ذیل شش جنبه قیمت، کیفیت، قابلیت اطمینان، انعطاف پذیری، زمان و خدمات در نظر گرفته شده است. همچنین متغیر ظرفیت جذب دانش به عنوان متغیر واسطه ای انتخاب گردیده است.. چارچوب مدل پژوهش حاضر در شکل ۱-۱ ارائه شده است.

شکل ۱-۱: مدل تحقیق

توضیح دهنده های منتخب برای ظرفیت جذب دانش

ظرفیت جذب دانش سازمان

قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان

در جدول ۱-۱ متغیر‌های تحقیق حاضر یعنی ابعاد متغیر مستقل(دانش قبلی مرتبط با کسب و کار، پیمایش محیط، جو ارتباطات و فعالیت‌های تحقیق و توسعه) و متغیر وابسته تحقیق یعنی قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع و متغیرهای واسطه ای یعنی ظرفیت جذب دانش سازمان بر حسب نوع مقیاس و طیف سنجش نشان داده شده است.

جدول۱-۱: متغیر‌های تحقیق

ردیف

متغیر‌های تحقیق

نوع متغیر

مقیاس سنجش

طیف سنجش

۱

دانش قبلی مرتبط با کسب وکار

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۲

پیمایش محیط

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۳

جو ارتباطات

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۴

فعالیت‌های تحقیق و توسعه

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۵

ظرفیت جذب دانش

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۶

قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع

کیفی

رتبه ای چند گزینه ای

لیکرت

۱-۶-۲ : نوع تحقیق و روش گردآوری داده ­ها

تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر نحوه گردآوری داده ­ها جزء تحقیقات توصیفی و از نوع پیمایشی است. با توجه به موضوع تحقیق و متغیرهای مورد بررسی در آن، اطلاعات مورد نیاز جهت آزمون فرضیات از طریق پرسشنامه جمع ­آوری می­ شود. مخاطب پرسشنامه مدیریت ارشد سازمان‌ها می‌باشد.

۱-۶-۳ : جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری تحقیق حاضر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران می‌باشد. تحقیق در شش ماهه اول سال ۱۳۸۹ انجام می‌شود. از جامعه آماری مذکور تعداد نمونه مناسب ‌بر اساس رابطه کوکران انتخاب و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۱-۶-۴ : روش تجزیه و تحلیل داده ­ها

پس از جمع‌‌آوری داده ها با بهره گرفتن از فنون آمار توصیفی به توصیف داده ها پرداخته و در این راستا از جداول توزیع فراوانی و توافقی، رسم نمودار و محاسبه شاخص‌ها استفاده خواهد شد. همچنین در این پژوهش به دلیل استفاده از متغیرهای چندگانه برای آزمون فرضیه‌ها از روش تحلیل مسیر با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS استفاده خواهد شد.

۱-۷) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر عوامل توضیح دهنده منتخب برای ظرفیت جذب دانش بر ظرفیت جذب سازمان و تاثیر آن بر قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏، متغیرهای مستقل پژوهش عوامل توضیح دهنده منتخب و متغیر وابسته آن قابلیت ‌پاسخ‌گویی‌ سریع سازمان است. همچنین در این پژوهش ظرفیت جذب شرکت به عنوان متغیر واسطه‌ای در نظر گرفته شده است. با مرور کارهای قبلی مشخص شد که متغیر مستقل پژوهش از عواملی همچون فعالیت‌های R&D، دانش مرتبط قبلی، روش پیمایش محیط، جو ارتباطات تشکیل می شود. در ادامه منظور از هر یک از متغیرها ذکر شده در این پژوهش بیان می­ شود.

۱-۷-۱ : متغیرهای توضیح دهنده منتخب برای ظرفیت جذب دانش

الف – دانش مرتبط قبلی اعضای سازمان : در این پژوهش این متغیر دلالت دارد به حدی که کارکنان مهارت‌های شغلی و فناوری را دارا هستند و به وسیله نسبت کارکنان با تحصیلات دانشگاهی به کل کارکنان، دانش و تجربه کارکنان برای به کارگیری دانش جدید و دانش و تجربه مدیران برای استقرار سیستم جدید تعریف می شود. در این پژوهش برای سنجش این متغیر از پرسشنامه استفاده خواهد شد.

ب – جو ارتباطات : این متغیر به جوی که در درون سازمان رفتار قابل قبول را تعریف می‌کند، اشاره دارد. در پژوهش حاضر این متغیر به وسیله چگونگی برقراری ارتباطات غیر رسمی در سازمان، چگونگی انتقال ایده ها در بین واحدها، نحوه پذیرش ایده های جدید در سازمان توسط کارکنان، میزان آمادگی واحدهای سازمانی برای پذیرش روش های جدید اجرای کار، چگونگی تبادل ایده های جدید بین کارکنان تعریف می شود. این متغیر به وسیله سوالات پرسشنامه سنجیده خواهد شد.

ج – پیمایش محیط : در پژوهش حاضر متغیر پیمایش محیط به عنوان چگونگی روش سازمان برای شناسایی دانش و فناوری‌های موجود خارج از سازمان از جمله دانش و روش های مدیریتی و فناوری‌های موجود در بازار و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی تعریف می شود. در این پژوهش برای سنجش این متغیر از پرسشنامه استفاده خواهد شد.