در جدول (۲-۱) سه گروه از مدل هایی که در پژوهش های اخیر در زمینه مدیریت سود به عنوان تعریف اقلام تعهدی اختیاری در نظر گرفته شده اند، نشان داده شده است. در اولین گروه، کل اقلام تعهدی در نظر گرفته می شود. در گروه دوم، مدل های مبتنی بر اقلام تعهدی خاص بوده و این مطالعات اغلب روی صنایع مشخصی که اقلام تعهدی آنها قابل اندازه گیری است و به قضاوت نیاز دارد، متمرکز است. در گروه سوم، ویژگی های آماری سود به منظور شناسایی رفتار اثرات سود مورد آزمون قرار می گیرد. (مشایخی و صفری ، ۱۳۸۵: ۴۰).
دچو و همکاران (۱۹۹۵) در مطالعه ای، مجموعه ای از مدل های ارائه شده در زمینه کشف مدیریت سود از جمله مدل هیلی، دی آنجلو، جونز و صنعت را مورد بررسی قرار دادند و شکل تعدیل شده ای از مدل جونز را نیز ارائه نمودند. آنها مدل های مذکور را مورد مقایسه قرار داده و ویژگی های هر یک را به همراه نقاط قوت و ضعف‏هایش بیان نمودند و نتایج این مطالعه بیان کننده برتری مدل تعدیل شده جونز برای کشف مدیریت سود می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۳- بخش دوم: سیاست های تقسیم سود
سیاست تقسیم سود یکی از بحث انگیزترین مباحث مالی است. الگوهای نظری متضاد که گاها فاقد پشتوانه تجربی قوی هستند، به دنبال توضیح سیاست های تقسیم سود شـرکت می باشند. هدف از اجرای چنین سیاستی تعیین نقشی است که آن سیاست در به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران ایفا می‌کند. از آنجا که سیاست تقسیم سود تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد، پرداخت تمام سود به سهامداران به معنی به
حداکثر رسانیدن ثروت آنان نخواهد بود.
۲-۳-۱- چرا شرکت‏ها سود پرداخت می نمایند؟
سود انباشته یکی از مهمترین منابع تامین مالی بلند مدت شرکت‏ها می باشد. در سال های اخیر شرکت‏های بزرگ برای تامین نیازهای مالی خود اغلب از سود انباشته استفاده کرده اند. با توجه به اهمیت سود تقسیم نشده در تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری شرکت ها، چرا شرکت ها اقدام به توزیع سود بین سهامداران می نمایند؟ (قلی پور ، ۱۳۷۵: ۸۹)
شرکت ها به دلایل متعددی اقدام به پرداخت سود سهام می کنند که برخی از آنها عبارتند از:
برخی از مقررات تجاری و مالیاتی شرکت ها را از انباشتن غیر ضروری و بیش از حد سود تقسیم نشده منع می نماید.
گاهی هزینه های معاملاتی و نقل و انتقال سهام در خصوص سهامدارانی که به خاطر نیاز به وجوه نقد مجبور به فروش سهام خود می باشند پرداخت سود سهام را ایجاب می کند.
در صورتی که مالیات بر سود سهام در مورد اغلب سهامداران پایین باشد و یا سود سهام مشمول معافیت مالیاتی باشد این امر شرکت ها را به پرداخت سود سهام تشویق می کند.
در بازاری که هزینه های تنزیل آن به خاطر عدم اطمینان (ریسک) بالاست پرداخت سود سهام در حال حاضر بیش از پرداخت سود در آینده ارزشمند است (برهانی ، ۱۳۸۷: ۱۷).
سود سهام درآمد باثباتی برای سهامداران فرآهم می کند به طوری که بر اساس حجم سهام می‏توانند هزینه زندگی خود را تنظیم نمایند. سرمایه گذاران و خریداران اوراق بهادار به گزارش ها و اخبار سود سهام سالانه شرکت ها توجه دارند. تغییرات در سود سهام حاوی اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران می باشد.
اگر سهامدار شرکتی عادت به دریافت سود سهام را داشته باشد در این صورت مشکل است که یکباره پرداخت سود سهام را متوقف کرد.
عدم پرداخت سود ممکن است رقبا را به تبلیغات تهاجمی علیه شرکت تشویق نماید.
سهامداران از طریق دریافت سود یا انتظار دریافت سود بازده سرمایه‏شان را به دست می آورند یا شانس این را پیدا می کنند که سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند.
پرداخت سود باعث کاهش عدم اطمینان سهامداران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان می شود.
۱۰- سود تقسیمی نشان دهنده قدرت شرکت است.
۲-۳-۲- روش های پرداخت سود سهام
پس از آنکه شرکت تصمیم گرفت که قسمتی از سود حاصله را بین سهامداران خود تقسیم کند باید شیوه پرداخت آن را تعیین کند. عمده روش های پرداخت سود عبارتند از:
۲-۳-۲-۱- سود نقدی
رایج ترین شیوه پرداخت سود سهام پرداخت نقدی بوده و عمدتاً در شرایطی که شرکت مشکل کمبود نقدینگی ندارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
۲-۳-۲-۲- گواهی موقت سود سهام
زمانی که شرکت در پرداخت سود خود با مشکل نقدینگی مواجه می باشد اقدام به صدور گواهی موقت برای سهامداران به دلیل تاخیر در پرداخت سود می کند.
۲-۳-۲-۳- پرداخت به صورت دارایی
به این صورت که معادل سودی که باید به هر سهم پرداخت شود، کالا به صاحب سهم ارائه گردد. این
روش که اکنون معمول نیست در گذشته برای نخستین بار توسط کمپانی هند شرقی در لندن در سال ۱۶۲۸ مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان سود بین سهامداران پارچه و فلفل توزیع شد.
۲-۳-۲-۴- سود سهمی
در این حالت شرکت به جای سود، سهام عادی منتشر نموده و همگام با افزایش سرمایه به سهامداران سهام جایزه ارائه می دهد. این نحوه پرداخت سود عمدتا به منظور حفظ نقدینگی شرکت و جلوگیری از خروج پول از شرکت جهت سرمایه گذاری در پروژه های توسعه می باشد (جهانخانی و پارسائیان ، ۱۳۸۸).
۲-۳-۳- پرداخت سود سهام
معمولا سود هر سال مالی در اوایل سال بعد مورد محاسبه قرار می گیرد و پس از تایید بازرسان قانونی و حسابرسان از نظر اینکه سود مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری و حسابرسی محاسبه شده است، مراتب در مجامع عمومی صاحبان سهام مطرح می شود و صاحبان سهام نسبت به چگونگی و مبلغ تسهیم سود بین سهامداران و مبلغی که باید در شرکت باقی بماند تصمیم می گیرند. سودی که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود از طریق آگهی به اطلاع آنان می رسد و معمولا مهلتی را برای مراجعه سهامداران برای ثبت نام دریافت سود تعیین می کنند و سپس شرکت به پرداخت سود به سهامدارن مبادرت می کند. مراحل عملی پرداخت سود سهام به شرح ذیل می باشد:
الف) تاریخ اعلام سود سهام^[۸۶]
روزی است که هیأت مدیره شرکت گرد هم می آیند، در مورد پرداخت سود سهام تصمیم می گیرند و
نتیجه تصمیمات خود را اعلام می کنند. ازنظر حسابداری، سود سهام اعلام شده درتاریخ اعلام سود به بدهی واقعی شرکت تبدیل می شود.
ب) تاریخ ثبت در دفاتر سهام
سود سهامی که هیأت مدیره یک شرکت اعلام می کند به کسی پرداخت می شود که در تاریخ معینی نام وی به عنوان صاحب سهم در دفاتر سهام به ثبت رسیده باشد.
ج) تاریخ موثر در بورس
طبق مقررات بورس نیویورک زمانی که یک سرمایه گذار سهام شرکتی را خریداری می کند چهار روز کاری طول می کشد تا این سهام در دفتر سهام شرکت به نام وی منتقل شود، در نتیجه، زمانی که سود سهام اعلام می شود سود به کسی تعلق خواهد گرفت که چهار روز قبل از تاریخ ثبت یا تاریخ موثر سهام را خریداری کرده باشد. اگر کسی سهام را بعد از تاریخ موثر در بورس (چهار روز قبل از تاریخ ثبت) خریداری کند، به وی سود سهام تعلق نخواهد گرفت و فروشنده سود سهام را دریافت خواهد کرد.
د) تاریخ پرداخت
پس از اینکه هیأت مدیره میزان و زمان پرداخت سود سهام را اعلام کرد و پس از گذشت تاریخ ثبت، طبق دفاتر سهام شرکت، نام صاحبان سهام در آن روز که مستحق دریافت سود سهام هستند مشخص می‏شود. سپس شرکت اقدام به صدور چک در وجه سهامداران می کند (برهانی ، ۱۳۸۷: ۱۹-۱۸).
شایان ذکر است که رویه پرداخت سود سهام در ایران با مراحل بالا متفاوت است. تاریخ اعلام سود، یعنی تاریخی که روشن می شود عملاً سود سهام چقدر است، روز مجمع در شرکت است. تاریخ تعیین فهرست سهامداران نیز روز تشکیل مجمع است. هر کس در روز تشکیل مجمــع سهام داشته باشد، سود سهام را دریـافـت می کند. بنابراین تاریخ عدم دریافت سود، فردای روز مجمع است. فرصت پرداخت سود سهام طبق قانون، ۸ ماه پس از تاریخ تشکیل مجمع است. بنابراین تاریخ پرداخت، یعنی یک روز مشخص برای پرداخت، کمتر اعلام می شود، بلکه بیشتر بصورت دوره پرداخت اعـلام می شود. مراحل عملی پرداخت سود سهام به صورت تصویری در جدول زیر نمایش داده شده است (شاملو ، ۱۳۸۹: ۲۵).
جدول (۲-۲): مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام

انتهای دوره
ابتدای دوره